در تمام فرهنگ ها و زبان ها، کتاب های آسمانی اصلی ترین آبشخور فکری پیروان آن ادیان بوده است و چون معجزه جاوید پیغمبر اسلام قرآن مجید (سخن) بوده، تأثیرگذاری آن بر افکار مسلمانان در خلق آثار ادبی از کتب آسمانی ادیان دیگر آشکارتر است. پس از قرآن مجید، سخنان رسول اکرم(ص) و امامان و پیشوایان دین، بیشترین تأثیر را بر آراء و افکار و خلق آثار ادبی شاعران و نویسندگان مسلمان داشته است. با آنکه محقّقان مکرّر...

پس از تالیف نهج البلاغه عالمانی در صدد جمع آوری آن سخنان امیر المومنین (علیه السلام) که در نهج البلاغه نیست، برآمده اند. لکن اکنون تنها شش اثر موجود است که عبارت اند از: 1. ملحقات نسخه من نهج البلاغه و جزء ابن ناقه 2. مستدرک نهج البلاغه 3. نهج البلاغه الثانی 4. مصباح البلاغه فی مشکاه الصیاغه 5. نهج السعاده فی مستدرک نهج البلاغه 6. تمام نهج البلاغه. مستدرک کتابی است که در آن مطالبی که به دست م...

چکیده: تفاوت تشبیه تمثیل با تشبیه ساده در این است که در تشبیه تمثیل وجه شبه از امور متعددی انتزاع یافته است، و از آنجا که تصور مفاهیم مرکب و ربط آنها به یکدیگر نیازمند تفکر و استدلال است، تشبیه تمثیل از ابزار های نیرومند برای تبیین و آشکار سازی مفاهیم مرکب و پیچیده و تبدیل آنها به مفاهیمی آشنا و محسوس به شمار می رود . قرآن کریم و نهج البلاغه که به اعتراف صاحب نظران از عالی ترین درجات بلاغت برخ...

ازجمله شبهاتی که دربارۀ نهج البلاغه مطرح شده، اعتبار مطالب و استناد آن به امیرالمؤمنین علی (ع) است که اندکی بعد از تدوین نهج البلاغه ادعا شده است و افرادی آگاهانه یا ناآگاهانه به آن دامن زده اند. در این مقاله، با تکیه بر شواهد درون متنی نهج البلاغه بر این نکته تأکید شده است که اگر هیچ سند معتبری هم در این باره پیدا نشود، باز هم می توان ادعا کرد که این جملات و سخنان از آن امام همام (ع) صادر شده ...

ازتعمق دانشمندان، سخن پردازان و شارحان بزرگ دنیا، در اقیانوس بیکران نهج البلاغه قرن ها می گذرد، اما هنوز جان کلام مولا امیرالمومنین امام علی(ع) به کمال، توصیف و تبیین نشده است، چراکه نهج البلاغه ، دانشنامه الهی، درون کلام خالق و والاتر از کلام مخلوق است و دوامتیاز ویژه دارد: یک فصاحت و بلاغت و دیگری چند بعدی بودن آن؛ گنجینه ای بی پایان که از امیر بی بدیل ملک سخن علی بن ابی طالب(ع)سرزده است؛همو ...

از جمله فنون بلاغت در راستای تبیین و آشکارسازی اهداف و مقاصد کلام، تصویرگری در قالب «تشبیه تمثیل» است. تشبیهی که وجه شبه آن، امری آشکار و ظاهری نیست و نیاز به تأویل دارد. قرآن کریم و نهج البلاغه که به اعتراف صاحب نظران از عالی ترین درجات بلاغت برخوردارند، برای به تصویر کشیدن بسیاری از معارف عمیق و دور از دسترس فهم متعارف انسان، از این شیوه بهرة فراوان برده اند. این پژوهش بر آن است تا با ارائه و...

طباق یکی از آرایه ها و فنون بدیعی است که در بلاغت قدیم و جدید مورد توجه پژوهشگران بوده است. این صنعت که در کتاب های نقد و بلاغت قدیم با نام های گوناگونی هم چون مطابقه، تطابق، تطبیق و تکافو شناخته شده است امروزه با نام طباق و تضاد شناخته می شود . می توان گفت در کنار این فن ادبی، متناقض نما نیز به عنوان یکی از جذاب ترین و پردامنه ترین مباحث زیبایی شناسیِ متن جایگاهی ویژه یافته است. بهره گیری از تع...

علاوه بر شاخه های مهم و شناخته شده ی علوم بلاغی؛ همچون علم «بیان» و «بدیع»، استفاده از عنصر عاطفه نیز در بلاغت و لطافت بخشی سخن یا متن ادبی تأثیر بسزایی دارد. خطیب موفق، علاوه بر اطلاعات قوی، باید دارای آگاهی وسیعی نسبت به خصوصیات روانی مخاطبین باشد تا بتواند بر آنها اثرگذار باشد. نگارنده ی پژوهش حاضر با عنوان «بررسی مفاهیم عاطفی در حوزه ی بلاغت در سخنان امام علی-علیه‏السّلام- » با توجه به اهمی...

چکیده علوم بلاغی که مجموعه معانی، بیان و بدیع را در بر می گیرد؛ نقش مهمی در بیان کلام دارد. با توجه به قواعد و اصول علم معانی، جمله ها به دو بخش خبری و انشائی تقسیم می شود و غرض اصلی (اولیه) یا غرض های ثانویه را می رساند. با توجه به این که تمام جمله ها در انتقال مفاهیم اهمیت ویژه ای دارند و در مورد آن ها، جای تأمل و بررسی وجود دارد؛ این پژوهش به بخش جمله های خبری و اغراض ثانویه آن پرداخته است...