در بررسی تحولات جدید در جهان اسلام و سقوط دیکتاتورهای جهان عرب، تناقضی گفتمانی وجود دارد؛ گفتمانی معتقد است این خیزش ها از درون جوشیده و ریشه در پیشینه اسلامی، واقعیات تاریخی، تمدنی، فرهنگی و اجتماعی این کشورها دارد و به صورت یک پروسه و فرایند است. گفتمان دیگر ادعا می کند تحولات اخیر، پروژه جدید امریکا برای منطقه است. حامیان این دیدگاه معتقدند که این خیزش ها را امریکا به طور غیرمستقیم به وجود آ...

وقف در لغت به معنای ایستادن و درنگ کردن بیشتر استفاده شده و در اصطلاح شرعی، تحبیس اصل و تسلیم منفعت تعریف شده است. وقف به عنوان یک سنت در تاریخ اسلام، پیش از اسلام و حتی در سایر ادیان وجود داشته است و کاربردهای زیادی برای آن بیان شده است. وقف و موقوفات در تاریخ اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی به ویژه گسترش فرهنگ شیعی و توسعه علمی ـ تمدنی شیعیان نقش به سزایی داشته است. از قرن چهارم هجری و به ویژه با...

جدای از موارد قطعی تأثیرگذاری فرهنگ و تمدن اسلامی بر غرب، مشابهت ها و تفاوت هایی میان برخی ابعاد فرهنگی و تمدنی این دو تمدن وجود دارد. در تحقیق های جدید و کتاب های تاریخ علم و تمدن به نکته های فراوانی در این زمینه اشاره شده است ولی مسئله اصلی این نوشتار تبیین وجوه اشتراک و افتراق جهان اسلام و اروپا در نظام و برنامه های آموزشی، شیوه های تدوین، ضوابط حاکم بر امر آموزش و مواد درسی است. به نظر می ر...

بحث و گفتگو در بار? عوامل گسترش و تکامل فرهنگ و تمدن اسلامی پیچیده و نیازمند بررسی های همه جانبه است. اینکه چرا و چگونه اسلام از میان اعراب که در مقایسه با دیگر اقوام پیشینه و بهر? تمدنی چندانی نداشتند ظهور کرد و آنان را متحول و متحد ساخت موضوعی اساسی است و نیاز به بررسی مستقلی دارد، اما اینکه توسعه و تکامل فرهنگ و تمدن اسلامی حاصل نشر و تبلیغ آموزه های اسلامی به دست اعراب مسلمان از سویی و ترکی...

با ظهور انقلاب مبتنی بر اسلام و شکل‌گیری حکومت دینیِ برآمده از مردم، گفتمان تمدنی ایرانی و اسلامی در قالب تمدن نوین برخاسته و آمیخته از این دو تمدن احیا شد و ایران انقلاب اسلامی، در عمل به احیاگر فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی تبدیل گردید. این مقاله بر این موضوع تأکید دارد که ایران انقلاب اسلامی، قطعاً یکی از نیروهای تعیین‌کننده و تأثیرگذار در این حوزه تمدنی بوده و در احیا و پیشبرد آن در عصر جدید ن...

زبان عربی در برهه ای از زمان چهره جهانی به خود گرفت و دایره نفوذ خود را با گسترش اسلام در سراسر جهان وسعت بیشتری بخشید. مرزهای چین را درنوردید و با گذر ازخاورمیانه، مصر و شمال افریقا به جنوب باختری اروپا رسید.پایه گذار این گستره فراگیر جهانی چیزی نبود جز تمدنی که این زبان با خود داشت و باعث هدایت انسان ها به سویپیشرفت و شکوفایی شد. مردم جزیره العرب با نشر اسلام به وسیله زبان قرآن راه این تمدن ر...

آثار تاریخی فراوانی در شبه جزیره عربستان پیش از اسلام وجود داشت. برخی از این آثار به اعتقادات اعراب مربوط می­شد و بناها و نمادهایی مانند معابد، سمبل های مقدس، اصنام و آثار بت پرستی، کنیسه ها و دیرهای ادیان ابراهیمی را دربر می­گرفت و برخی دیگر به مظاهر تمدنی موجود در شبه جزیره مانند قصرها، قلعه ها و حصارها پیوند می خورد. این مقاله پس از بررسی کوتاه اوضاع جغرافیایی، دینی و فرهنگی عربستان پیش از ط...

از نظر فعالیت سیاسی می توان انبیای الهی را به دو دسته تقسیم کرد: نخست پیامبرانی که حکومت را در دست داشتند یا درگیر فعالیت سیاسی شدند مانند حضرت سلیمان 7 و دوم انبیایی که در رأس یک نظام سیاسی قرار نگرفتند مانند حضرت مسیح 7. در باب علت این اختلاف موضع، برخی آن را به حکمت و اراده خداوندی مربوط می دانند که تفسیری درون دینی از این پدیده محسوب می گردد. دسته ای دیگر، به ویژه جامعه شناسان دین، این تنوع...

برنارد لوئیس، به عنوان یک شرق شناس و تحلیلگر سیاسی یکی از صاحب نظران اصلی مغرب زمین درباره ی اسلام و مسلمانان است. اما اهمیت آرا و اندیشه های لوئیس تنها از جنبه ی علمی نبوده چرا که به دلیل نفوذی که شخص وی و اندیشه هایش در محافل سیاسی غرب و به ویژه در میان نومحافظه کاران ایالات متحده دارد، نیز مورد توجه قرار گرفته است. از نگاه بسیاری، وی به عنوان پدر اندیشه نومحافظه کاران آمریکا درباره ی اسلامی ...

نویسنده در این اثر تاریخ صدر را در پنج بخش اصلی و شانزده فصل بیان نموده است. بخش اول: مباحث مقدماتی درباره موقعیت جغرافیایی، اجتماعی و تمدنی جزیرهالعرب است و در بیان وضع جزیرهالعرب است قبل از ظهور اسلام. بخش دوم: درباره پیغمبر گرامی اسلام است از تولد تا بعثت بخش سوم: بررسی قضایایی است از بعثت تا هجرت بخش چهارم: در بیان وقایع و حوادث زمانی است که از هجرت تا دعوت جهانی اتفاق افتاده. بخش پنجم: بیا...