این مقاله در ابتدا به معرفی شخصی تهای اصلی که در این اسطوره نقش اساسی و کلیدیرا ایفا می کنند، می پردازد؛ شخصیت هایی همچون ایزد بانو دمتر، پرسفونه و ایزد جهانزیرین، هادس. پس از آن، داستان اصلی این اسطوره که ربوده شدن پرسفونه توسط ایزددوزخ، هادس، است، بازگو می شود و در ضمن بیان ماجرای اصلی از ایزدان وشخصیت هایی فرعی تر نیز سخن به میان میآید. داستان تا جایی پیش میرود که بازگشتمجدد ایزد بانو پرسفون...

انسانها از دیرباز، برای طبیعت پیرامون خود اهمیت و ارزش فراوانی قائل بودند و ادامه حیات خود را به وجود عناصر طبیعی وابسته می دانستند. به همین سبب بود که به مرور زمان عوامل طبیعی در ذهن بشر دارای قداست خاصی گشت و وجود ایزدان متعددی از جمله ایزد آسمان ، ایزد وای یا هوا، ایزد آبها، ایزد سپندارمذ، ایزد زامیاد و سپهر، که با این عوامل در ارتباط بودند، تاییدی بر این سخن است. آنها معتقد بودند که ادامه ز...

در این نوشتار تحول سیمای «ایزد وای» و تکامل دلالت های مفهومیِ منسوب به وی مورد بررسی واقع شده است. ابتدا «سیمای وای» در اساطیر هند و ایرانی وارسی شده، و بعد چگونگی اخلاقی شدنِ این ایزد و دگردیسی او در منابع اوستایی مورد تحلیل قرار گرفته است. بعد از آن شرحی درباره ایزدان همسان با وای به دست داده می شود. یعنی از همسانی ها و تفاوتهای وای با ثواشه، رام و دیوهایی مانند استویدات سخن به میان می آید. شوا...

اغلب نام‌های مشترک در اساطیر کهن دارای سرانجام و تقدیر مشابه و متأثر از نمونۀ ازلی و کهن‌الگوی واحد هستند. نمونۀ این نامها در اسطوره‌های ایرانی و حماسۀ ملّی ایران فراوان به چشم می‌خورد. از جمله نام‌های بسیار پربسآمد که هم جنبۀ اسطوره‌ای و آئینی دارد، هم حماسی، نام «بهرام» است که در فرهنگ آریایی و تاریخ ایران باستان دارای خویشکاری‌هایی چون، خدای جنگ، ایزد پیروزی، موعود، منجی، شاه و پهلوان زیناوند...

هوم، گیاهی است که از آن عصاره ای گرفته می شود و بیش ترین کاربرد آن در آیین های دینی است. گیاه مذکور در هند سومه نامیده می شود و در ایران باستان نیز هئومه نام داشته است؛ به جهت شباهت در نام و کاربردهای این گیاهان، می توان به ریشه قدیمی تر آن، یعنی زمان هندوایرانی پی برد. به جهت اهمیت و رازآمیز بودن گیاه و خواص مختلفی که داشته است از جمله سکرآوری و نیروبخشی، با گذشت زمان، ویژگی های خاصی به این گی...

در سرزمین ما بنابر مدارک باستان شناسی و مفاهیم اساطیری پرستش اصل مادینه هستی و بزرگ مادر اولیه سابقه کهن دارد و هنرمندانی که در فرهنگهای پیش از تاریخ به پیکره های زنانه شکلهای خاص و پرمعنا بخشیده اند وسیله و سخنگوی روح زمانه خود بودند. دراین پروژه به بررسی موضوع (نشانه شناسی پیکره ی زنان در هنر ایران باستان) پرداخته از جمله نگاهی به علم نشانه شناسی و سپس به بررسی هنر پارینه سنگی ، نوسنگی و ن...

نقد اسطوره ای، به کشف اسطوره ها و کهن الگوها و چگونگی آنها در ادبیات می پردازد. رمان خوف نوشتۀ شیوا ارسطویی، رمانی ست که می توان در لایه های پنهان آن نشانه های کهن الگویی و اسطوره ای را یافت و با تحلیل آنها به خوانش تازه ای از متن رسید. هدف این مقاله ردیابی ویژگیهای اسطوره ای و کهن الگوییِ این رمان بر مبنای نقد اسطوره ای ست. خوانش رمان خوف، با این روش، علاوه بر آشکار کردن جهان نمادین آن و یافتن ...

این پژوهش به بررسی تأثیر عاملی ناگفته در مرگ اسفندیار می پردازد که تاکنون به آن توجه نشده است. بر این اساس، به این سؤال پاسخ داده می‏شود که تقدیر چگونه با پشتوانۀ ایزد مهر در تعیین سرنوشت اسفندیار ایفای نقش می‏کند. یکی از خویشکاری‏های ایزد مهر نگاه‏بانی از پیمان‏هاست و او کسانی را که به عهدهای خود وفا نمی‏کنند، به‏سختی مجازات می‏کند. گشتاسب نیز که پیوسته بر سر اعطای تاج و تخت به اسفندیار، با او...

در نیمۀ اول قرن هشتم ه. ق در شاهنامه‌های مصور شیراز با بازنمایی خاصی از نگارۀ «بهرام گور و آزاده در شکارگاه» مواجهیم که در دو شاهنامۀ «کاما»ی سلجوقی، و شاهنامۀ 833 ق تیموری، دیده نمی‌شود و آن نقشمایۀ «آزادۀ در حال مرگ» در شاهنامه‌های 731، 733 و 753 ق اینجوست.  تاکنون، به ارتباط بستر فکری، سیاسی و اجتماعی زمانۀ ایلخانیان بر نقشمایۀ آزادۀ مُرده در نگاره‌های اینجو پرداخته نشده است. از این‌رو پژوهش ...

چکیده ندارد.