شناخت ژئوپلتیک، بخشی از یک فن قدیمی است که در شکل کلاسیک خود بر جغرافیا عامل تعیین کنندۀ اصلی تولید امنیت و قدرت توسط دولت در عرصه بین‌الملل تأکید دارد. از دیدگاه سنتی، محل استقرار یک کشور، همسایگان آن، محورهای ارتباطی و منابع فیزیکی، عواملی تغییر ناپذیر و مصالحی بنیادی تلقی می‌شوند که اعمال یک دولت را محدود می‌کنند. اما باید این نکته را نیز خاطر نشان ساخت از آنجا که در قرن حاضر مؤلفه‌های قدرت ...

جریان بین المللی مهاجرت امروزه فضای ژئوپلتیک جهانی را با تحولات زیادی مواجه کرده است. از یک طرف دولت ـ ملت ها در راستای کنترل و مدیریت جریان مافیایی جهانی مهاجرت تلاش می کنند؛ از طرف دیگر نیز مهاجرت همان نیروهای ملی زدا و فراقلمروگرایی است که به مرزها، سرزمین، قوانین، حاکمیت، امنیت و اقتدار کشورها احترام نمی گذارد. این مقاله بیان می کند که جهان پیش روی ما از تعادل و ایزوستازی[1] بین این دو نیرو...

درباره تحولات سوریه تفاسیر متفاوتی وجود دارد. برخی از تحلیلگران چنین فرایندی را ناشی از ارادة گروههای اجتماعی در سوریه میدانند. آنان در تحلیل خود، رویکرد مبتنی بر اقتدارگرایی سیاسی دولت سوریه را عامل اصلی بحران اجتماعی میدانند. گروه دیگری بر این اعتقادند که سوریه مرز ژئوپلتیکی رادیکالیسم سیاسی محافظهکاری جهان غرب محسوب میشود. بنابراین امریکا و کشورهای محافظهکار جهان عرب در صدد هستند تا زمینههای...

جنوب و جنوب غربی آسیا دو منطقه ای که قدرت های جهان بیش از پنج قرن است که در تقسیمات فضای جغرافیایی آنها نقش مهمی داشته اند و در دوران های مختلف با تغییر در اهداف استراتژیک قدرت های جهان دچار تحولات و دگرگون های مهمی گردیده اند. زمانی این مناطق صرفاً  تحت تأثیر اهداف نظامی قرار داشتند و در مقاطعی جنبه های اقتصادی بر سرنوشت سیاسی آنها سایه افکنده است. ولی در قرن بیست ویکم به دلیل تحول در الگوهای ا...

دریای خزر یا مازندران که بنام های هیرکان، گرگان و کاسپین نیز شناخته می شود. این دریا با بیش از 370 هزار کیلومتر مربع وسعت، بزرگترین دریاچه جهان می باشد که پس از فروپاشی شوروی بین 5 کشور ایران، آذربایجان، روسیه، قزاقستان و ترکمنستان واقع شده و از دیر باز به دلیل یک مسیر حمل و نقل و ترانزیت، منبع تامین مواد غذایی و انرژی مورد توجه خاص مردم منطقه بوده است. پس از فروپاشی اتحاد شوروی، کشورهای نوظهور...

چکیده تحولات یمن آثار و پیامدهای قابل توجهی بر سیاست و امنیت منطقه ای و حتی فرامنطقه ای برجا گذاشته است. اولین نشانه منطقه ای آن را می توان در ارتباط با رفتارهای مختلف دو بازیگر عمده منطقه یعنی ایران و عربستان مورد توجه قرار داد. بر این اساس سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که ژئوپلتیک هویت چه تأثیری بر الزامات و راهبرد امنیتی ایران و عربستان در منطقه داشته و  این عامل چه نوع الگوی رفتاری را برای ...

چکیده با وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، فصل جدیدی از مناسبات سیاست خارجی کشور به وجود آمد که از جمله می توان به تغییر جهت سیاست خارجی متمایل به غرب ایران در رژیم گذشته به سیاست متأثر از شعار نه شرقی، نه غربی اشاره کرد. منطقه خلیج فارس یکی از مهمترین مناطق جهان است که همواره مورد توجه قدرت های بزرگ بوده و کشور ایران به دلایل متعدد از جمله سابقه دیرین تمدنی و فرهنگی و برخوردار بودن از طولا...

مقاله حاضر در پی پاسخ گویی به این سوال می باشد که چرا منطقه اوراسیای مرکزی در رقابت ژئوپلتیکی میان قدرت های بزرگ، حائز اهمیت است؟ با فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، بسیاری بر این عقیده بودند که دوران نظریات ژئوپلتیک و رقابت قدرت های بزرگ در اوراسیا، به پایان رسیده است. اما در دهه 1990 و هنگامی که روسیه تضعیف شده، روابط مسالمت آمیز خود را با غرب بهبود می بخشید، غرب نیز در قالب ناتو، مرزهای خود را...