چکیده ابوتمام، حبیب بن اوس طائی، شاعر و سراینده قرن سوّم هجری، یکی از مشهورترین و بزرگترین شاعران عصر عبّاسی اوّل به شمار می رود. او مردی زیرک و باهوش بود و حافظه ای قوی داشت و به شعر و ادب عشق می ورزید. او به مدح بسیاری از امرا و خلفا پرداخته است. ابوتمام شاعری است که در سرودن شعر، تنها بر ذوق و قریحه تکیه نکرد؛ بلکه شعر، از دریچه نگاه او، نتیجه و ثمره تلاش عقلی و ذهنی است. او شعر خود را در پو...

اعراب قرآنی و تجزیه و تحلیل این متن مقدس بر اساس قواعد عربی یکی از کهن ترین علوم اسلامی قرآنی است. از سویی دیگر، به اسبابی، گاهی بر یک یا چند لفظ عبارت قرآنی، اعراب های مختلفی ذکر شده که به توجیه صحت این اعراب ها یا نقد و بررسی صحت و سقم آن ها نیازمند می شود و از جمله مهم ترین مستندات و منابع توجیه این اعراب ها، علوم قرآنی(علوم مأخوذ از قرآن کریم) است. اما علم توجیه اعراب چیست؟ و علومی که کم و ...

این مقاله واکاوی نوشتاری است دربارة گیلکی که در جلد دهم دانشنامة ایرانیکا[1] زیر مدخل «گیلان ـ زبان ها»[2] آمده است. در این مقاله سعی شده است ضمن بازخوانی، نقد و بررسی آنچه در ایرانیکا آمده است، برخی از ویژگی های دستوری گیلکی ـ آن گونه که شایسته است ـ توصیف شود. برآمد این واکاوی نشان می دهد که توصیف عرضه شده از گیلکی در دانشنامة ایرانیکا آن گونه که باید از عهدة تبیین برخی از ویژگی های دستوری ...

سرزمین پهناور ایران در بردارنده ی یک ملت واحد است که با گویش ها و لهجه های گوناگون محلی و منطقه ای در ادبیات غیر رسمی سخن می گویند. یکی از این گویش ها، گویش جوشقان قالی است. این گویش جزء گویش های مرکزی ایران است. گویش جوشقانی از نظر وجوه اشتراک آوایی و دستوری با سایر لهجه ها، جزء دسته ی شمال شرقی شاخه مرکزی است که از حوالی قم تا حوالی یزد و کرمان وشیراز پراکنده اند. این پژوهش کاری است در چهار...

در هر دو زبان عربی و فارسی شماری از ترکیب های وصفی و اضافی هست که از لحاظ دستوری و معنایی یک واحد دستوری و یک گونه معنایی به شمار می روند شیوه جمع بستن این ترکیب ها موضوعی است که درکتابهای دستور فارسی و صرف و نحو عربی به ویژه در کتابها با تکیه بر زبان عربی راههای جمع بستن آنها را نیز از هم تفکیک کنیم

نزول قرآن کریم، تأثیرهای فراوانی بر جامعه بشری و به ویژه بر مناطق عربی از نظر فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، نظامی و... بر جای گذاشت. یکی از آن ها، تأثیر قرآن بر زبان عربی است. در این مقاله، پنج مورد از تأثیرهای قرآن بر زبان عربی مورد بررسی قرار می گیرد که عبارت است از: - تنسیق زبان عربی و اتّحاد لهجه های مختلف آن با ترویج و تسلیط لهجة قبیلة قریش و در انزوا قرار دادن لهجه های قبایل دیگر. - طرح مباحث...

چکیده نقد و بررسی کتاب های درسی دانشگاهی نقش بسیار مؤثری در پیشبرد هدف های تعریف شدۀ آموزشی و نیز بازنگری در شیوه های آموزش، با توجه به نیاز مخاطب، دارد و باعث می شود کتاب های آموزشی به هدف های تعریف شده نزدیک تر شود. کتاب های درسی دانشگاهی به دلیل مخاطبان خاص خود اهمیت ویژه ای دارند و نگارش آن ها دقت فراوانی می طلبد. با توجه به نیاز برخی رشته های علوم انسانی به کتاب های صرف و نحو عربی، نقد و ...

چکیده  پس از ظهور اسلام، ارتباط ایرانیان و عربها بیش از پیش گسترده شد؛ آنچنان که آشنایی با قرآن زمینه ساز تأثیرپذیری ایرانیان از زبان و علوم مختلف عربی گردید. علاقه بسیار به اسلام و زبان قرآن سبب شد تا ایرانیان در کنار تأثیرپذیری از علوم مختلف عربی، بتوانند تأثیراتی چشمگیر بر آنها بگذارند و خدماتی ارزنده از خود به یادگار بگذارند؛ از جمله این موارد، علم بدیع عربی است. از آنجا که این علم به آراست...

بما أن تفسیر بحر المحیط لأبی حیان الأندلسی، هو التفسیر الذی یراجع إلیه الطلاب کثیرا وبما أن فیه أشعارا کثیره فأشار المولف إلیها و إستخدمها کشواهد فی ذکر کل بحث صرفی، ونحوی ولغوی، هذا البحث یستخرج النکات الصرفیه والنحویه واللغویه فی الشواهد (إن کانت موجوده). فهذا البحث یرمی توضیح هذه الشواهد (من الأشعار والآیات) والإشاره إلی الصنائع والشواهد صرفیا ونحویا ولغویاً الصنائع والشواهد التی لم یشر المول...