موسیقی به عنوان یکی از ارکان اصلی شعر در ادبیات فارسی و عربی، به دلیل پیوندهای خاص زبانی مورد توجه ناقدان دو زبان بوده است. تاریخ موسیقی، بیانگر تأثیرپذیری شعر فارسی از زبان عربی در اصول موسیقیایی خود است. این علم همراه با پیشرفت دیگر علوم، شاهد تحولات و رویکردهای متفاوتی در دو زبان بوده است که گاه برخی ناقدان به شرح و توضیح اصول گذشته پرداخته و گاه برخی دیگر – به خصوص در دوره­ی معاصر- در برابر...

الموسیقی عنصر أساسی من عناصر الشعر، ومن أبرز التقنیات التی یستخدمها الشعراء فی بناء قصائدهم، من هنا، تناول هذا البحث هذا العنصر بالمنهج الوصفی – التحلیلی فی قصائد نزار قبانی، لاسیما مجموعتی "الرسم بالکلمات وهکذا أکتب تاریخ النساء"؛ مما عالجنا الظواهر الإیقاعیة علی المحورین: المحور الأول ما یسمّی بالموسیقی الخارجیة، حیث قمنا بتحلیل الأوزان والقوافی، وتبیّن لنا أنّ الشاعر استثمر إیقاع بحر "الکامل" و...

تقنیة السرد البولیفونی أو تعدّدیة الأصوات، ظهرت بقوّة فی السرد الحداثی وما بعد الحداثی، لأنّها خلافاً للروایة الکلاسیکیة، تعتمد علی تعدّد وتنوّع الرؤى السردیة وتکسر هیمنة الروائی والراوی العلیم، وتسمح لوجهات نظر الشخصیات الروائیة المختلفة بالظهور، لتعبّر عن مکنوناتها الفکریة والعاطفیة بحرّیة ورحابة أکثر، وتعکس أنماط الوعی والأیدولوجیات المتباینة، بصورة دیمقراطیة، تناسب تعقیدات العصر الحدیث، مخلّفة تأثیر...

موسیقی به عنوان یکی از ارکان اصلی شعر در ادبیات فارسی و عربی، به دلیل پیوندهای خاص زبانی مورد توجه ناقدان دو زبان بوده است. تاریخ موسیقی، بیانگر تأثیرپذیری شعر فارسی از زبان عربی در اصول موسیقیایی خود است. این علم همراه با پیشرفت دیگر علوم، شاهد تحولات و رویکردهای متفاوتی در دو زبان بوده است که گاه برخی ناقدان به شرح و توضیح اصول گذشته پرداخته و گاه برخی دیگر – به خصوص در دوره­ی معاصر- در برابر...

درست هذه الورقة العلمیة معتمدة على المنهج الوصفی ـ التحلیلی، مصطلح الکرونوتوب (الزمکانیة) الأدبی خلال الإشارة إلى المصطلح نفسه فی حقل علم الفیزیاء لدى العالم الکبیر ألبرت أینشتاین؛کما درست کیفیة انتقال هذا المصطلح إلى الأدب على وجه العام والروایة على وجه الخاص بید الناقد و اللغوی الروسی الشهیر میخائیل باختین؛ هذا وإنّ مصطلح "الزمکانیة" أو "الکرونوتوب" یطلق على فضاء ناتج عن حرکة الزمن (الاسترجاعی...

من الإمکانیات الإیقاعیة التی یستثمرها الشعراء قدیماً وحدیثاً هی تقنیة التدویر، وهی فی معناها التقلیدی انقسام الکلمة بین الشطرین؛ حیث یتوزع بعضها فی الشطر الأول والباقی فی الشطر الثانی. أمّا التدویر فی القصیدة الحدیثة یختلف عنه فی الشعر العمودی. فهو فی الشعر التفعیلی تقسیم التفعیلة بین سطر وسطر آخر یلیه، أو بین عدة سطور فی القصیدة، وله دور واضح فی إثراء البنیة الإیقاعیة والبنیة الدلالیة للقصیدة الع...