ایهام پر رمز و رازترین و زیباترین شگرد شاعرانه ای است که شاعران هنرور با به کارگیری آن، هنری ترین و پرورده ترین سروده های خود را پرداخته اند و از آن برای ساخت و پرداخت سخنانی توی در توی و رازناک و به همین دلیل شگفت انگیز و ذهن انگیز بهره ها برده اند. ایهام در بلاغت فارسی و عربی جایگاهی ویژه دارد و دارای ارزش زیباشناختی قابل توجهی است. بیشتر کتاب های بلاغی فارسی و عربی ایهام را آوردن کلمه ای در ...

قرآن کریم در شروع و شکل گیری و تطور همه فنون علم بیان و از آن جمله کنایه تاثیر شگرفی داشته است تا آنجا که به جرأت می توان ادّعا کرد که قرآن کریم خاستگاه اصلی علوم ادبی بالاخص علم بیان در عربی و فارسی بوده است . تحقیق و پژوهش های ادبی علمای ادب عربی و فارسی در قرآن کریم به ظهور و بروز علمی تحت عنوان علم بیان منجر شد که مباحث آن در طول زمان ،گستره وسیعی از ادب را فرا گرفت و افکار و قلم های علمای ب...

تلمیح یکی از شگردهای بلاغی پرکاربرد در ادب فارسی، به‌ویژه شعر فارسی، است. این جستار قصد دارد این آرایه را در منابع بلاغی فارسی به روشی مقایسه‌ای نقد و بررسی کند. پرسش­های پژوهش پیش رو عبارت است از: 1ـ تلمیح چیست. 2ـ تلمیح در منابع بلاغی فارسی چه جایگاهی دارد. 3ـ چرا و چگونه تلمیح با دیگر صناعات ادبی آمیخته شده است. 4ـ نقش زیبایی‌شناختی تلمیح در شعر چگونه آشکار می­شود. برای پاسخ به این پرسش­ها، ...

حسن تعلیل و مذهب کلامی به عنوان دو تکنیک و دو آرایه¬ی بلاغیِ مبتنی بر استدلال، در اکثر آثار بلاغی عربی و فارسی مطرح شده¬اند که وجود نقاط مشترک در دو زبان، زمینه¬ی بررسی تطبیقی آن¬ها را فراهم آورده¬است. در این پژوهش تلاش نمودیم تا ضمن بررسی سیر تاریخی این دو آرایه در آثار بلاغی عربی و فارسی، تصویر روشنی از تطور و تحول آن¬ها در طی قرون مختلف تا امروز ارائه دهیم و مباحث نظری مربوط به هر یک نظیر معا...

ایهام پررمز و رازترین و زیباترین شگرد شاعرانه­ای است که شاعران هنرور با به کارگیری آن، هنری­ترین و پرورده­ترین سروده­های خود را پرداخته­اند و از آن برای ساخت و پرداخت سخنانی توی در توی و رازناک و به همین دلیل شگفت­انگیز و ذهن­انگیز بهره­ها برده­اند. ایهام در بلاغت فارسی و عربی جایگاهی ویژه دارد و دارای ارزش زیباشناختی قابل توجهی است. در این تحقیق سیر تاریخی این ترفند در کتاب­های بلاغی از گذشته ...

قصریکی از مباحث علم معانی است که به آن «حصر»، «تخصیص» و «اختصاص» هم می‌گویند. در اصطلاح، اثبات حکم است برای آنچه در کلام ذکر شده و نفی حکم از ماسوای او است. این شگرد دو طرف دارد: یکی مقصور ودیگری مقصور علیه . مهمترین شیوه‌های قصر در زبان عربی 4 نوع است: 1-حرف نفی واستثناء که مقصور علیه بعد از حرف استثناء ذکر می‌شود 2-آوردن انّما در اوّل جمله 3-عطف کردن: به وسیلۀ کلمات بل، لکن، لا که مقصور علیه بع...

چکیده مرزبان­نامه یکی از آثار برجسته نثر فنّی است که به اقتضای این نوع نثر، استشهادات عربی یکی از ویژگی­های بارز آن محسوب می­شود. مهارت خاصّ وراوینی در رعایت پیوستگی لفظی و معنایی عبارات عربی مرزبان­نامه با متن فارسی آن، اثر وی را به یکی از شاهکارهای متفاوت نثر فنّی تبدیل کرده­است.       مقاله حاضر در پی آن است که سهم و نقش عبارات عربی در ساختار لفظی و معنوی مرزبان­نامه را روشن نماید و جنبه­های مخ...