سعدی در گلستان اشاره کرده که تحت تربیت « ابن جوزی » قرار گرفته است. برخی گفته اند ابن جوزی مذکور، ابن جوزی اول ( متوفای 597 ) نیست، بلکه نوه ی اوست که همان نام را داشته و در سال 656 کشته شده است. برای اثبات این رأی دلیل خاصی ارائه نشده بلکه صرفاً یک حدس و اظهار نظر است. ولی قرائنی در حکایت گلستان وجود دارد که نشان می دهد ابن جوزی مذکور همان ابن جوزی اول ( متوفای 597 ) است. این قرائن و شواهد ـ در...

سخن گفتن با تکیه بر قیود و قرائن، امری رایج در محاورات عقلایی است؛ قرینه، جانشین دلالت وضعی برای لفظ بوده و در جهت فهم مراد متکلم اصلی‌ترین نقش را ایفا می‌کند. یکی از قرائن لفظی متّصل که در شناخت مقصد اصلی کلام متکلّم به صورت عام و کلام معصوم (ع) به صورت خاص مورد بررسی علمای فقه‌الحدیث قرار گرفته است، قرینه سؤال راوی است. این قرینه که در زمره‌ی قرائن تعیین‌کننده‌ی مراد در این علم شناخته می‌شود، د...

در این پژوهش، نقش بافت و نشانه های درون و برون متنی در شکل گیری هویت نهایی برخی واژگان قرآن به نمایش گزارده شده است. برای نمونه ، واژگانی چون « ولی»، « زکات» و « حنان» که هر یک در پرتو گزاره ، بافت و نشانه ها،  معانی گوناگونی پذیرفته اند، تحت کاوش قرار می گیرند.  مثلاً واژه « ولیّ» که گوهر معنایی آن قرب است، در پرتو بافت ها و قرائن گوناگون،  معانی مختلفی تداعی می کند. گاهی به معنای سرور، و گا...

تفسیر «من وحی القرآن» از تفاسیر معاصر شیعی است. محمدحسین فضل‌الله مفسری است که در تفسیر خود بر ظواهر قرآنی تأکید می‌ورزد و یکی از مبانی خود را در تفسیر اعتماد به ظواهر قرآنی بیان می‌کند. استفاده از ظهور در تفسیر وی انواع گوناگونی دارد. فضل‌الله از مجموع این ظواهر استفاده‌های گوناگونی چون تأیید یک احتمال تفسیری، نقد و ردّ نظر مفسران دیگر و نقد روایات تفسیری بهره می‌برد. وی در اکثر موارد همراه با ...

قاعدة سیاق از مهمترین قرائن متصل برای فهم صحیح آیات الهی است که به معنای دقت در آیات قبل، بعد و توجه به آهنگ کلی آیات می‌باشد و دارای شرایطی مانند وحدت موضوعی آیات، ارتباط صدوری آنها و عدم تعارض با قرائن قویتر است. بیشترین کاربرد این قاعده در قرن چهاردهم قمری می‌باشد که در آثاری نظیر المیزان اثر علامه طباطبایی و فی ظلال القرآن از سید قطب مشاهده می‌شود. علامه بیش از 2000 مرتبه ...

تشابه لفظی و تکرار داستان­های قرآن از جمله مواردی است که می­توان با تأمل بر نقش سیاق به تحلیل آن پرداخت. پژوهش پیش­رو با بررسی کارکرد سیاق به تبیین علل تکرار داستان آفرینش در قرآن پرداخته­است. از این­رو با توجه به نقش محوری ابلیس در سوره­های اعراف، حجر، اسراء و ص، قرائن پیوستۀ لفظی و غیرلفظی این آیات مورد توجه قرار گرفته ­است. یافته­های پژوهش، حاکی است که با وجود تکرار برخی عبارات در ظاهر این آ...

عتبار توثیقات موجود در اصول متقدّم و متأخّر رجالی شیعه به سبب عدم تدوین آنهاا در زمان حضور راویان، با شبهۀ حدسی بودن مواجه است که بر فرض قبول آن، باب علم توثیق "منسدّ" خواهد شد و عملاً بسیاری از روایات، از دایرۀ حجّیت و اعتبار بیرون خواهند رفت؛ حال آنکه با تکیه بر مبنای وثوق و اطمینان به آراء رجالی و اعتماد به قرائن، راویان بسیاری حتّی از سوی رجالیان متأخر قابلیّت توثیق می‌یابند. یکی از این قرائن،‌ تو...

این مطالعه با استفاده از روش نظریۀ زمینه‌ای به تحلیل پدیدارشناختی تجربۀ زیستۀ کاربران اعم از مردان و زنان متأهل در تالارهای همسریابی انجام شده است؛ برای این منظور با استفاده از تکنیک نمونه‌گیری هدفمند با 11 عضو متأهل در تالارهای همسریابی از طریق واتس‌اپ مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته انجام شد و با نرم افزار مکس کیو دی ای ورژن 12 تحلیل شدند. پس از ترکیب، ادغام و مقایسۀ مفاهیم، چهار مقولۀ مشترک زمی...

از موضوعات مورد غفلت در مباحث گواهان روز قیامت، بحث ناظران دنیوی است. خداوند نظارت را به عده‌ای از عاملان دنیوی از جمله پیامبران به ویژه پیامبراکرم’ و ائمه اطهار^ تفویض نموده است. مقاله حاضر با بررسی واژه قرآنی نظارت و معادل آن و دیدگاه‌های تفسیری و ادله روایی و قرائن سیاقی آیات مربوطه بر آن است که هر قومی ناظری برگزیده از سوی خدا دارد که بر اعمال امت خود نظارت می‌کند. گستره نظارت پیامبر’ بر تم...