اگر پزشکی به عنوان یک علم شناخته شود و در پی فهم بیماری ها و کشف علت آن ها بوده باشد و بخواهد برای رفع بیماری و برقراری سلامت فردی و اجتماعی اقدام نماید، بایستی برای خود روش شناسی و اصول و مفاهیم ازپیش تعیین شده ای داشته باشد. در واقع این چنین علمی را می توان در داخل مفهوم پارادایم شناسایی کرد. پارادایم اصطلاح جامعی است که جمیع مقبولات کارگزاران یک رشته علمی را در بر می گیرد و دانشمندان در چهار...

مجتبی زروانی* بهزاد حمیدی**   در بررسی تحولات دین داری در جامعه امروز، در نظر گرفتن صرف کمیت دینداران، گمراه کننده خواهد بود. در این راستا باید به تحولات کیفی دین داری نیز توجه نمود. برای بررسی کیفیت دین داری، نگاه پارادایمی یکی از بهترین طرق است. می توان سه پارادایم دین داری را از هم تمییز داد: پارادایم سنتی، پارادایم مدرن و پارادایم سوبژکتیو. در پارادایم سنتی، وظیفه مداری، حرف اول را می زند و...

مقاله حاضر با مروری گذرا بر مبانی فکری و فلسفی تحت «پارادایم های جامعه شناسی کارکردگرا و ساختارگرا»، به بحث تئوری های سازمان و مدیریت در قالب این دو پارادایم می پردازد. نخست، این پارادایم ها شرح داده می شود؛ سپس تئوری های سازمان و مدیریت را در قالب این پارادایم ها طبقه بندی کرده و با بحثی چالشی در مورد شباهت ها و تفاوت های پارادایم کارکردگرا و ساختارگرا به ارائه مدل ترکیبی اقدام می کند. در نهای...

مطالعه حاضر، یک مطالعه میان رشته‏ای است و درصدد شناسایی مبانی جامعه شناختی فناوری های هوایی بر اساس چهار پارادایم جامعه شناختی کارکردگرایی، تفسیرگرایی، انسان گرایی و ساختارگرایی است. در این تحقیق به این منظور ابتدا فهرستی از فناوری های اصلی صنعت هوایی تهیه گردید. سپس با تلفیق معیارهای فناورانه از ماتریس فناوری پرو[i]و معیارهای فلسفی و جامعه شناختی از ماتریس پارادایم های چهارگانه بورل و مورگان، ...

دو نوع اصلی پژوهش در علوم رفتاری به کار رفته است: پژوهش کمی و پژوهش کیفی. پژوهش کمّی مبتنی بر پارادایم اثبات گرایی است که به دنبال ارائه تبیین هایی مبتنی بر قوانین جهانشمول و هدف اصلی آن اندازه گیری عینی دنیای اجتماعی، آزمودن فرضیه ها و، پیش بینی و کنترل رفتار انسان است. در مقابل، پارادایم کیفی ریشه در ضداثبات گرایی و رویکرد پدیدا رشناسی داشته، و فردنگر ماهیتاً طبیعت گراست و هدف اصلی اش درک حیات ...

تامس کوهن نظریه ای موسوم به نظریه پارادایم های علمی ارائه می کند که، برخلاف اسلاف پوزیتیویست و نگتیویست خود، به نحو جدّی و تعیین کننده ای برخاسته و مأخوذ از عمل عالمان در تاریخ علم است. در این مقاله کوشیده ام سه کار انجام دهم. اوّل اینکه نشان داده ام چگونه کوهن در مطالعه تاریخ علم دچار نوعی تغییر گشتالتی می شود. دوّم اینکه نگرش گشتالتی را تشریح کرده نشان داده ام چگونه این نگرش نقش مهمی در نظریه کو...

مقدمه: آموزش بالینی وظیفه مؤسسات آموزشی و بالینی است و اثربخشی این آموزش ها تحت تأثیر تعامل مؤثر بین این دو نوع مؤسسه قرار می گیرد. این تعامل از ابتدای ظهور حرفه پرستاری تاکنون، پارادایم های گوناگونی را تجربه کرده است. مقاله حاضر در صدد است به معرفی نقادانه این پارادایم ها پرداخته و سمت و سوی نحوه تعامل مؤسسات آموزشی و بالینی را در حال حاضر شناسایی نماید. شناسایی این الگوها، و مزایا و محدودیت ه...

بومی کردن علوم اجتماعی یکی از مباحث مهم توسعه علمی در کشورهای جهان سوم می باشد که پیوند نزدیکی با تحولات حوزه جامعه شناسی علم جدید دارد. هدف مقاله حاضر این است که نشان دهد علم بهنجار یا عادی می تواند منجر به بومی کردن علوم اجتماعی شود. برای این کار ابتدا ادعاهای دو دیدگاه اثبات گرا و انتقادی (تاریخ گرا) را درباره علوم اجتماعی توضیح دادیم و نظر آنها را درباره ضرورت بومی کردن علوم اجتماعی مطرح کر...

یکی از تلاش‌هایی که در حوزۀ فلسفۀ طب صورت گرفت، تعمیم آموزه‌های فلسفۀ علم به حوزۀ پزشکی بود. در این زمینه آثار توماس کوهن بیشتر از سایر فلاسفۀ علم مورد عنایت قرار گرفت و تلاش شد براساس مفاهیم پارادیم، بحران پارادایمی، انقلاب پارادایمی، و وضعیت پزشکی در جهان امروز فهم شود. پزشکی امروز (بخوانیم مدرن) یک پارادایم است و این پارادایم اکنون دچار بحران شده است. دو نشانۀ اصلی ِاین بحران یکم، اقبال بیمار...