این مقاله در مورد سرچشمه­هایورزش زورخانه­ای و باستانی ایران بحث کرده است. ظاهراً این ورزش باستانی از آغاز به صورت جدّی تحت تأثیر مسائل مذهبی و اجتماعی – اخلاقی قرار گرفته است. آیین­ها و ادیانی مانند آیین مهری و دین زردشتی پیش از اسلام، بر این ورزش باستانی تأثیر گذاشته­اند. پس از اسلام نیز جلوه­هایی از رفتارهای اجتماعی و دینی مانند عرفان و تصوف، آیین فتوت و مذهب تشیع در آن نمود پیدا کرده است. این ...

عناوینی همچون عیاران، شاطران، سربداران و فتیان، در فرهنگ کشورمان ریشه ا ی دیرینه دارند و آنها سرسلسله ی خود را منسوب به شاه فتوت مولا علی (علیه السلام) عنوان می دارند. فتوت دارای ظرفیت های مختلفی است که از آن جمله می توان به ظرفیت های گفتمانی و فکری، قابلیت های آیینی و معنایی، و همچنین سبک زندگی اشاره کرد. بر این اساس، در پژوهش پیش رو به تحلیل و بررسی دو مجموعه داستانی «راستش را بگو» و انیمیشن...

فتوت واژه­ای عربی و در زبان فارسی به معنی جوانمردی است و فتی از نظر لغوی «جوان» است و به معنی کسی است که به کمال فطرت و آنچه کمال اوست رسیده باشد. با توجه به شواهد موجود و مقایسۀ فتوت در آیین مهر با فتوت پس از اسلام به نظر می­رسد آیین جوانمردی پیش از اسلام نیز در ایران رایج بوده است. نوشیدن جام آب و نمک شبیه به مراسم مهرورزان است که در مراسمی آیینی، تازه‎واردان با نوشیدن جام شراب و خوردن نان، «...

   با نگاهی به جهان امروز و گسترش عرفان‌های نوظهور و گاه غیراخلاقی، و گروش هر چه بیش‌تر انسان‌ها به آن‌ها، گفته می‌شود که ما در عصر بازگشتِ بشر به معنویت، یا بازگشتِ معنویت به زندگی بشر، به سر می‌‌‌بریم. در این‌جاست که ذخیره‌‌‌ها و میراث‌‌‌های فرهنگی جامعه، به مثابه قوای دفاعی بدن آدمی در دوران هجوم بیماری، به کار می‌آید.   رسوم و آداب مربوط به مسلک «فتوت» و «جوانمردی»، از جملۀ این ذخایر معنوی و...

فتوت به عنوان پدیده ای تاثیرگذار در تاریخ اسلام، بی شک متعلق به تاریخ است و بررسی کارکرد آن در میان مسلمانان به عنوان یک خطمشی و مسلک برگزیده، بخشی از تاریخ زندگی اجتماعی جوامع مسلمانان را شامل می شود. این پدیده که تجلی اخلاق پسندیده فردی و رهیافت آن به دخالت در تغییر یا حداقل تاثیرگذاری بر احوال جوامع مسلمان است ، بر اثر همسویی و همنوایی اصحاب آن در تلاش برای گسترش آن در اجتماع از حالت فردی جد...

باور غالب در مطالعات جامعه‌شناسی تاریخی این است که انجمن‌ها و سازمان‌های صنفی در شهرهای ایران فعالیت نداشته­اند، اما مقالۀ حاضر برمبنای چارچوبی جامعه‌شناختی نشان می‌دهد در اواخر سدۀ میانه در ایران، پیشه‌وران در تعامل با سازمان‌های فتوت، نوعی سازمان صنفی تشیکل داده­اند که با سازمان‌های صنفی قرون‌وسطی در غرب متفاوت است. چارچوب جامعه‌شناختی مقالۀ حاضر مبتنی بر یک سنخ سازمان صنفی پیشامدرن و برگرفته...

در منابع تاریخی دوره سلجوقیان روم، به گروهی تحت عنوان اخیان که حضوری فعال در جامعه داشته اند، اشاره شده است. این گروه از طبقات میانی جامعه و به ویژه پیشه وزان برخاسته بودند و آرمان ها، قوانین و ویژگی های گروهی شان آنان را با اهل فتوت در ایران و عراق مشابهت تام می بخشید. صرف نظر از باورهای صوفیانه و مذهبی شان در تحولات اجتماعی نیز نقشی چشمگیر داشتند و از آنجاکه دارای پایگاهی مردمی بودند، دامنه ت...

پژوهش حاضر پژوهشی بینارشته ای و تطبیقی، در دو مقطع زمانی، روزگار صفوی و قاجار است؛ و به مقایسه ی جلوه های تصویری فرهنگ خوراک ایرانی در هنر ایران، با استناد به پیشینه های تاریخیِ فرهنگ و هنر ایران، آیین، اسطوره، ادبیات فارسی، متون مربوط به آشپزی ایرانی و همچنین فتوت نامه ها و سفرنامه های مربوط به این ادوار، می پردازد. فرآیند این پژوهش با مبنا قراردادن فرهنگِ تصویری خوراک دوره صفوی و قاجار به عنوا...

چکیده فتوت یا جوانمردی از آیین ها و مسلک های کهنی است که از بطن اجتماع بیرون آمد و سال ها به عنوان عقیده و آرمان متعالی افراد و گروهها و برخی حکومت ها به حیات خود ادامه داد. خاستگاه و سرچشمه این آیین را باید در ایران باستان جست، هر چند با ظهور اسلام و پیدایش تصوف، تغییرات گسترده ای در ساختار و اصول و مبانی آن ایجاد گردید. دوران حکومت الناصرلدین الله عباسی اوج رونق و رواج فتوت بوده است. با حم...