چکیده نشانه و الوهیت، مکان و زمان تولد یکسانی دارند، دوران نشانه اساساً دورانی الهیاتی است. دین و تمدن مادر یکدیگرند و در بطن هم زاده شده اند. هر نظامی که مبتنی بر یک مفهوم اساسی باشد، مفهومی که گردش نشانه ها را شکل می دهد، از اساس الهیاتی است. این مفهومِ محوری، در هر اندیشه نامی به خود گرفته: واقعیت، جوهر، هستی، حقیقت، خدا، لوگوس، عقل، غایت و ... . در این نظام(های) لوگوس محور، زنجیره ی دال ها م...

علامه جاودان یاد، سید کاظم عصار ( 1302-1393 ق / 1263 -1353 ش ) استاد برجسته دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران در سالهای آغازین تأسیس آن ، از اعاظم حکیمان و عارفان معاصر ایران بود. در شرح حال او ، مقالاتی در مجلات مختلف به چاپ رسیده است. اما نگارنده ، که سالهای پایانی حیات آن بزرگوار را درک کرده ، برای نیکداشت یاد و تقدیر از مرتبت علمی و خدمات ایشان در این دانشکده ، نگارش نسبتاً جامع سر...

آلن بدیو فیلسوف معاصر فرانسوی بخشی از مهمترین دیدگاه های خود را به مقوله های الهیاتی اختصاص داده است. او در مقام متفکری خداناباور در سراسر مسیر فکری خود کوشیده است راه های جدیدی برای مقابله با ایده های الهیاتی بیابد. هستی شناسی ریاضیاتی او و همچنین نظریه رخداد، به عنوان دو رکن اساسی اندیشه بدیو، هر دو با همین هدف طراحی شده اند و در آنها تلاش می شود چارچوب های کهن الهیات آشکار شده و آنگاه با یار...

نوشتار پیش رو می کوشد با تعریف الهیات سیاسی در بستر الهیات مسیحی، روایت خاص اشمیت از این واژه را افاده نماید. اشمیت با به کارگیری مفهوم الهیات سیاسی در معنای جامعه شناسانه می کوشد نشان دهد چگونه مفاهیم مدرن نظریه سیاسی دولت، همان مفاهیم الهیاتی است که از بار الهیاتی خود تهی گشته است. در این معنا از الهیات سیاسی، که حد واسطی است میان سیاست دینی شده و کارکردهای سیاسی دین، اشمیت دانش و عقل نهفته ش...

در زبان بشری الفاظی وجود دارد که در زبان دینی به نحو مشترک به خدا و مخلوقات نسبت داده می شود. نسبت این الفاظ به خدا و انسان به نحو مشترک لفظی و مشترک معنوی منجر به دیدگاه تشبیه و تعطیل می شود که از چالش های الهیاتی است. اندیشمندان اسلامی برای حل این چالش به معنا و مفاهیم تشکیکی این الفاظ متوسل شده اند. ملاصدرا، با مبانی فلسفی خود، برای حل این مسئله نظری را طرح کرده که می توان آن را الهیات تشکیک...

نوشتار حاضر بررسی کوتاهی است دربارة برخی زمینه­های ارتباط میان دو مسئلۀ مهم و دیرپا در فلسفه و الهیات یعنی مسئلة «نفس و بدن» و یا به تعبیر جدیدتر مسئله «ذهن ـ بدن»، از یک سو و مسئلۀ چگونگی ارتباط آفریدگار و جهان طبیعت، از سوی دیگر. آیا به لحاظ تاریخی و تحلیلی می­توانیم میان نحوۀ تلقی خود از این دو مسئله نسبتی برقرار کنیم؟ در پاسخ به این پرسش ابتدا با تحلیلی فلسفی و کوتاه نشان داده می شود که در ...

سقراط را امروز فیلسوفی می شناسیم که مخالف بنیادی جریان سوفسطایی گری نیمه ی دوّم قرن پنجم پیش از میلاد و سرسلسله ی سنت فلسفی ای است که افلاطون و ارسطو رواج داده اند و در سرتاسر تاریخ فلسفه با تغییرات و تعدیل هایی به حیات خود ادامه داده است. امّا آتنیان معاصر سقراط او را به عنوان یکی از اعضای حلقه های سوفسطایی و به جرم بدعت در الهیات و اغوای جوانان به اعدام محکوم کردند و با خوراندن سم شوکران به جها...

الهیات پویشی یکی از نظامهای الهیاتی است که در دوران پست مدرن رواج یافت. این نوع الهیات می کوشد که به نظام معنوی حیات دوباره ببخشد. دیوید ری گریفین یکی از الهی دانان پویشی و دارای پژوهشهای فراوان است. او با انتقاد از دو جهان بینی ماقبل مدرن و مدرن می کوشد عناصری از هر دو نظام را برای ارائه نوعی الهیات که از فلسفه پویشی وایتهد الهام گرفته است، به کار گیرد. برخی آموزه های مهم الهیات پویشی، همه تجر...

نسبت روش شناسانه میان دو الگوی شناختی الهیات اسلامی و جامعه شناسی مدرن از دو بعد تزاحم ها و تعامل ها موضوع مقاله حاضر است. پرسش اصلی به چگونگی تمایز روش هایی بازمی گردد که متألهان مسلمان و جامعه شناسان در قرائت کلاسیک هر دو رویکرد به کار می برند. نتیجه بررسی ها بیانگر آن است که خاستگاه تزاحم یا تعامل میان روش های به کار رفته در قرائت کلاسیک از دو حوزه الهیات اسلامی و جامعه شناسی مدرن به اهداف م...

الهیات رهایی‌بخش یکی از الهیات‌های قرن بیستم که خواستار برابری زن و مرد در امور دینی، اجتماعی و تحقق مساوات و عدالت اجتماعی در جوامع، به‌خصوص کشورهای آمریکای لاتین هستند. این الهیات برای رسیدن به اهداف مورد نظر خود قائل به جنسیت و تبعیض بین زن و مرد نیست و زنان را در عرصه‌های مختلف دوشادوش مردان می‌داند. نوشتار حاضر جستاری است در بیان نقش، جایگاه...