انگیزه این مقاله، برگرفته از ضرورت تغییر نگرش در معماری در ارزش نهادن به راهکارهای اقلیمی و همساز با طبیعت است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به سؤالاتی اینچنین می باشد که اولاً آیا در محیط های اقلیمی با شرایط همسان، الگوهای کالبدی یکسانی فارغ از تمایزات فرهنگی می تواند یافت شود؟ دوم اینکه چه ویژگی های اقلیمی تأثیر بیشتری بر همگونی الگوهای کالبدی در مناطق مشابه اقلیمی دارند؟ فرضیه این پژوهش این است که ت...

دورۀ غزنوی یکی از دوران درخشان معماری تشریفاتی ایرانی است. یکی از آثار این دوره «کاخ مسعود سوم» است که در «ربض» شهر غزنه قرار دارد. به‌رغم انجام پژوهش‌هایی در ارتباط با این بنا، از جزئیات معماری، عناصر فضایی و خاستگاهِ الگوی ساخت‌شان شناخت فراگیری وجود ندارد. پژوهش پیش‌ِرو با طرح این مسأله می‌کوشد با مطالعات اسنادی که داده‌های آن با «رهیافت تاریخی» مورد تفسیر قرار گرفته‌اند، ساختار این کاخ را برر...

تعریف های گوناگونی به منظور تبیین معماری اسلامی ارایه شده اند که اغلب جنبه های مادی و ظاهری موضوع را مورد توجه قرار داده اند . پیشنهاد این مقاله رویکرد حکمی به معماری اسلامی است. بر اساس چنین نگرشی آنچه میان مخاطب و پدید آورنده ی اثر هنری. به عنوان واسطه قرار می گیرد رسانه ای از آموزه های معنوی و ملکات روح انگیز الهی است. معمار سالکی است که با رشد معنوی و کسب فضایل اخلاقی ابزار توسعه ی فیض الهی...

معماری قاجار بخشی مهم از تاریخ معماری ایران است و این اهمیت به­واسطه­ی شکل­گیری جریان برجسته­ی تحول و تغییر در فضای اجتماعی و همچنین در مفهوم کالبد و فضا است. خانه­های این دوران را نیز می­توان به لحاظ کمی و کیفی مهمترین دسته از خانه­های تاریخی ایران به حساب آورد.  این پژوهش به تحلیل تحولات کالبدی خانه­های گرگان در عهد قاجار پرداخته است و در پی آن است که چیستی این تحولات را در فن ساختمان و کیفیا...

نشانه شناسی و معنایابی مفاهیم عرفانی در معماری و شهرسازی نشان از کاربرد مفاهیم روحانی در کالبد معماری و شهر است که می‌تواند از بستر دیدگاه عرفان اسلامی و یا غرب مورد بررسی قرار گیرد؛ همانطور که در دورانِ صفوی، ارتباط و برهمکنش معنادارِ مضامین عرفان‌شناختی و معنوی با کالبد و ساختار معماری‌ شهری از منظر رویکردی نشانه‌شناختی با سایر عناصر کالبدی معماری شهری در کل مجموعه‌ شهر، نشان از همپیوندی و پیوس...

ارگ تاریخی مورچه خورت به عنوان بزرگترین ارگ مسکونی کشور پس از ارگ بم، از ویژگیهای منحصر به فرد معماری و شهرسازی برخوردار است که در صورت شناخت درست می تواند به عنوان یکی از الگوهای سکونتی مجتمع های زیستی کشور مطرح شود. متاسفانه تا به حال تحقیق جامعی در مورد این ارگ صورت نپذیرفته و با توجه به کالبد فرسوده ارگ، همواره با گذشت زمان بخشهای بیشتری از ارگ تخریب گشته و بدین ترتیب بخشهایی از پیشینه هنری...

معماری بیش از آن‌که محصول تصمیم یک یا چند فرد باشد، محصول فرهنگ جامعه است. بسنده کردن به شناخت کالبد و جسم معماری و غفلت از پیوندهای آن با فرهنگ به سطحی‌نگری در تاریخ معماری می‌انجامد. تاریخ فرهنگی رویکردی در تاریخ و تاریخ معماری است که اگر به مطالعات تاریخ معماری ایران وارد شود، می‌تواند آن را ژرف‌تر و برخی از زوایای تاریک آن را روشن کند. در این مقاله، نخست رویکرد تاریخ فرهنگی را، از طریق برر...

نخستین مکانی که در سده های نخستین اسلامی به منظور آموزش مورد استفاده قرار می گرفت؛ مسجد بود. اما با شکل گیری نظامیه ها در دوره ی سلجوقی، مدارس مستقل به وجود آمدند. پس از این دوره، مدارس علوم دینی به عنوان یکی از بناهای مهم معماری دوره اسلامی ایران، قلمداد می شود. در این میان، مفهوم آموزش و رویکردهای آموزشی هر دوره، به علت تغییر در ایدئولوژی غالب و حکومت ها، رویکردی متفاوت از دوره ی دیگر داشته ا...

انگیزه این مقاله، برگرفته از ضرورت تغییر نگرش در معماری در ارزش نهادن به راهکارهای اقلیمی و همساز با طبیعت است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به سؤالاتی اینچنین می باشد که اولاً آیا در محیط های اقلیمی با شرایط همسان، الگوهای کالبدی یکسانی فارغ از تمایزات فرهنگی می تواند یافت شود؟ دوم اینکه چه ویژگی های اقلیمی تأثیر بیشتری بر همگونی الگوهای کالبدی در مناطق مشابه اقلیمی دارند؟ فرضیه این پژوهش این است که ت...

توان‌مندی و پتانسیل نهفته و آشکار در فرم و کالبد معماری دغدغه اصلی این پژوهش است؛ این پدیده که قادر است با حس-ارتباط مخاطب پیوند عمیقی کند، در ارتباطات متقابل با بستر موجود و ارائه مفاهیم نهفته درآن به‌شدت عجین است. در این مقاله در نظر است معرفی عوامل مذکور از زاویه‌ای جدید مورد تبیین قرار گیرد، بنابراین از "نظریه داده‌بنیاد" که یکی از روش-های پژوهش کیفی است، استفاده شده است. برای اثبات کارایی ...