از مباحث مهم در معرفت‌شناسی، تأثیر عوامل غیرمعرفتی بر شکل‌گیری معرفت، به‌ویژه تأثیر اراده بر معرفت است. صدرا، به دلیل اتخاذ مبنای اصالت وجود و تشکیک و ...، برخلاف نگاه پیشینیان، تحلیلی دقیق از نسبت اراده و معرفت داده است. بر اساس نگاه او، در حوزه ادراکات حضوری، بنا بر حرکت اشتدادیِ نفس انسانی متناسب با سعه وجودی و تکامل انسانی که فرآیندی ارادی است، درک حضوری انسان وضوح و اشتدادی متناسب پ...

در حکمت متعالیه غایت انسان در قوس صعود، نیل به مبدأ وجود است. نفس انسان مادامی که به بدن مادی تعلق دارد، بر اساس حرکت اشتدادی جوهری (‌خروج تدریجی از قوه به فعل) به صورت لبس بعد از لبس تکامل می‌یابد. ملاصدرا معتقد است همین که انسان از جهان محسوس به معقول انتقال یافت حرکت در جوهره وجودی‌اش در عوالم غیرمادی از قوه و سایر لوازم حرکت جوهری مستغنی است. مقاله ...

چکیده در سال های اخیر زیست­شناسان و فیلسوفان به طورِ فزاینده­ای ­، جذب دیدگاه تکاملیِ معرفت شده­اند. در این دیدگاه، توانایی های شناختی انسان به عنوان محصولات تکامل زیستی در نظر گرفته می شوند و برعکس، خود تکامل به عنوان فرآیند شناختی توصیف می شود. در این مقاله ضمن معرفی معرفت شناسی تکاملی به برخی از مدل­های تکاملیِ رشد معرفت خواهیم پرداخت.

چکیده : هر انسانی با توجه به عوامل و شرایطی که در آن متولد می شود و رشد می کند، در حقیقت با عنایت به قضا و قدر و مشیت الهی دارای یک ظرفیت و درجه ای از تکامل دینی می شود که البته سطح تکامل انسان محدود نیست و هر فردی می تواند با اختیار خود تا مرحله قرب الی ا... پیش رود و یا از فطرت و انسانیت خویش دور شود. ما در این پژوهش به دنبال پاسخ این سوال هستیم که آیا میان مفهوم آیه تکلیف و انتظارات دین ا...

امروزه بررسی مناسبات میان علم و دین در گرو تعیین موضع در قبال مسئله پیدایش انسان است. نسبت میان آموزه های قرآنی و یافته های تجربی در این مسئله، پرسشی است که علامه طباطبایی و رشید رضا در تفسیر آیات مربوط به انسان و پیدایش او درصدد پاسخ به آن برآمده اند. در این میان مؤلف المنار در تلاش هرچه بیشتر برای برقراری و اعلام هم نوایی کامل میان این دو است. در مقابل المیزان به صورت جدی سعی در به چالش کشیدن...

جامعه و زندگی اجتماعی انسان موضوعی دارای ابعاد و زوایای گوناگون است که عوامل تکامل و انحطاط آن جوامع از جمله موضوعات مهم و مبتلا به آنها بوده، و اهمیت ویژه آن بدیهی و بر هیچ عقل سلیمی پوشیده نیست. به جهت اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر به بررسی آن در تفسیر گرانقدر المیزان می پردازد. از آن جا که آیات فراوانی از قرآن کریم به موضوع «اجتماع» و احکام و سنن مربوط به آن ها پرداخته و متذکر حال و سرگذشت اقو...

حیات انسان بر خلاف سایر موجودات واجد ساحتهای متفاوتی است که می توان آنها را به ساحتهای طولی و عرضی تقسیم کرد. فلاسفه اسلامی به طور سنتی و با بهره گیری از منابع فلسفی یونان از جمله اندیشه های افلاطون و ارسطو و همین طور منابع دینی از جمله آیات و روایات و مبانی فلسفی خود موفق به تبیین نظریه ای جامع در باب ساحتهای طولی حیات و نسبت آن با کمال انسانی شده اند. در اندیشه ایشان ساحات طولی حیات بشری تنها...

دنیس داتن (Denis Lourenc Dutton.1944- 2010) ، فیلسوفِ هنرِ امریکایی-نیوزیلندی، در بسیاری از آثارش و به‌ویژه آخرین اثرش با عنوان غریزه‌ی هنر: زیبایی، شعف و تکامل انسان (The art instinct: Beauty, pleasure, and human evolution) نظریه‌ی جدیدی در مورد هنر ارائه کرده و معتقد است که تمایل انسان به هنر و زیبایی، در واقع محصول تکامل او و یکی از سازگاری‌های متعددی است که از طریق انتخاب‌های طبیعی و جنسی در ...

در میان رویکردهایی که درباره تفسیر و تبیین دین پدید آمد، گرایش عقل‌گرایی از آن جهت که در تبیین دین، پیدایش و تحول آن را همچون جلوه‌هایی از تغییر و تکامل فکر و عقل انسان دانسته و تحول و تکامل دین را با تحولات ذهنی بشر یکی می‌داند، قابل‌توجه بوده‌است. این رویکرد، دین را پاسخی به نیاز شناختی انسان می‌داند. دین در این رویکرد انسان‌شناسانه، محصول تلاش انسان اولیه برای شناخت اشیاء و رویدادهای محیط اط...

مدیریت زمان، به معنای کاربست نظامی منسجم برای استفاده ی بهتر زمان، به طور طبیعی نتیجه ی مطلوب تری خواهد داشت. امّا فرایند اثرگذاری مدیریت زمان بر رشد و تکامل انسان از منظر آیات و روایات نیازمند پژوهشی اختصاصی است. در این نوشتار به روش تحلیلی و کتابخانه ای، پس از تبیین مدیریت زمان از دیدگاه صاحب نظران علم مدیریت، به شیوه ی سوال آفرین از متون دینی استفاده شده است. تعیین هدف و چگونگی گذراندن زمان، ...