در این پژوهش، براساس رویکرد اقتصاد نهادگرای جدید و به طور خاص، ره یافت حقوق مالکیت، این فرضیه که حاکمیت مالکیت عمومی بر منابع نفتی، موجب بهره برداری بیش از اندازه از این منابع و صدور آن‎ها در قیمت هایی پائین تر از ارزش واقعی آن‎ها می شود، مورد بررسی قرار گرفته است. تحلیل رفتار اجزای تشکیل دهندة ساختار حکومت در ایران، حاکی از آن است که نوعی سازش میان کارگزاران اجرایی و مقامات سیاسی در بازار داخل...

در قرن بیستم، دوره استعمار نوین، سیاست کشورهای صنعتی و استعمارگر برای به دست آوردن ثروتهای ملی و منابع کشورهای کمتر توسعه یافته بر این قرار گرفت که با استفاده از ابزارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی، اقتصاد این کشورها را به یک اقتصاد تک محصولی تبدیل کنند و با وابسته شدن اقتصاد آنها به یک محصول در صورت لزوم با فشار اقتصادی، آن کشورها را مهار نمایند و منابع آنها را به چنگ آورند و راه رسیدن مواد اولیه ...

با پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی، از نظم جدیدی سخن به میان آمد که مشخصة آن درهم تنیدگی فرهنگی، سیاسی، و اقتصادی کشورها بود. جهانی شدن اقتصاد که سرمایه داری را توسعه داد با خود مسائل و نیز فرصت های جدیدی به وجود آورد که رویکردی ژئواکونومیک به مناطق یکی از آن ها بود. این رویکرد اهمیت اقتصاد در فرایند جهانی شدن را نشان می داد. ژئواکونومیک در عین توجه به مسائل سیاسی و امنیتی، در شرایط پس از جنگ سرد...

نفت و ساختار اقتصادی ناشی از آن در تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران نقش مهمی دارد. اقتصاد ایران تا حد زیادی به صادرات نفت وابسته است. تقریباً 50 درصد از درآمدهای ملی بودجه و 80 درصد از صادرات کشور از منابع نفتی تأمین می شود. در دهه های مختلف روند افزایش قیمت و درآمدزایی نفت متفاوت بوده و در دهۀ 80 و  فواصل سال های 89-85 (برنامۀ چهارم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) به اوج خود رسیده است. ...

بر اساس فرضیة درون‌زایی تعرفه، تعرفه به صورت درون‌زا و بر اساس مجموعه عوامل اقتصاد سیاسی تعیین می‌شود. مطالعة حاضر، با به‌کارگیری مدل خودرگرسیونی برداری هم‌جمعی طی دورة زمانی 1350-1389 و در چارچوب فرضیة درون‌زایی تعرفه، عوامل تعیین‌کنندة حمایت تعرفه‌ای ایران را بررسی کرده است. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، اگرچه دربارة اثر نرخ بیکاری و نرخ نفوذ واردات در شکل‌گیری سیاست‌های حمایتی شواهدی به دست نیام...

امنیت انرژی یکی از مهم ترین ابعاد مورد توجه کارشناسان در محافل علمی و اقتصادی دنیا می باشد. ابعاد تأمین امنیت انرژی بسیار وسیع وگسترده است و بر این اساس مطالعات گسترده در این حوزه نیازمند مطالعات جدیدتر و بهره مندی از دیدگاه های دقیق تر می باشد. بدیهی است این امر به منظور اعمال سیاستگذاری های مناسب و همچنین تجزیه و تحلیل شرایط و تحولات فعلی ضرورت انکارناپذیر می باشد. نفت همانند خون در جریان اقت...

بی شک جغرافیا و نفت در منطقه خلیج فارس مهم ترین عامل شکل گیری و تداوم حکومت های دیکتاتوری و رانتی بوده است. جغرافیا و مؤلفه های برآمده از آن در منطقه خلیج فارس مانند موقعیت، آب وهوا، ریزش های جوی و اقتصاد کشاورزی و دامی متأثر از ویژگی های جغرافیایی این منطقه تا حد زیادی در ایجاد بستر اقتصادی و نظام اجتماعی قبیله ای و عصبیت عربی و درنهایت در ساخت نظام حکومت های دیکتاتوری این منطقه نقش آفرین بوده...

آیا نفت به مهار منازعات ملی و منطقه ای کمک کرده یا منبع جدیدی برای ایجاد تنش بوده است؟ خاورمیانه، دوگانگی عجیبی دارد. از سویی، با کشورهایی روبه رو هستیم که در دو دهه گذشته، ثبات سیاسی در خور توجهی را از خود نشان داده اند(برخلاف دوره قبل از1970 که اکثر آنها شاهد تغییر ناگهانی و جدی رژیم های سیاسی خود بودند). رهبران براساس چارچوب نهادی موجود تغییر کرده اند، حتی در جاهایی همچون مصر و عربستان سعودی...

صاحب نظران مسایل نفت و سیاست بر این باورند که در هر کشوری که جنگی رخ دهد و ذخایر نفتی در آنجا وجود داشته باشد، جنگ مذکور را نم یتوان با نفت مرتبط ندانست. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران میان دو کشور عمد هی صادرکنند هی نفت در منطقه خلیج فارس که به مخزن انرژی جهان شهرت دارد، رخ داد. با این حساب می توان از پیوند این جنگ با ثروت و درآمدهای نفت هر دو کشور و حتی نفت منطقه خلیج فارس سخن گفت. مقاله ی حاضر ک...

نوسانات قیمت نفت یکی از عوامل اصلی بسیاری از بحران‏های اقتصادی در میان کشورهای واردکننده و صادرکننده‏ی نفت است. به همین جهت، بررسی اثر تکانه‏های قیمت نفت بر اقتصاد کشورهای صادرکننده‏ی نفت که در آن، درآمد حاصل از صدور نفت به عنوان موتور محرکه‏ی اقتصاد شناخته می‏شود، ضروری است. از این‏رو در این مقاله، اثر تکانه‏های قیمت نفت بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب عضو اوپک بررسی گردید؛ جهت این بررسی، ابتدا ت...