فعل اوستایی بر مبنای زمان، نمود، شخص، شمار و دو جهتِ اکتیو و میانه بررسی می‌شود. بنا بر دیدگاه رایج، جهت میانه وسیلۀ تبدیل ریشه­های گذرا به ناگذر است. این دیدگاه با مشاهدۀ ریشه­های فعلی‌ای شکل گرفته است که در جهت اکتیو، گذرا و در جهت میانه ناگذر هستند، درحالی‌که زبان اوستایی ویژگی دیگری را در خود دارد که نظریۀ فوق را به چالش می‌کشد و آن وجود افعال «فقط میانه» و افعال «گذرای میانه» است. بررسی نوی...

ویژگی‌های آوایی«ترجمۀ قرآن کریم به زبان طبری قدیم» عباسعلی ابراهیمی تاریخ دریافت : 30/8/90 تاریخ تصویب: 14/12/91 چکیده زبان‌شناسان زبان‌های ایرانی را از نظر تاریخی به سه دورۀ «باستان»، «میانه» و «جدید» تقسیم کرده‌اند. زبان طبری یکی از زبان‌های دوره جدید است که به‌طور طبیعی در ادامه زبان‌های ایرانی میانه قرار دارد. از آثار برجای‌مانده از زبان طبری، نسخه خطی «ترجمه قرآن به زبان طبری» مکتوب درحدود...

جیرفتی یکی از گویش­های ایرانی نو است که در شهرستان جیرفتِ استان کرمان رواج دارد. ویژگی­های آوایی و ساخت دستوری این گویش نشان می­دهد که به شاخۀ زبان­های ایرانی جنوب غربی تعلق دارد. در این مقاله، منتخبی از واژگان گویش جیرفتی ریشه­شناسی شده­اند. در مورد هر واژه، با ذکر گونۀ فرضی ایرانی باستان و برابر آن واژه در زبان­های دورۀ میانه و دیگر گویش­های استان کرمان به ریشه­شناسی آن پرداخته شده است. تحولات...

تالشی از زبان‌های ایرانی نو و متعلق به شاخة شمال غربی زبان‌های ایرانی است. از نظر ویژگی‌های گویشی و محدودة جغرافیایی به سه گویش شمالی‌، مرکزی و جنوبی تقسیم می‌شود و به دلیل حفظ ویژگی‌های زبانی دوران باستان و میانه و نیز قرار گرفتن در زمرة‌ زبان‌های در خطر‌، اهمیت ویژ‌ه‌ای در مطالعات گویش‌شناسی دارد. در مقالة حاضر پربسامدترین فرایندهای واجی تالشی شمالی (گونة عنبرانی)، طی تحول از ایرانی باستان و ...

مبانی زبان شناسی ایرانی: زبان های دوره میانه و نو. شورای ویراستاران: م. ن. باگالوبف، و. ن. افیموف، د.ای. ادلمان، سرویراستار: و. ن. افیموف،  مؤسسة زبان شناسی فرهنگستان علوم روسیه، مسکو، مؤسسة ادبیات شرقی، 2008، 446 صفحه

ایرانیان مقیم آسیای میانه اقوام متعددی راشامل می شوند که به دلیل موقعیت جغرافیایی سرزمین های آن حوزه و داد وستدهای جاده ابریشم‘ روابط گسترده ای با مردم خاور دوری داشته اند ‘ واز عهد اشکانیان تا دوره فرمانروایی ساسانیان ‘ گرایش به دیانت بودیسم در میان این اقوام ایرانی در حدی بوده که تعداد زیادی از آنها به عنوان مبلغین بودایی و عهده داران دیگر وظایف و مسئولیتهای مرتبط با تبلیغ وتدریس علوم دین بود...

فعل اوستایی بر مبنای زمان، نمود، شخص، شمار و دو جهتِ اکتیو و میانه بررسی می شود. بنا بر دیدگاه رایج، جهت میانه وسیلۀ تبدیل ریشه­های گذرا به ناگذر است. این دیدگاه با مشاهدۀ ریشه­های فعلی ای شکل گرفته است که در جهت اکتیو، گذرا و در جهت میانه ناگذر هستند، درحالی که زبان اوستایی ویژگی دیگری را در خود دارد که نظریۀ فوق را به چالش می کشد و آن وجود افعال «فقط میانه» و افعال «گذرای میانه» است. بررسی نوی...

 اگر بخواهیم مهم‌ترین وجه مشخصه اندیشه سیاسی ایرانی را در سده‌های میانه شناسایی کنیم باید به نظریه زمامداری رجوع کنیم. نظریه زمامداری محور اندیشه سیاسی ایران در سده‌های میانه است، چنان‌که زمامدار آرمانی، به نوبه خود، محور نظریه زمامداری است. این نوشته می‌خواهد با نگاهی تحلیلی به نظریه زمامداری آرمانی مهم‌ترین مشخصه‌های زمامداری را در اندیشه سیاسی ایران شناسایی و معرفی کند. فرضیه اصلی این نوشته ...

ایرانیان مقیم آسیای میانه اقوام متعددی راشامل می شوند که به دلیل موقعیت جغرافیایی سرزمین های آن حوزه و داد وستدهای جاده ابریشم‘ روابط گسترده ای با مردم خاور دوری داشته اند ‘ واز عهد اشکانیان تا دوره فرمانروایی ساسانیان ‘ گرایش به دیانت بودیسم در میان این اقوام ایرانی در حدی بوده که تعداد زیادی از آنها به عنوان مبلغین بودایی و عهده داران دیگر وظایف و مسئولیتهای مرتبط با تبلیغ وتدریس علوم دین بود...

  در این مقاله توزیع و نقش‌های مختلف پی‌بست‌های ضمیری در زبان تاتی، از ایرانی نو شمال غربی، بررسی شده است. ابتدا به صورت گذرا به سیر تاریخی این پی‌بست‌ها در فارسی باستان و فارسی میانه اشاره و نقش آنها در تاتی جنوبی بررسی شده است. جایگاه پی‌بست‌های ضمیری در فارسی باستان و میانه تا حدودی ثابت بوده است و آنها در جایگاه واکرناگل ظاهر می‌شده‌اند. واکرناگل (1892) دریافت که واژه‌بست‌ها در اغلب زبان‌ها...