چکیده کلید واژه ها: انحطاط مسلمین، پروتستانتیسم اسلامی، احیای تفکر دینی. مسأله انحطاط مسلمین یا رکود تمدن اسلامی از جمله پرسش هایی که ذهن اندیشمندان معاصر جهان اسلام را به خود مشغول داشته است. در یک نگاه کلان می توان اندیشوران این عرصه را به دو گروه تقسیم کرد: گروه اول، اسلام را عامل انحطاط می دانند و بر این باورند که اسلام در ذات آموزه های خویش، عناصری انحطاط زا دارد. گروه دوم، اسلام را...

چکیده ملکم خان نظام الدوله یکی از تاثیرگذارترین روشنفکران عصر ناصری به شمار می آید. شخصیت فکری و سیاسی او تلفیقی از نظام فکری دو شخصیت هم عصرش، مستشاراالدوله و آخوند زاده بود که از نظر او راه افراط و تفریط را پیموده بودند. از این رو در کار خود شکست خورده بودند و قابلیت اثربخشی مناسبی، در عمق فکری نخبگان حاکم و مردم زمانه خود نداشتند. لذا او سعی داشت با رفع کاستی های متدولوژیک آنان و به کارگیری...

تاریخ مشترک اروپا دربرگیرنده آمیزه ای از تمدن یونان باستان، تمدن روم باستان و تمدن مسیحیت است که با گذشت زمان تکامل یافته است. مساله تقابل غرب و شرق، کاتولیک گرایی و پروتستانتیسم در برابر اورتدکس شرقی، مسیحیت در برابر اسلام ویژگی های مهم هویتی قاره اروپاست که بن مایه های تقابل و تضاد دارند. مفهوم هویت اروپایی پس از نشست کپنهاک با حضور اعضای شورای اروپا در سال 1973 مطرح شد و طی آن «بیانیه هویت ا...

اخلاق پروتستان و روح سرمایه‌داری، از مهم‌ترین نوشته‌های حوزۀ مطالعات تطبیقی و جامعه‌شناسی دین است که با وجود گذشت بیش از صدسال از پیدایش آن، هنوز هم گفت‌وگو بر سر آن، به‌ویژه در کشورهای توسعه‌نیافته،‌ طراوت و تازگی دارد. چنانچه می‌دانیم در ایران اندیشه‌ها و آثار ماکس وبر - همانند مارکس و دیگران - دچار برخی بدخوانی‌ها و بدفهمی‌ها شده است؛ بر همین اساس، مقالۀ حاضر وجه همت خود را معطوف خوانش و توص...

در منظومه فکری شریعتی مفاهیم سیاسی از معنای متعارف خود فراتر می روند و اغلب ویژگی آرمان گرایانه پیدا می کنند. شاید بتوان گفت او همه چیز را در راه کمال فکری و معنوی انسان می خواست. اندیشه سیاسی شریعتی نسبت یه محیط پیرامون خود بسیار حساس بود و طبعاً حساسیت ها را نیز برمی انگیخت؛ به ویژه رویکرد نوگرایانه و جوان گرایانه این اندیشه شایان توجه است. با توجه به تجربه بزرگ پروتستانتیسم اروپایی برآیند کل...

مقاله حاضر در پی آن است تا بررسی منظومه فکری گفتمان سنت گرای سید حسین نصر را مورد توجه قرار دهد. حقیقت امر این است که آراء و اندیشه های این متفکر سنت گرا حول اعتقاد به سنت و حکمت خالده صورت بندی شده است. پیام اصلی حکمت خالده یا خرد جاودان، تمایز ظاهر و باطن ادیان و کثرت ظاهری و وحدت باطنی آنهاست. از منظر این اندیشمند سنت گرا، انسان سنتی از امر قدسی یا عقل کلی جدا شدنی نیست و همواره به امر قدسی ...

تمدن اسلامی با تشکیل حکومت نبوی فرآیند شکل گیری و توسعه خویش را آغاز کرد. اما آنچه که موجب شد طی بیش از ده قرن به یکی از مهم ترین تمدن های تاریخ بشری مبدل شود، چند ویژگی بنیادی بود که دو مورد اصلی و محوری آن در این مقاله مورد توجه بوده اند: ترکیبی یا تلفیقی بودن و وحدت فرهنگی تمدن اسلامی در تمام دوره ها. این دو ویژگی ضامن توسعه و پویایی و تداوم خلاقه تمدن اسلامی بوده است که تا دوره مدرن نیز وجو...

با توجه به تحولات معاصر، پرداختن به اندیشه انقلابی اسلامی مشکلات گذشته را ندارد. برخی از پژوهشگران اعتقاد دارند که اندیشه انقلابی از برخی بحران های درونی رنج می برد که از جمله آنها می توان به رکود و عدم پویایی در مبانی فکری اشاره کرد. روند تحولات جنبش اسلامی نشان می دهد که نوسازی اندیشه انقلابی یک نیاز اساسی است. حسن الترابی، راشد الغنوشی و سید محمدحسین فضل الله از زمره طراحان ایده نوسازی اندیش...