طبقات­الصوفیه یکی از متون کهن فارسی نوشته شده در حوزة هرات (قرن پنجم هجری) است. این کتاب حاصل املای سخنان خواجه عبدالله انصاری در مجالس وعظ است که به دست یکی از شاگردانش نوشته شده است. بررسی زبان این متن می­تواند برخی نکات زبانی ناگفته دربارة گویش کهن رایج در آن حوزة جغرافیایی را آشکار کند. در این مقاله به «اثرپذیری زبان طبقات از زبان عربی»، به عنوان بهره­ای از مسائل زبانی موجود در این متن پردا...

الملخّص للرمز والقناع حضور مکثف فی شعر عبد الوهاب البیاتی إلا أنّ معظم رموزه تدخل فی نطاق الرموز الصوفیه ما یدلّ علی استمداد البیاتی من رموز کبار المتصوّفه من أمثال فرید الدین العطّار وغیرهم کثیرون. یبدو من آثار البیاتی أنّه تأثّر بآراء الأدباء الفرس خاصّه الأدیب الصوفی الشهیر العطّار. ربّما من الأسباب التی ساعدت علی تأثّر البیاتی من العطّار تشابه الظروف المعیشیه التی عاناها الشاعران. فکلاهما عاش أوضاع سیا...

روایت، نوعی توالی زمانی دولایه است: زمان چیزی که نقل می‌شود و زمان روایت. روایت‌شناسی یا دستور زبان روایت، رویکردی نظام‌مند و روش‌مند در بررسی ساختار روایت است که با بررسی فرم یک اثر ادبی می‌کوشد به نظام معنایی‌ای فراتر از متن دست یابد و گفتار روایی یا متن را فهم‌پذیر کند. بنابراین، روایت‌شناسی مجموعه‌ای از احکـام کلی دربـارۀ سبک‌های روایی، نظام‌های حاکم بر روایت یا داستـان‌گویی و ساختار پیرنگ ...

یتناولُ هذا الـمقال الآراء الـحدیثیة والقرآنیة لتیارٍ إسلامی نشأ بین أهل السنة وسمی بالقرآنیین، ولد هذا التیار فی الهند ثم انتقل إلى مصر والعالم العربی. یعتقد أصحاب هذا التیار أن القرآن هو الـمرجع الوحید الذی اشتمل على جمیع قضایا الدین، ولا یؤمنون بحجیة السنة کمرجع للتشریع لسببین: الأول لأنها لیست وحیا کوحی القرآن، الثانی لأنها تعرضت للوضع بسبب التأخر فی التدوین، وهم یدعون إلى عصرنة القرآن والإصل...

الرسالة الی الصوفیة یا رسالۀ قشیریه، اثر ابو القاسم قشیری (د. 465ق)، از جمله مهم‌ترین آثار در قلمرو تصوف مدرسی اسلامی است که در قرن پنجم به زبان عربی نگاشته شده است. این اثر به فاصلۀ کوتاهی پس از تألیف، به فارسی ترجمه شده و ارتباط فارسی‌زبانان با اندیشه‌های قشیری، از دیرباز تا کنون، غالباً از طریق همین ترجمۀ قدیم بوده است. مؤلفان این مقاله کوشیده‌اند با مقایسۀ ترجمۀ قدیم ...