پژوهش حاضر پژوهشی بینارشته ای و تطبیقی، در دو مقطع زمانی، روزگار صفوی و قاجار است؛ و به مقایسه ی جلوه های تصویری فرهنگ خوراک ایرانی در هنر ایران، با استناد به پیشینه های تاریخیِ فرهنگ و هنر ایران، آیین، اسطوره، ادبیات فارسی، متون مربوط به آشپزی ایرانی و همچنین فتوت نامه ها و سفرنامه های مربوط به این ادوار، می پردازد. فرآیند این پژوهش با مبنا قراردادن فرهنگِ تصویری خوراک دوره صفوی و قاجار به عنوا...

در این مقاله کوشش بر آن است که فرهنگ عمومی و ارتباطات اجتماعی ایرانیان، که رفتارهای فراوانی مبتنی بر فرهنگ عمومی را در خود دارد، از نگاه سفرنامه‌نویسان اروپایی که در دوره‌های قاجار و پهلوی به ایران سفر کرده‌‌‌اند، بررسی شود. در ابتدا، به اهمیت این دو دوره در تاریخ معاصر ایران پرداخته می‌شود، سپس به تاریخچة کوتاهی از سیروسیاحت در ایران اشاره می‌شود. بخش بعدی نیز به سفرنامه‌ها و سفرنامه‌نویسان ا...

چکیده : علی حاتمی یکی از تاثیرگذارترین شخصیت های سینمای ایران است که روایت های هنری وگفتگوهای منحصر به فرد دارد. ردپای گفتگوهای فیلم های وی را باید در حوزه ی ادبیات جستجو کرد. از تاریخ بیهقی گرفته تا نثر دوره ی قاجار، از شاهنامه تا اشعار مشروطه خواهان، از اقتباس داستان های مثنوی تا کنایه و ضرب المثل و اشعار و ترانه های جاری در ادبیات فولکلوریک، همه وهمه به خوبی در تمامی آثار او مشهود است. ردیا...

 سیر تاریخی ادبیات کودک در زبان فارسی نشان می­دهد که از دیرباز و حتی پیش از اسلام آثاری با محوریت کودکان به رشته­ی تحـریر در آمده است که البته بیش از همه جنبه­ی پند و اندرز در آن­ها دیده می­شود؛ از آن جمله می­توان به اندرز آذرباد مَهرَسپندان (تفضلی، 1377: 182) و یا پُس دانشن کامگ (همان، 164) اشاره کرد. توجه به کودکان در آثار پس از اسلام نیز چه به صورت کتاب مستقل و چه به طور اشاره­وار و گذرا ادامه ...

مهرعلی، یکی از نگارگران عصر‌ فتحعلی‌شاه قاجار، در برخی از آثار خود، پیکره ایستاده پادشاه را با کمر باریک، شانه‏های پهن و عصای مرغ‌نشان در دست راست می‌نمایاند. سغد، از سرزمین‌های ایران باستان نیز در آثاری مانند سکه، سپر چوبی و نقاشی‌های دیواری، پیکره‌هایی مزین به جواهرات، کمر باریک، شانه‏های پهن و عصای مرغ‌نشان در دست راست معرفی می‌کند که شیوه روایی برخی از آنها متأثر از ادبیات حماسی شاهنامه است...

ادبیات پایداری که در جنگهای ایران و روس (قرن سیزدهم) در زبان فارسی شکل گرفت، مهمترین عامل خروج شعر و نثر از دربار شاهان به میان مردم به شمار می رود. از اینزمان ادب درباری که با مدح و ستایشگری شاهان و شاهزادگان گره خورده، با حوادث و وقایع ملموس زمانه، آشنا می گردد. حضور علما و مراجع دینی با صدور فتاوی برای تشویق مردم به دفاع از سرزمین و وطن خویش، یکنواختی و سکون ادبیات دوره قاجار را به خیزش و حر...

هورامان با جغرافیای کوهستانی و صعب‌العبور و با مردمانی که طریقۀ زندگی آن‌ها همواره همچون راز بوده، در مطالعات تاریخ محلی، تاریخ اجتماعی، قوم‌نگاری و مردم‌شناسی محل توجه پژوهشگران قرار گرفته است. هر‌گاه سخن از زندگی اجتماعی قومی به میان می‌آید تقریباً هیچ داده تاریخی از وضع زیست آن‌ها در دست نیست، ادبیات مکتوب و شفاهی می‎تواند رهیافتی برای بررسی و تحلیل تاریخ اجتماعی و واکاوی زندگی اجتماعی ارائه ...

روند تاسیس مدارس به شیوه نوین در اواخر دوره قاجار شتاب فزاینده ای به خود گرفت. این مدارس توسط تجار، شخصیت- های سیاسی و فرهنگی تاسیس و اداره می­شد. دردوره پهلوی اول تلاش گسترده­ای برای دگرگون ساختن نهادهای فرهنگی کشور انجام شد. دگرگونی فرهنگی با رشد سریع نهادهای جدید و با هدف از هم پاشیدن نهادهای سنتی به وسیله دولت مواجه شد. از میان نهادهای  فرهنگی بسیاری که در این دوره  تأسیس شد ، مدارس ایرانیا...

منابع غنی ادبیات ایران در بر دارنده زیباترین تعابیر و توصیفات درباره «عشق» بوده است و ادبیات منظوم غنایی-عاشقانه سهم بسیاری در رشد دیگر هنرها ازجمله نگارگری داشته است. در دوره قاجار با رواج هنر کاشی‌کاری هفت رنگ و کاشی‌نگاری، بسیاری از کاخ‌ها و خانه‌های با شکوه بستر نمایش این هنر شد. این آثار در شکل جدید خود به تصویرسازی از چهره شاهان و درباریان قاجاری پرداخت ولی همچنان به ادبیات منظوم غنایی-عا...

نقالی جزو پیشه هایی است که در ایران قدمتی دیرینه دارد. شماری از صاحبان این پیشه، در دربار شاهان فعالیت می کردند و با عناوینی نظیر سمرخوان، قصه خوان و نقال شناخته می شدند. در دربار شاهان قاجار، منصبی با عنوان نقال باشی وجود داشت. بعضی از نقالان درباری این عصر، ملقب به نقیب الممالک بوده اند. یکی از مشهورترین نقیب الممالک ها، نقال قصۀ امیرارسلان است. تا سال ها پس از انتشار مقدمۀ محمدجعفر محجوب بر ...