قاطبه دانشمندان مسلمان بر اساس دلالت آیات قرآن و بر پایه مبانی علمی، القای معانی و الفاظ قرآن را الهی دانسته‌اند.در مقابل، دیدگاه شاذی تنها القای حقیقت وحی و معانی آن را از سوی خدا، و گزینش الفاظ و واژگان وحیرا از سوی پیامبر می‌داند. به اقتضای این نظر، شخصیت پیامبر، تاریخ زندگی و احوال روحی او اعم از غم و شادی، در چگونگی انتخاب گزاره‌ها و واژگان وحی و اوج و حضیض آیات تأثیر‌گذار است. در این میان...

از جمله مباحث ضروری در باب وحی و قرآن پاسخ به این پرسش است که آیا وحی با رحلت پیامبر(ص) به پایان رسیده است و یا افرادی همچنان پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) از این نوع ارتباط و دریافت برخوردارند. در این مقاله، با اشاره به آیاتی که بر پایان یافتن وحی دلالت دارد، به ادّعای برخی از پیروان ادیان پیشین که مدّعی پایان یافتن دین در زمان پیامبرشان بوده‌اند، پرداخته و نفاوت ادّعا را در دین و پیروان آن بررسی کرد...

آیات قرآن از لحظات آغازین نزولشان، مشتاقان وحی را هدایت‌گر و رهنمون بودند. مردم هم‌عصر پیامبر(ص) در دریافت معنی آیات قرآن مشکل چندانی نداشتند، اما پس از گسترش اسلام و رسیدن قرآن به دست مسلمانانی که با زبان عربی و فرهنگ و فضای عصر نزول آیات که فرهنگ و موقعیت آن زمان جزیرة العرب بود بیگانه بودند، ضرورت ترجمه قرآن به زبان مورد نیاز آنان مطرح شد. برای ترجمه قرآن به زبان‌های دیگر علاوه بر ا...

آیات قرآن از لحظات آغازین نزولشان، مشتاقان وحی را هدایت‌گر و رهنمون بودند. مردم هم‌عصر پیامبر(ص) در دریافت معنی آیات قرآن مشکل چندانی نداشتند، اما پس از گسترش اسلام و رسیدن قرآن به دست مسلمانانی که با زبان عربی و فرهنگ و فضای عصر نزول آیات که فرهنگ و موقعیت آن زمان جزیرة العرب بود بیگانه بودند، ضرورت ترجمه قرآن به زبان مورد نیاز آنان مطرح شد. برای ترجمه قرآن به زبان‌های دیگر علاوه بر ا...

نظریه اجتهاد انبیاء، منبع علم و آگاهی عمل و گفتار پیامبران را در انحصار وحی نمی داند بلکه استنباطات شخصی ایشان را در زمان های انقطاع پیام الهی، مکملی بر وحی الهی و تعیین کننده بعضی از مواضع و عملکردهای پیامبران می داند. چون در فرآیند اجتهاد، احتمال خطا وجود دارد، توصیف رسولان الهی به اجتهاد، مبتنی بر قبول ارتکاب اشتباه و خطا از سوی ایشان خواهد بود. عمده مفسران و صاحب نظران اهل سنت، معتقد به جوا...

این نوشتار در پی واکاوی روش تفسیری علامه فضل الله در تفسیر «من وحی القرآن» است. نویسنده بر این باور است که مهم‌ترین ویژگی «من وحی القرآن» از نظر روش بلاغت‌محوری است. مفسر می‌کوشد قواعد بلاغت و لوازم و پیامدهای سخن بلاغی را مبنای فهم آیات قرار بدهد. در این نوشتار نخست به پیشینه روش بلاغی در تفسیر پرداخته شده است، سپس معیارهای شناخت ابعاد بلاغی از دیدگاه علامه فضل الله مورد بحث قرار گرفته است، آن...

یکی از مهم ترین مباحث مورد توجه دین پژوهان، موضوع گستره کارکرد عقل و ارتباط آن با وحی است. استفاده ابزاری از عقل برای شناخت گزاره‏های وحیانی امری مورد اتفاق است. امّا کاربست مستقل عقل به عنوان منبع، در صدور حکم شرعی و به کرسی داوری نشاندن این گوهر خداداد، مورد اختلاف واقع شده است. از این رو، با عنایت به جدایی ناپذیر و سازواری قرآن کریم و سنّت شریف در فرایند فهم دین و ارتباط سنجی آن با عقل، این نو...

تفاسیر قرآن کریم نیز در راستای کاربرد واژه وحی در آیات ، آن را مشمول موجودات گوناگونی می دانند ؛ اما عمده کاربرد ها به وحی بر رسولان باز می گردد ، علاوه بر موارد کاربرد وحی ، گفتگوهای بین انبیاء و فرشتگان و یا گفتگوهای مستقیم بین خدا و پیامبران و وحی نوشتاری نیز از مصادیق وحی است . مفسران بر اساس آیات قرآن وحی را از سنخ کلام الهی می دانند که اساس آن" علم " خواهد بود ؛ نه احساس ، افکار ، اندیشه ...

علامه طباطبایی و علامه عسکری ، هر دو وقوع نسخ در سیر تحولات تکاملی جامعه ی عصر نزول قرآن را پذیرفته اند ، اما ، علامه طباطبایی مانند قاطبهء علمای پیشین خود ، آن را کشف از تمام شدن عمر حکمی از احکام دانسته و معتقد است که زمان عمل به حکم تعدادی از آیات قرآن سر آمده است. در مقابل، علامه عسکری ، در عین پذیرش امکان نسخ معتقد است که وقوع نسخ در دایره وحی بیانی واقع شده است ، و به وسیله ی وحی قرآنی و ...