بیداری اسلامی حرکت جوشان و مقابلة مهمی است که از دو قرن پیش در جهان اسلام در مقابل سلطه و هجوم استعمار مغرب زمین آغاز شد. این واکنش ابتدا «سلبی» بود و بیشتر مقابله با هجوم نظامی غربی ها را درپی داشت، ولی علاوه بر هجوم نظامی غرب، تسلط سیاسی و فراتر از آن تسلط فرهنگی و فکری را نیز درپی داشت. بنابراین، کشورهای اسلامی با توجه به ظرفیت و توان فکری و سیاسی شان به پاسخ گویی و واکنش بدان پرداختند. امرو...

ایران و ترکیه دو بازیگر قدرتمند در منطقه پیرامونی خود محسوب می شوند که هر کدام اهداف مشخصی را دنبال می کنند. ترکیه در تلاش است تا جایگاه بهتری نسبت به گذشته در تحولات خاورمیانه به دست آورد و نقش مؤثرتری در بحران های آن ایفا کند. ایران نیز اهداف مشخصی را در منطقه دنبال می کند که بسیاری از آنها با اهداف ترکیه هماهنگ و هم جهت هستند که این موضوع بر گسترش روابط دوجانبه تأثیر زیادی داشته اند. همچنین ...

در بررسی تحولات جدید در جهان اسلام و سقوط دیکتاتورهای جهان عرب، تناقضی گفتمانی وجود دارد؛ گفتمانی معتقد است این خیزش ها از درون جوشیده و ریشه در پیشینه اسلامی، واقعیات تاریخی، تمدنی، فرهنگی و اجتماعی این کشورها دارد و به صورت یک پروسه و فرایند است. گفتمان دیگر ادعا می کند تحولات اخیر، پروژه جدید امریکا برای منطقه است. حامیان این دیدگاه معتقدند که این خیزش ها را امریکا به طور غیرمستقیم به وجود آ...

ایالات متحده همواره مدعی اصلاحات سیاسی با اعطای حق تعیین سرنوشت و حق رای به شهروندان در خاورمیانه  در جهت برقراری دموکراسی و آزادی های سیاسی بوده است. از طرفی، با حمایت از حکومت های غیردموکراتیک و با وقوع بیداری اسلامی شاهد بی توجهی به حقوق اساسی شهروندان در خاورمیانه هستیم. از این رو، مقاله حاضر به مقایسه رویکردجمهوری اسلامی ایران وآمریکابه نقش مردم درخاورمیانه می پردازد. سؤال اساسی این است: ع...

جنبش‌های اجتماعی خاورمیانه و شمال افریقا که از آن‌ها به عنوان بیداری اسلامی یاد می‌شود از مهم‌ترین و بحث‌بر‌انگیزترین پدیده‌های حادث‌شده در محیط بین‌المللی عصر حاضر به شمار می‌آیند. در این میان، جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرتی بالقوه و بالفعل در خاورمیانه و با برخورداری از موقعیت ویژه و حساس، در قبال بیداری اسلامی می‌تواند شکل تازه­ای به خود بگیرد و از فرصت‌هایی که این تحولات اجتماعی برای نق...

امواج بیداری اسلامی، از دویست سال پیش تاکنون، هر روز بلندتر و گسترده‏تر شده‌است. مهم‏ترین دستاورد این حرکت تاریخی از حاشیه به متن کشیده شدن احکام اسلامی و، در ادامه، بازگشتن تدریجی خودباوری به جهان اسلام است. امروزه، با عملیاتی شدن این مقصود و همگام با رشد سریع بیداری اسلامی، بسیاری از حاکمان دست‌نشانده و مستبد کشورهای اسلامی سست شدن پایه‌های حکومت خود را احساس می‌کنند. با وجود این، این جریان ب...

بیداری اسلامی پدیده‌ای است که در تاریخ معاصر کشورهای اسلامی به شکل‌های گوناگون و در زمینه‌های تاریخی متفاوت و با نتایج خاص پدیدار شده است. این مقاله با بررسی آرای متفکران، جنبش‌ها و نحله‌ها‌ی اسلامی، چهار گفتمان بیداری جهان اسلام را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. پژوهش حاضر تلاش مسلمانان برای غلبه بر استبداد، عقب‌ماندگی، وابستگی و... را در چهار موج بیداری بررسی کرده و علل به‌وجود آمدن امواج بیدا...

چکیده : «اصلاح» و «بیدارگری» به استناد آیات قرآن، روایات و سیره ی ائمه اطهار علیهم السّلام، جزو متن اسلام بوده و از درون آن سرچشمه گرفته است. قرآن کریم به همان اندازه که از حرکت های اصلاحی دفاع می کند، حرکت های ضد اصلاحی را نیز محکوم می نماید. موضوع اصلاح طلبی و بیداری اسلامی، امروزه‏ در گفتمان سیاسی- اجتماعی بحث مهم و دامنه‏داری‏ است که اندیشمندان هر کدام به فراخور حال و دیدگاه‏ خود بدان پرداخ...

ادبیات با اسلام پیوندی محکم و دیرینه دارد؛ بلکه اسلام خود یک نهضت ادبی علیه نظام های جاهلی بوده و هست. بنابراین ادبیات که با گوهر وجودی قرآن و سنت گره خورده است، قابلیت آن را دارد که رنگ و بوی دینی به خود گیرد و برای تبیین ارزش های اسلامی مورد استفاده واقع شود. این پژوهش سعی دارد تا نقش ادبیات زنان در پدیده ی بیداری اسلامی را مورد بررسی قرار دهد. در این راستا، شهید آمنه صدر؛ معروف به بنت الهدی...

انقلاب مردم مصر که در 25 ژانویه 2011 آغاز و با سرنگونی حسنی مبارک در 11 فوریه جنبۀ عینی یافت، به دلیل هویت دینی و اسلامی مردم مصر و تحت تاثیر انقلاب اسلامی ایران به موفقیت بیداری اسلامی در مصر و روی کار آمدن جریان دینی اخوان المسلمین گردید و به شدت مورد استقبال رهبر معظم انقلاب آیت الله خامنه ای و دیگر مقامات عالی ایران قرار گرفت. اما، یک سال پس از ریاست‌جمهوری محمد مرسی، در فرایندی عجیب و با ت...