معمولاً انسانها برای بیان مقصود ، حق تعالی را با اسمی می خوانند تا او را از سایر موجودات متمایز نمایند. اسمی که جامع جمیع صفات بوده و بیانگر ذات احدیت باشد و همه کمالات و جمال های ذات او را توصیف کند ( بسیط الحقیقة بودن و وحدت و ... او را بیان کند). چنین اسمی ، اسم جامع خداست. در ائین یهود ، خدا را به نام های متعدد و با صفات جداگانه می خواندند که در بین همه آنها ، اسم اعظم و یا جامع خدا جایگاه خ...

معرفت نفس به ویژه ارتباط آن با خداشناسی همواره از موضوعات اصلی مورد توجه فیلسوفان و عرفای اسلامی بوده است. به طوری که, کمتر فیلسوف و عارفی یافت می‌شود که از معرفت نفس و رابطة آن با خداشناسی سخن نگفته باشد. از این میان، مقالة حاضر در پی آن است که نظرگاه ابن عربی و ملاصدرا را درباره ارتباط خودشناسی و خداشناسی در قالب تقریرهایی از جمله: صورت، انسان کامل، نقص، وجود رابط، احدیت و ظهور و امتناع ارائه...

اسماء الهی را می توان به عنوان یکی از وجوهی که عرفان اسلا می را از سایر عرفان های شرق و غرب جدا می سازد، مطرح کرد. اسماء الحسنی در عرفان اسلامی، نمایانگر ارتباط ذات مقدس حق با عالم و انسان از طرفی و واسطه معرفت انسان نسبت به خداوند از طرف دیگر است. امام خمینی (ره) اسماء و صفات الهی را از سه منظر مورد بررسی قرار داده است: 1- رابطه اسماء و صفات الهی با ذات مقدس حق 2- رابطه اسماء وصفات الهی با موج...

مقالهٴ حاضر، نخست به تبیین اجمالی برخی مبانی نظری عرفانی در پیدایش عالم، همچون وحدت شخصی وجود و اعتباری بودن کثرت، تعینات وجود قبل از پیدایش کثرت و پس از آن می پردازد. سپس نحوهٴ پیدایی عالم را از منظر عرفان برمی رسد و در هر دو بحث، تفاوت این دیدگاه را با دیدگاه فلسفی به نحوی اجمالی بیان می کند. در این مقاله چگونگی ظهور اسما و صفات الهی و تعینات و نسبت های متکثر آن و نیز اینکه این امور با ترتیبی...

موضوع « بداء » از جمله مباحثی است که در سه علم فلسفه، کلام و اصول فقه کاربرد دارد. در حوزه کلام، به دنبال طرح مباحث مربوط به علم و اراده الهی، این موضوع مطرح می­گردد. بداء از معتقدات امامیه است و سایر فرق به آن تصریح نداشته و گاهی اعلام مخالفت نیز نموده­اند اما ناخواسته به محتوای آن اعتراف داشته­اند. از این رو پیوند بداء با اراده الهی از لحاظ معناشناختی نزد تشیّع، مورد بررسی قرار گرفت و معلوم گر...

عرفان به ما می آموزد که هدف آدمی عبارت است از درک حقیقی عالم معنی. آفرینش جلوه ای است هزاررنگ و هزارنقش از نوری بی رنگ و درخشان؛ یعنی حضرت احدیت و خلقت چیزی جز رنگارنگی این بی رنگی ازلی نیست که «صور» را پدید آورده است و هرچه تفرّد و تشخص، تفرقه و تعیّن و تمایز و تخالف وجود دارد، از همین جا است. کل پیام مولوی، با استفاده از رمزی که خود او در تمایز میان صورت و معنی بیان کرده، قابل تشریح و تفسیر است...

احسان به معنای انجام دادن عمل نیک است که در قرآن کریم از جایگاه خاصی برخوردار است. گاه احسان فردی مطرح بوده که همان احسان به نفس است و شامل اطاعت از دستورات الهی و انجام اعمال صالح و خودداری از گناهان و معاصی است. و گاه احسان اجتماعی مطرح است که شامل بخششهای مادی و معنوی و رسانیدن خیر و نیکی به دیگران است. لازم به ذکر است که هر احسانی مورد قبول خداوند متعال واقع نمی شود، بلکه تنها در مواردی که ...

کتاب اللمحات تألیف یارعلی تبریزی شیرازی (متوفی 816-812) است که به شرح اللمعات عراقی پرداخته است. این شرح مشتمل بر یک مقدمه و چهار لمحه به شرح زیر می باشد: 1- در بیان موضوع ومبادی علم 2 در بیان وجود حق سبحانه و تعالی و لوازم آن 3 -در بیان غیب هویّت و احدیت و واحدیّت . 4- در مراتب الهیّه وکونیّه ودرتحقیق آن که نزول تجلی الهی در این مراتب به الاجمال والتفضیل است. این نسخه شرحی است بر لمعات ...

این مقاله با عنوان «بررسی و تبیین اندیشه های عرفانی عطار نیشابوری» به تبیین اقوال و آراء عطار نیشابوری در دو مبحث عرفان نظری و عرفان عملی پرداخته است. بخش عرفان نظری مشتمل بر مباحثی چون ستایش و نکوهش ابلیس، تأویلات عرفانی دو سویه که مرتبط با مبحث ابلیس ستائی است، اتحاد و حلول عرفانی، استغراق در ذات احدیت، وحدت وجود و سیمای زنان و بخش عرفان عملی مشتمل بر مباحثی چون اصل عرفانی، منازل و مقامات عرف...

صدرالمتألهین، براساس مبانی اصالت، وحدت و تشکیک وجود، عشق را مساوق هستی شمرده و آن‏ را برحسب مراتب وجود، در تمامی ذرات عالم، جاری دانسته است. او عشق را از نهاده‏های الهی در ذات آدمی برمی‏شمارد و آن ‏را سرشار از حکمت‏ها و مصلحت‏ها می‏داند. گرچه تبیین عشق، بر مبنای اصالت‏الوجود، از شاخصه­های تفکر صدرایی به‏شمار می‏رود، پیش از او، ابن‏سینا نیز در «رسالة‌‏العشق» خویش، به تحلیل وجودی عشق، بیان‌ احوال...