نظریه اخلاقی خواجه نصیرالدین طوسی، یکی از مهم‌ترین و قابل تأمل‌ترین نظریات در حوزه اخلاق فلسفی اسلامی است. در این نوشتار، نظریه اخلاقی وی را از منظر معرفت‌شناسی اخلاق ـ که خود یکی از شاخه‌های اصلی فرااخلاق است ـ بررسی می‌کنیم. مسئله ابتدایی، امکان معرفت اخلاقی در نظریه اوست. با توجه به اینکه وی حسن و قبح افعال را عقلی می‌داند، می‌توان نتیجه گرفت که معرفت به‌ درستی یا نادرستی، احکام اخلاقی را ام...

استاد جوادی آملی ماهیت گزاره‌های اخلاقی را اعتباری می‌داند. اعتبار یک فعل نفسانی است که انسان با توجه به واقعیت‌های موجود و غایات مطلوب، قبل از هر عملی عموماً و نیز قبل از عمل اخلاقی خصوصاً مرتکب می‌شود. نظریۀ اعتبار نظریه‌ای است در باب فلسفۀ عمل به طور عام و فلسفۀ اخلاق به طور خاص. به تصریح ایشان ماهیت گزاره‌های اخلاقی انشائی است که ابراز همان اعتبار است و گزاره‌های اخلاقی که صورت خبری دارند نیز...

هدف: هدف از این تحقیق، بررسی نیازهای دانشجویان از مجموعه دروس «اخلاق اسلامی» در دانشگاهها بوده است. روش: گردآوری اطلاعات به شیوۀ توصیفی و از طریق پرسشنامه صورت گرفته است. سپس داده‌ها به شکل موضوعی و با توجه به اصول مهم تربیتی و سطوح مورد نیاز بینشی، گرایشی و کنشی طبقه‌بندی و به صورت ساختاری و تفسیری تحلیل شده‌اند. جامعۀ آماری تحقیق را دانشجویان دختر و پسر سالهای 90 تا 94 تشکیل می‌دادند. یافته‌ه...

نظرات امام در باب زیبایی، تابع مبانی حکمت متعالیه و در مواردی موافق مبانی عرفان نظری ایشان است. زیبایی در آثار امام با عباراتی مانند: «جمال» و «بهاء» و «حسن» مطرح‌شده است که با وجود مساوقت دارد و دارای اصالت و تشکیک است. این تعریف، دایره زیبایی را به گستره موجودات، ذات باری‌تعالی و حتی افعال انسانی و امور اخلاقی بسط می‌دهد؛ ازاین‌رو هنر به‌مثابه خلق زیبایی، محدود به هنرهای زیبا نبوده و گستره هن...

قدیسان اخلاقی شایسته ترین افرادی هستند که در فرهنگ های دینی و اخلاقی ، به دلیل ویژگی های خاص معرفتی _ تربیتی  و افعال برتر و فراتر از حد وظیفه، به عنوان  نمونه و اسوه شناخته می شوند. دو چهره ارزشی و الزام آور اخلاق د رتئوری های اخلاق هنجاری ، به انضمام رویکرد دینی و غیر دینی در اخلاق های  دینی و سکولار ، تفاوت هایی را درتفسیر افعال فراتر از وظیفه و ویژگی های قداست مآبانه ایجاد کرده است. گذشته ا...

ایمانوئل کانت در کتاب مبانی مابعدالطبیعیِ اخلاق، یگانه هدف خویش را جست‌وجو و برپایی عالی‌ترین اصل اخلاق معرفی می‌کند؛ اصلی که همچون قطب‌نمایی برای افعال اخلاقی باشد؛ اما هگل بر این باور است که دیدگاه اخلاقی کانت، انتزاعی و گویی بی‌محتواست؛ افزون‌براین، اصول اخلاقی کانت تناقض‌هایی دارد؛ ازاین‌رو، این نظام اخلاقی را درعمل ناممکن می‌کند. کانت اخلاق را در درجۀ اول، به حوزۀ فردی مربوط می‌داند؛ اما از...

افعال متعدی در زبان فارسی به لحاظ تظاهر « را » همراه مفعول آنها عملکرد متفاوتی دارند ( طبیب زاده ،1385 ). در این نوشتار نگارنده در پی یافتن پاسخ به این سؤال است که آیا این تفاوت عملکرد افعال متعدی، ارتباطی به مشخصه معنایی نمود فعل دارد یا خیر. به این منظور پیکره ای متشکل از 40 فعل متعدی زبان فارسی با پیروی ازطبقه بندی وندلر( 1967؛ 1957 ) و با استفاده از مشخصه های روستین( 2004 ) بر اساس نمود طبق...

عالمان اخلاق کاربردی در مواجهه با مسائل اخلاقی به طور کلی دربارۀ سه روش گفتگو می‌کنند: روش قیاسی یا به عبارتی، استدلال از بالا به پایین، روش استقرایی یا استدلال از پایین به بالا، و روش بینابینی یا توازن متفکرانه. قیاس‌گرایان یا طرفداران روش قیاسی بر نقش محوری و اساسی نظریه‌های اخلاق هنجاری در ارزیابی و توجیه افعال و داوری‌های اخلاقی تأکید می‌کنند. این مقاله تلاش می­کند تا باگزارش و نقد قیاس‌گرا...

در حالی‌که بعضی از فیلسوفان به عدم امکان اختیاری بودن افعال موجب معتقدند، عدۀ دیگری چنین امری را ممکن می‌دانند. گروه اول ناسازگارباور و گروه دوم سازگارباور نامیده می‌شوند. سازگارباوران باید بتوانند علاوه بر رد ادله‌ای که بر ناسازگاری ارائه شده است، نظریه‌ای در مورد چیستی اختیار ارائه بدهند که با موجبیت سازگار باشد. آنها معیارهای مختلفی برای اختیاری بودن فعل ارائه داده‌اند. نگارنده در این مقاله ...

فرااخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می پردازد. فرااخلاق چهار مبحث ذیل را در بر می گیرد: معناشناسی اخلاق، معرفت شناسی اخلاق، هستی شناسی اخلاق و مباحث منطقی. یکی از موضوعات فرااخلاقی مباحث منطقی است که به استنتاج مفاهیم و گزاره های اخلاقی می پردازند؛ بنابراین، رابطه ی باید و هست در دیدگاه آیت الله سبحانی در زمره ی مباحث منطقی فرااخلاق است که کمتر نوشته ای به آن پرداخته است. نویسنده در این ...