حجر بن عدی، از افراد سرشناس کوفه و از برجسته ترین رهبران شیعی بود که دو سال قبل از رحلت پیامبر(ص)، اسلام پذیرفت. در خلافت ابوبکر و عمر، حجر در فتوحات شرکت کرد و نقش مهمی را در این جنگ ها ایفا کرد چنانچه مرج عذراء را که بعدها آرامگاه اش شد، در هنگام فتح دمشق، فتح کرد. حجر در عصر خلافت عثمان، به دلیل شیوه ی حکومتی وی و والیانش در گروه معترضین نسبت به حکومت بود و تا جایی به انتقاد و سرزنش خلیفه پر...

مرکز حدیثی بغداد در تاریخ فکر امامیه هماره با اهمیت بوده است. لذا آگاهی از تاریخ حدیث امامیه در بغداد، ما را در تحلیل تاریخ امامیه یاری‌رسان خواهد بود. در این نوشتار نشان داده شده است که با مهاجرت اصحاب امامیه از کوفه به بغداد و نیز با تلاش اصحاب بغدادی تبار، مدرسه حدیثی امامیه در اواخر سده دوم پای گرفته و تا پایان نیمه اول سده سوم نیز فعال بوده است. مدرسه حدیثی بغداد یکی از تأمین‌کنند‌گان مهم ...

مرکز حدیثی بغداد در تاریخ فکر امامیه هماره با اهمیت بوده است. لذا آگاهی از تاریخ حدیث امامیه در بغداد، ما را در تحلیل تاریخ امامیه یاری رسان خواهد بود. در این نوشتار نشان داده شده است که با مهاجرت اصحاب امامیه از کوفه به بغداد و نیز با تلاش اصحاب بغدادی تبار، مدرسه حدیثی امامیه در اواخر سده دوم پای گرفته و تا پایان نیمه اول سده سوم نیز فعال بوده است. مدرسه حدیثی بغداد یکی از تأمین کنند گان مهم ...

در سال هفده هجری مسلمانان مجموعه وسیعی از فتوحات را تحت سیطره خود داشتند که قسمت قابل توجهی از آن در منطقه عراق و مرزهای ایران یا امپراطوری ساسانی بود. برای محافظت از این فتوحات و ادامه آن ها به صورت هدفمند نیاز به پادگانی نظامی احساس می شد که این پادگان در زمان خلافت عمر ساخته شد. پادگانی که مراحل رشد و تکوین خود را پله پله و مرحله به مرحله طی کرد تا تبدیل شد به شهر کوفه. شهر هزار قبیله هزار ر...

تأثیر فرقه خوارج بر تحولات خوزستان در عصر امویان[1] مسعود مرادی* مریم شجیراوی** چکیده موقعیت اقلیمی و نزدیکی خوزستان به مراکز قدرت در پایتخت‌های اسلامی کوفه و شام، سبب شد قبایل عربی ـ که به دلیل ایدئولوژیک با خلافت اسلامی سر ستیز داشتند ـ در این ناحیه ساکن شوند. خوارج فراری در دوره خلافت علی بن ابی‌طالب7 زمینه‌ساز شورش‌هایی در خوزستان شدند. در دوره بنی‌امیه بنابر دلایل سیاسی و اقتصادی و نیز انح...

بخش قابل توجهی از جریان حدیثی شیعیان کوفه را در دوره امام باقر(ع) گروهی تشکیل می­­دادند که بین افضل بودن امام علی(ع) و مشروعیت خلافت شیخین جمع می­کردند. این گروهِ پیش­زیدی با امامیه نیز ارتباط داشتند و با ورود زید­بن­علی به کوفه از وی حمایت کردند. پس از قیام زید(رض)، طرفداران وی رویه فکری او را توسعه دادند و به ترویج آن مبادرت ورزیدند. مناسبات این گروه با شیعیان طرفدار نص موضوعی است که این نوشتا...

درعصر امام صادق(ع) چهار قیام مهم علوی در چهار منطقه کوفه، خراسان، مدینه و بصره رخ داد. اولین قیام علوی قیام زید بن علی(ع در سال 122 هجری در واکنش به ظلم و تعدی دستگاه خلافت اموی و خونخواهی جدش امام حسین(ع) در کوفه رخ داد، و شمار زیادی از مردم آن شهر با زید بیعت کردند. اما در نتیجه ایجاد ارعاب و تهدید حاکم اموی آن شهر بیعت خود را شکستند و زید را تنها گذاشتند که این امر به کشته شدن وی انجامید. دو...

کوفه از زمان تشکیلش تا آغاز خلافت عباسیان دوره ای پرفراز و نشیب را پشت سر گذاشته است. این شهر به عنوان اولین شهر ساخته شده در تاریخ اسلام علاوه بر اهمیت سیاسی از نقطه نظر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیز حائز اهمیت بوده است. بطوریکه به علت موقیعت جغرافیایش در سده اول تاریخ خود تسلط بر آن به معنی تسلط بر حداقل نیمی از جهان اسلام آن روز بوده است. از اینرو در این دوران هر کس که قدرتی به دست می آورد و...

چکیده: بنی امیه نخستین سلسله حکومتی مسلمانان پس از اسلام است که خلافت را بر خلاف آموزه های قرآن و سنت رسول الله (ص) و خلفای راشدین موروثی کردند. این سلسله از سال 41 هجری قمری به خلافت رسیدند و در سال 132 هجری قمری منقرض شدند. امویان در طول دوران حکومتی خود با بحران ها و قیام های مهمی مواجه شدند که مشروعیت این خلافت را در نزد مسلمین زیر سوال برد، و نقش مهمی را در تضعیف قدرت این سلسله ایفا کردند...

پس از ارتحال پیامبر اکرم(ص) و به وجود آمدن کشمکش میان مسلمانان، گروهی با گردانندگان سقیفه هم‌پیمان شدند و گروهی نیز در مقابل آنان قرار گرفتند و خلافت و امامت را حق الهی حضرت علی(ع) دانستند. دراین‌بین گروهی از صحابه پیامبر(ص)، همچون عبدالله‌بن‌مسعود، بی‌طرفی و سکوت اختیار کردند و کم‌کم با سیاست‌های خلفا همداستان شدند و این‌گونه زمینه‌های لازم برای رشد و تولد گروه قاعدین فراهم شد. عبدالله‌بن‌مسعو...