یکی از مباحث صرف (سازه شناسی)، مبحث اشتقاق است. اشتقاق در زبان فارسی که از دسته زبان های هند واروپایی است یعنی ساخت لغت با پیشوند یا پسوندی که طبقه دستوری کلمه را تغییر دهد یا معنی تازه ای از آن ارایه دهد. این پژوهش به بررسی پیشوندها و پسوندهای اشتقاقی در دیوان سوزنی سمرقندی، شاعر قرن ششم، پرداخته است. با این پژوهش، پیشوندها و پسوندهای فعال، نیمه فعال و غیر فعال در شعر این شاعر توانا مشخص شده ا...

وندها ( تکواژهای وابسته ) که از یک یا چند واج تشکیل شده و فاقد معنی و کاربرد مستقل اند ؛ در بیشتر زبان های هند و اروپایی نقش مهمی را در زایایی ، خلاقیت و واژه سازی یا تصریف واژه ها بر عهده دارند و بنا بر نقشی که ایفا می نمایند بر دو نوع تقسیم می شوند : تکواژهای تصریفی و اشتقاقی ؛ به منظور شناخت تکواژهای تصریفی و اشتقاقی زبان فارسی و سابقه و جایگاه آن ها در ساختمان کلمه و نیز نقشی که این تکواژ...

این پایان نامه شامل یک مقدمه، سه فصل و سه بخش پیوستها می باشد. در مقدمه مختصری راجع به موقعیت جغرافیایی و اوضاع تاریخی، وجه تسمیه و آثار و ابنیه تاریخی میمند صحبت شده. در فصل اول ساخت آوائی گویش مورد بررسی قرار گرفته است . فرایندهای واحی و مقایسه آوائی بین فارسی رسمی و گویش میمندی نیز در این فصل گنجانده شده است . فصل دوم به ساخت واژه، مقوله های دستوری، پیشوندها، پسوندها و توصیف فعال اختصاص داده...

برای زیبایی­شناسی تطبیقی چند اثر از شیوه­های گوناگونی استفاده می­شود. بهره­مندی از نظریۀ قطب مجازی زبان یکی از آنهاست. نویسندگان نثر مرسل با گرایش به قطب مجازی زبان، چگونه واژه­ها را ترکیب، هم­نشین و جای­گردانی نحوی می­کنند تا آثارشان به مرز زیبایی و ادبیت برسد؟ مقالة حاضر برای یافتن پاسخ مناسب، با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر سبک­شناسی ساختارگرا، آرای بلاغیون را مطالعه نموده و با تکیه بر نظری...

  خط فارسی از دشواری‌هایی دارد که آسان کردن آن دشواری‌ها بر عهده همه اهل نظر؛ بویژه دوستداران حقیقی‌ آن است. نویسنده در گفتار حاضر، به یکی از این موارد، یعنی مشکل پیوسته‌نویسی در املای ترکیبات فارسی پرداخته است. در ابتدا، با اشاره‌ به تاریخچه و نظریات مشهور درباره جدانویسی و پیوسته‌نویسی ترکیبات و با نقل و تلخیص آخرین آرای نظریه‌پردازان خط و ویرایش، به طور ویژه به نقد و بررسی دستور خط فرهنگستان...

چکیده عنوان این پژوهش)ترکیب واشتقاق (در«تاریخ بلعمی»است،«ترکیب واشتقاق »دو روش اصلی برای ساخت واژه ها در زبان فارسی است.ترکیب از به هم پیوستن دویاچند تکواژ آزاد شکل می گیردواشتقاق از پیوندیک تکواژ آزاد باتکواژهای وابسته(وندها)ساخته می شود. باتوجه به این که کتاب تاریخ بلعمی یکی از قدیمی ترین کتب نثرفارسی است، بابررسی ساختمان واژه های آن می توان الگویی مناسب از ساختواژه درنثر قرن چهارم ارائه د...

موضوع رساله حاضر بررسی صوری و معنایی روندهای ترکیب و اشتقاق در "شاهنامه فردوسی" می باشد. این بررسی همزمانی و شامل اسامی مرکب و مشتقی است که در 260 صفحه از جلد سوم شاهنامه فردوسی چاپ مسکو (1965) وجود دارد. در این بررسی اسامی مرکب از ترکیب دو واژه بدست آمده و دارای استفاده همگانی و کاربرد روزمره هستند. روشن است که ارتباط معنایی اجزاء سازنده در معنی واژه جدید معیاری است برای استفاده و تشخیص واژه م...

اشتقاق پسوندی مهمترین و متداولترین فرایند ساخت واژه در زبان فارسی محسوب می شود. تعداد زیادی از پسوندها به ستاکهای فعلی (حال یا گذشته) می پیوندند و از آنها اسم، صفت و یا قید می سازند. نکته جالب توجه اینکه افعال مرکب زبان فارسی نیز تحت تاثیر این فرایندهای اشتقاقی قرار می گیرند. در این رساله آن دسته از پسوندهای اشتقاقی که در ساخت واژه های مرکب از افعال مرکب فارسی دخیل اند، مورد بررسی قرار گرفته ان...

زبان به عنوان ابزاری قدرتمند نقش بسزایی در ارتباطات اجتماعی ایفا می کند. با توجه به گسترش رسانه ها و ابزار ارتباط جمعی در عصر حاضر، بیم آن می رود که گونه های زبانی معیار گونه های غیرمعیار و منطقه ای را تحت تأثیر قرار داده و حتی منجر به خاموشی آنها شوند. لذا جهت جلوگیری از خاموشی گونه های زبانی مختلف و آمیزش نسبی آنها با یکدیگر، ضروری است که گویشوران بومی به توصیف و مطالعه ی دقیق این گویش ها بپر...

b?? که در بیشتر متون مربوط به زبان شناسی روسی به « نمود» ترجمه شده است ، یکی از ویژگی های دستوری فعل در زبان روسی است . انتخاب اصطلاح « نمود » در زبان فارسی ، به عنوان معادل اصطلاح دستوری b?? با استناد به وجود چنین ماهیت دستوری ، تحت عنوان aspect ، در زبان هایی ، همچون انگلیسی و فرانسه است . b?? یا « نمود » ویژگی دستوری غیر تغییردهنده است که در نتیجه تقابل شکل های صرفی فعلی « نمود کامل » و « نم...