شهر دزفول در زمان ساسانیان هم زمان با پلی که در کنار آن بر روی رود دزساخته شده، بنا گردیده است. بافت تاریخی ارزشمند شهر دزفول که در حاشیه رود دز شکل گرفته است، هم اکنون دارای 28 محله می باشد. ساختمان های آجری و تزئینات آجرکاری منحصر بفرد از ویژگی های این بافت می باشند. محلات قدیمی شهر دزفول در دوره های مختلف دچار تغییراتی گشته اند که از آن جمله تخریب های ناشی از اصابت موشک ها به بافت بوده که د...

خوون­چینی، نوعی آجرکاری تزئینی برجسته است که با استفاده از قطعات آجر با ضخامت یکسان و اندازه­های مختلف بر سطح نمای ساختمان اجرا می­شود. این نوع تزئین­های­ آجری در معماری ابنیه تاریخی استان خوزستان و به­ویژه در بافت قدیم دزفول، در سردر ورودی­ها و بخش­هایی از بدنه­های حیاط داخلی خانه­های تاریخی به کار رفته­اند. سایه ایجاد شده متاثر از برجستگی و فرورفتگی آجرها، به ویژه در تابستان، سطح قابل ملاحظه­...

گنبد های سنتی ایرانی از برجسته ترین نمونه های ساختمان سازی سنتی در ایران در طول هزار سال می باشند ، که هنوز بسیاری از آنها در قسمت های زلزله خیز کشور پس از قرن های زیادی بر پای ایستاده اند . از لحاظ سازه ای ، گنبد های ایرانی را می توان به گنبد های یک پوسته ، دوپوسته و سه پوسته تقسیم نمود . گنبد های یک پوسته اولین نوع گنبدها می باشند . در این نوع گنبد تک پوسته جزء باربر اصلی می باشد . گنبد های...

گنبد سلطانیه در شهر سلطانیه از توابع شهرستان ابهر قرار دارد که در قرن هشتم هجری به دستور سلطان محمد خدابنده ساخته شده است. این بنا به عنوان یکی از بزرگترین گنبدهای آجری جهان شناخته شده و تکنیک های اجرایی و نوع تزئینات خارجی و داخلی آن بسیار نادر و بی نظیر است. به علت عدم توجه لازم در طی قرون متمادی و همچنین تاثیرات مخرب عوامل طبیعی آسیب های بسیاری به این اثر وارد گردیده است. وجود تکنیک های متفا...

گستردگی ساختمان های آجری به عنوان مسکن بیش از سی درصد مردم جهان بر کسی پوشیده نیست. بخش های عمده ای از ساختمان های موجود در کشور ایران به ویژه در شهرهای متوسط و کوچک را ساختمان های مصالح بنایی یعنی ساختمان هایی که با آجر،بلوک سیمانی و یا سنگ ساخته می شوند و در آن ها تمام یا قسمتی از بارهای قائم توسط دیوارهای مصالح بنایی تحمل می گرددرا تشکیل می دهند.بنابراین بررسی آسیب پذیری این نوع سازه تحت اثر...

گستردگی ساختمان های آجری به عنوان مسکن بیش از سی درصد مردم جهان بر کسی پوشیده نیست. سازه های آجری غیر مسلح، در سراسر دنیا بویژه در ایران و در شهرهای کوچک سهم عمده انواع ساختمان را به خود اختصاص داده اند. همچنین اغلب سازه هایی که دارای اهمیت تاریخی می باشند، با استفاده از مصالح بنایی ساخته شده اند .سازه های آجری معمولا در برابر زلزله دارای ضعف های عمده ای می باشند. در این پژوهش، یکی از راه حل ها...

گنبد به عنوان پوشش یکی از مهم ترین فضاها در مساجد ایرانی از جایگاه مهمی در نظام معنایی مسجد برخوردار است. این موضوع در پژوهش های پیشین با استفاده از روش های «عرفانی-تفسیری» و «اثباتی-استنادی» بررسی شده و دو گروه از فرضیه ها را شکل داده است. اندیشمندان سنت گرا در گروه نخست، معانی کلی چون وحدت، آسمان، بهشت یا عرش را به همه گنبدهای معماری دوران اسلامی اختصاص داده اند. از سوی دیگر اثبات گرایان و تا...

بررسی و شناخت اسطوره های اقوام و ملتها در مطالعات باستان شناسی مربوط به دوران تاریخی حایز کمال اهمیت است. زیرا کمتر اثر هنری را می توان مشاهده کرد که رد و نشانی از اساطیر یا باورهای اقوام مذکور بر خود نداشته باشد. این گونه پژوهشها را شمایل شناسی(iconography) می نامند که باستان-شناسان ادراکی بیشتر به آن می پردازند. این رساله توصیفات ارائه شده در مورد عناصر اسطوره ای، دینی و حماسی ایرانی در متو...

خجند یکی از شهرهای کهن و سابقه دار ماوراءالنهر است که پژوهش دربارۀ مسائل جغرافیایی تاریخی آن همواره مورد توجه پژوهشگران ایرانی بوده است. در این مقاله برخی از پژوهش های انجام شده در ایران درباره جغرافیای تاریخی این منطقه معرفی و نقد شده است. لغت نامۀ دهخدا نخستین منبعی است که مقاله ای جداگانه را به معرفی خجند اختصاص داده است. هرچند اساس منبع شناسی تاریخ خجند در لغت نامه بسیار مختصر است، قابلیت ا...

در طبقه‌بندی گنبدهای سنتی، گنبد به دودسته گنبدهای رُک (مخروطی) و گنبدهای نار (شبه نیم‌کره) تقسیم می‌شود. گنبدهای اُرچین گونه‌ای از گنبدهای رُک هستند که در منطقۀ میانرودان (بین‎النهرین) و جنوب غربی ایران درگذشته رواج داشته‌اند. گنبدهای اُرچین شکلی مخروطی دارند و از توالی و تکرار پلکان‌هایی تشکیل‌شده‌اند که در هر ردیف به‌صورت حلقه درآمده‌اند و این حلقه‌ها از پایین به بالا به‌تدریج کوچک می‌شوند. بنا ب...