پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخی برای این پرسش­هاست: (1) در متونِ دشوار، «پیچیدگی»­ بیشتر از نوع «واژگانی» است یا از نوع «دستوری»؟ (2) تعامل «واژگان» و «دستور» در ایجاد دشواری متون چگونه است؟ (3) آیا با استفاده از یافته­های پژوهش، می توان انگاره ای آموزشی درباره­ی نحوه­ی تعامل واژگان و دستور در ایجاد دشواری متون ارائه نمود؟ به این منظور، 5 متن نوشتاریِ اطلاع رسان از بین 30 متن موجود در کتاب «خواندن و...

مقالة حاضر به بررسی الگوی تکیۀ زبان فارسی در سطوح کلمه و گروه نحوی می‏پردازد و نشان می‏دهد که در چارچوب نظریة واج‏شناسیِ نوایی، تکیة واژگانی در زبان فارسی از الگویی ثابت پیروی می‏کند. تکیۀ واژگانی در زبان فارسی تابع قاعدۀ تکیة کلمة واجی یعنی راست‌رو است، اما در بررسی تکیة گروه، رجوع به اطلاعات نحوی و ساخت سازه‎ایِ درونیِ سازة نحوی امری اجتناب‏ناپذیر است. اصل هسته‏گریزی (اسلامی، 1379 و 1384) به‌خوب...

پژوهش حاضر به بررسی جهت دستوری در زبان فارسی در چارچوب نظری? دستور شناختی می پردازد. جهت دستوری به تعبیر سنتی آن محدود به معلوم و مجهول می گردد و دارای دو سطح دستوری است: 1) سطح عبارت فعلی که تغییرات ساختواژی فعل را در بر می گیرد؛ 2) سطح بند که به جابجایی فاعل و مفعول بر می گردد. در زبان فارسی بر اساس دو ملاک فوق تاکنون سه جهت معلوم، مجهول و میانه شناخته شده اند. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررس...

درد پدیده ای است که همه انسان ها در طول زندگی خود آن را تجربه می کنند.انسان ها به دلیل شخصی بودن طبیعت درد، از زبان به عنوان کارامد ترین ابزار ارتباطی برای انتقال احساس ناخوشایند خود به دیگران بهره می گیرند. این مطلب، انجام تحقیقات روی بیان درد أن ها جهت دست یابی به نتایج مطلوب را میسر می سازد. متاسفانه زبان شناسی کاربردی توجه چندانی به این حوزه مطالعاتی نداشته است. تحقیق پیش رو در صدد بررسی شی...

نقش ادبی یکی از مهم­ترین نقش­های زبان است. جهت­گیری پیام در نقش ادبی بر خود پیام متمرکز می­شود و باعث برجستگی آن بر زبان هنجار می­گردد. طبق الگوی لیچ(1969)، انحراف یا هنجارگریزی از زبان هنجار در هشت گونه شامل هنجارگریزی واژگانی، دستوری، آوایی، نوشتاری، معنایی، گویشی، سبکی و زمانی صورت می­گیرد. پژوهش حاضر به روش توصیفی-­­تحلیلی در چارچوب مکتب ساخت­گرایی و بر مبنای الگوی هنجارگریزی لیچ به بررسی ا...

دستور حوزه­ای از زبان است که به دلیل طبیعت خاص و پیچیده آن همواره مورد نقد و بررسی بوده است. تحقیق حاضر در صدد پاسخ­گویی به مسئله ماهیت دستور آموزشی و میزان انعکاس آن در برخی از منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی­زبانان است. برای این منظور ابتدا در چارچوب سطح­بندی اروپایی، بعضی از منابع انگلیسی را از حیث رابطه مفاهیم، کارکردها و صورت­های دستوری متناسب با آنها در هر سطح تحلیل نمودیم و سپس میزان ...

در رده شناسی ساخت واژی، زبان ها بر اساس نحوۀ انتقال رابطه های دستوری چون زمان، نمود، جنس و مانند آن به سه گروه زبان های تصریفی، پیوندی و تحلیلی تقسیم شده اند. بر این اساس در بحث فعل، ویژگی های دستوری شخص و شمار، زمان، وجه، نمود، مفهوم سبب، گذرایی و مانند آن در زبان ها یا به وسیلۀ وندافزایی یا با تغییر در ریشه و یا با استفاده از واژه ای مجزا بیان می شود. در زبان فارسی این مفاهیم عمدتاً با استفاده...

در رده‌شناسی ساخت‌واژی، زبان‌ها بر اساس نحوۀ انتقال رابطه‌های دستوری چون زمان، نمود، جنس و مانند آن به سه گروه زبان‌های تصریفی، پیوندی و تحلیلی تقسیم شده‌اند. بر این اساس در بحث فعل، ویژگی‌های دستوری شخص و شمار، زمان، وجه، نمود، مفهوم سبب، گذرایی و مانند آن در زبان‌ها یا به‌وسیلۀ وندافزایی یا با تغییر در ریشه و یا با استفاده از واژه‌ای مجزا بیان می‌شود. در زبان فارسی این مفاهیم عمدتاً با استفاده...

نقش‌­ها و وظایف دستوری عناصر کلام، ساخت‌­های نحوی زبان را تشکیل می­‌دهند. زبان فارسی ازحیث ساخت نحوی، ازجمله زبان‌­های آزاد است. شکل‌­گیری نحو این زبان­‌ها، معلول عوامل ذهنی، اندیشگانی و تفکّر غالب گوینده است. دستوریان مباحث ساخت­‌های دستوری را فارغ از کارکرد ادبی آن و صرفاً در چارچوب مباحث زبانی بررسی می­‌کنند. از میان علمای علم بلاغت، عبدالقاهر جرجانی به چیدمان و ترتیب و ترتُّب الفاظ، ذیل مباحث ح...

زمان به عنوان یک مفهوم ذهنی معمولاً در زبان که وسیله ای برای بیان افکار و مفاهیم ذهنی است نمود می یابد. در اغلب زبان ها ابزار بیان زمان، زمان دستوری و قیدهای زمان می باشند. اما واقعیت اینست که سخنگویان زبان برای بیان زمان مورد نظر خود یا درک زمان مورد نظر گوینده بیشتر به بافت زبانی و موقعیتی متکی هستند تا ابزارهای دستوری و واژگانی. یاشالت (2005) این واقعیت را در چارچوب نظریه معناشناسی پیش فرض ای...