محمود دولت آبادی به شهادت آثارش از داستان نویسان توانایی است که در نقد فرهنگی اجتماعی جوامع روستایی ایران نگاهی ژرف دارد. وی که بیش از پنج دهه از انتشار نخستین اثرش می گذرد با انتشار رمان «کلیدر» و «جای خالی سلوچ» جای خود را در میان دیگر نویسندگان تثبیت کرد. یکی از نکات درخورتوجه در آثار دولت آبادی، رابط? میان آفرینش ادبی و اوضاع و احوال اجتماع نویسنده و همچنین دغدغه های انسانی و جامعه شناختی ا...

انسان و موجودیتِ او همواره موضوعِ ناشناختة علوم گوناگون بوده و هست. دانش های بشری با وجود پیشرفت های زیادی که به دست آورده اند، از درکِ کافی و کاملِ ابعاد وجود انسان بازمانده اند. در کنار فلسفه و علوم گوناگونی که در ماهیت و وجود انسان به جست و جو پرداخته اند، هنر و ادبیات را نیز می توان به عنوان یکی از راه های انسان شناسی نام برد. آثار هنری، مجالی مناسب برای شناسایی انسان و زوایای ناشناختة وجود او ...

انسان و موجودیتِ او همواره موضوعِ ناشناختة علوم گوناگون بوده و هست. دانش‌های بشری با وجود پیشرفت‌های زیادی که به دست آورده‌اند، از درکِ کافی و کاملِ ابعادِ وجود انسان بازمانده‌اند. در کنار فلسفه و علوم گوناگونی که در ماهیت و وجود انسان به جست و جو پرداخته‌اند، هنر و ادبیات را نیز می‌توان به عنوان یکی از راه‌های انسان‌شناسی نام برد. آثار هنری، مجالی مناسب برای شناسایی انسان و زوایای ناشناختة وجود او ...

مقاله حاضر ، پس از بیان مقدمه کوتاهی درباره تعریف و مفهوم « هنر ملی » کوشیده تا اهمیت و رسالت تاریخی و ملی آنرا در میان مردم وملل مختلف از دیدگاه جامعه شناسی هنر بیان کند و روشن نماید که رسالت و التزام هنرمند در جامعه چه باید باشد. کدام یک از آثار هنری را می توان «هنر ملی» نامید و هنرمندان ملی، چه کسانی می توانند باشند. به این منظور ؟، به بررسی و مقایسه آثار برجسته هنرمندان ملی ایران و سایر کش...

ابتدایی ترین نگاه به آیة لا یمسّه الا المطهرون چنین می نماید که منطوق آیه در بیان حکم حرمت تماس بدون طهارت با نوشتار قرآن باشد. تأمل در اندیشه و سخنان کسانی که قائل به این حرمتند، نشان می دهد که مطالعة آنها حصر توجه به ظاهر آیه است، در حالی که تأمل در مفهوم و محتوای این آیه با توجه به آیات پیش و پس آن و ژرف اندیشی در معانی واژگان مورد نظر، مفهومی را فراتر از آنچه فقیهان یاد کرده اند فراوری پژوهش...

یکی از عناصر مهم شعر، اندیشه و تفکر است. هنگامی که اندیشه به صورت ژرف و عمیق درآید، تأمل نامیده می شود و شعری که عنصر اندیشه در آن ژرف باشد، شعر تأملی نام دارد. بنابراین، منظور از شعر تأملی، شعری است که از ژرف اندیشی انسان درباره زندگی و مرگ، انسان و سرنوشت او، هستی، طبیعت، مسائل اجتماعی، عشق و... بحث می کند. به طور کلی شاعران می توانند در بیشتر پدیده ها، با نگاهی تأملی نظر کنند. هر چند تأمل و ...

این نوشته به بهانة شرح غزلی از غزل های شاعر بلندآوازه و ستار ة پرنور و درخشان آسمانادب ایران خواجه حافظ شیرازی فراهم شد و حاصل مطالعه سالیانی دراز است . شاعر یکلاقبای قلندر در این غزل با ژرف اندیشی با خویشتن خویش از آفرینش رازناک هستیسخن گفته و در خلوت تنهایی و انزوای خود آشکارا حجاب های مادی را کنار زده و در سیرصعودی سلوک به اسراری پی برده و در قالب استعارات، غزل خود را پرداخته است.این غزل از ...

مدارا و همزیستی دوستانه با پیروان ادیان و مکاتب دیگر از ویژگ یهای بارز فرهنگ هندی به شمارمی رود. عنصر مدارا حاصل ژرف اندیشی در باطن هستی و درک حقیقت ادیان است و از اینروست که عارفان و حکیمان هندو، و صوفیان مسلمان این سرزمین پیشتاز این منش متعالی بوده اند.علاوه بر این، پادشاهان مغولی هند به جز چند استثناء، بر این راه و روش سلوک می کردند واکبرشاه امپراطور خردمند، بهترین نمونة مدارا و تساهل با پیر...

شاعران برای رسیدن از زبان عادی به زبانی متعالی و ادبی، ناگزیر به گریز از هنجارهای زبان متداول و آویختن به دامن خیال هستند. ایهام و انواع آن به عنوان یکی از ابزارهای زیبا شناختی و تخییم در خیمه­ی خیال، پویاترین دست­مایه­ی زبان شعری خاقانی شروانی است، که ابرام در این امر موجب شده، از یک سو یکی از مؤلفه­های دشواری شعر او و از سویی یکی از زیبایی­های حصری و فردی ژرفا بخش و ابهام آفرین هنری او محسوب ...