واکاوی اندیشه سیاسی معلم ثانی – فارابی- از جهات گوناگونی اهمیت داشته و مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، بررسی مسئله امت و امامت و جایگاه و نقش هریک از این دو عنصر در نظام سیاسی فارابی از اهمیت بسیار برخوردار می باشد. به گونه ای که بدون شناخت این دو، نمی توان ابعاد گسترده ی نظام سیاسی مد نظر فارابی را تشریح کرد. با توجه به این اهمیت، پژوهش حاضرتلاش دارد تا با نگاهی تفسیری و تحلیلی به اند...

قیام زید بن علی و شکل گیری زیدیه، عالمان زیدی مذهب عراق و حجاز را به تدوین آثاری تاریخی واداشت. در گام نخست، این اخبار تاریخی در آثاری تک نگارانه تدوین شد و سپس، تلفیق این آثار، به سنت طبقات نگاری انجامید. اما، از آن جا که هدف از تاریخ نگاری در این جریان، همچون دیگر جریان های حاشیه ای، نشان دادن مشروعیت جریان به عنوان تداوم راستین امت بوده، صورت خاصی به تاریخ نگاری زیدیه داده است. بررسی کتاب ال...

این مفروض که بین معانی و ساختارهای عینی رابطه ای وثیق وجود دارد و از طریق تجزیه و تحلیل ساختارها می توان به ابعاد نظریه های مختلف پی برد، بنیاد الگوی تحلیلی مقاله حاضر را شکل می دهد. نگارنده در پی آن است تا با بررسی الگوی حکومت نبویr به مثابه الگوی معتبر اسلامی در عرصه سیاست و حکومت، به پاره ای از آموزه های مؤثر در بحث از «امنیت اسلامی» دست یابد.برای این منظور ساختار جامعه اسلامی در عصر نبویr ر...

از منظر هاجسن، تمدن اسلامی در گذشته مسلمانان نه یک سلسله رخدادهای گسسته از هم، بلکه زنجیره ای از حوادث به هم پیوسته است که در یک هماهنگیِ کلان و پیوستگی تاریخی رخ می دهد و برخوردار از یک روح در میان فرهنگ ها و ملت های مختلف در دوره های تاریخی است. پیوستگی تمدنی در هر دوره همواره در پرتو یک عنصر برجسته در آن دورۀ زمانی و مکانی شکل می گیرد. با وجود اینکه این عنصر و یا عناصر هویت بخش در گذشته تمدن ...

یکی از مفاهیم اساسی در اسلام و قرآن نظریه امت است. این مفهوم بر آمده از اندیشه سیاسی اسلام در بر گیرنده مفاهیمی چون قوم، قبیله، عشیره، گروه های نژادی و نیز ملت با عناصر قوام بخش ارزش های آسمانی مذهب تحت رهبری پیامبر و سپس جانشینان آن اطلاق می شود. نظریه امت در اندیشه جغرافیای سیاسی اسلام ابتدا منحصر به جامعه مسلمانان نبود و غیر مسلمانان را نیز شامل می شده و بر خاسته از ایدئولوژی اسلامی با ملی گ...

واقعیت تلخ رویاروییهایی درونی که امروزه جهان اسلام بدان دچار است، بسیاری از اندیشمندان را به چاره اندیشی واداشته است. گره گشایی از وضعیت موجود هیچ راهی جز گفتگو ندارد. این نوشتار پس از مروری بر مفهوم گفتگو و برخی ویژگیهای آن، با تکیه بر تجربه زیسته (lived experience) به اهمیت گفتگوی ایرانی ـ عربی و زمینه های آماده برای موفقیت آن و قابلیت تعمیم الگوی این گفتگو برای همه دیگر انواع گفتگوها در امت ...

در این مقاله با شرح سه نوع هویت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به تحلیل رابطه همبستگی با هریک از این سه نوع هویت همپوشان پرداخته شده است. تبیین تمایز مفهومی میان همبستگی فرهنگی با سایر انواع همبستگی ها برای پرهیز از ایهام مفهومی در سیاست گذاری هدف اصلی این نوشته است. همبستگی فرهنگی به معنای احساس تعلق مشترک ناشی از تلاش برای حفظ مؤلفه ها و عوامل هویت فرهنگی تعریف شده است. در پایان به عنوان یک مصداق از...

پس از فروپاشی اردوگاه کمونیسم و تک قطبی شدن جهان، جهان غرب برای انسجام درونی خود نیاز به دشمن مشترکی داشت؛ از این رو، سیاست مداران غربی «جهان اسلام» را دشمنی خطرناک تعریف کرده و جایگزین کمونیسم نمودند. جهان اسلام به دلیل داشتن مکتبی متفاوت و سابقۀ دیرینۀ خصومت با جهان غرب، این ظرفیت را داشت که از سوی غرب «غیریت سازی» شده و به عنوان دشمن انتخاب شود؛ از این رو علی رغم غلبه نگرش بر ساخته گرا const...

مبانی تقسیم‏بندی و مرزبندی در تفکر اسلامی و فقه سیاسی، عقیده است و بر این اساس، جهان به دو قلمرو دارالاسلام و دارالکفر / دارلشرک تقسیم می‏شود. از سوی دیگر، در جهان معاصر، ممالک اسلامی به دهها کشور جداگانه تقسیم شده‏اند. چگونگی سازگار‏کردن این تقسیم بالفعل عالم اسلام به دولت‏های ملّی با اندیشه امت واحدۀ اسلامی، ذهن بسیاری از پژوهش‏گران و احیا‏گران اسلامی را مشغول کرده و برای آن راه‏حل‏‎هایی ارائه...