نگارنده در مقاله‌ای با عنوان " شناسه سوم شخص مفرد در مصادر فارسی " (  کلبا سی، 1375 ) نظر خود را در مورد وند زمان گذشته چنین بیان کرده که شناسه سوم شخص مفرد احتمالا باعث پیدایش وند زمان گذشته در مصادر و افعال ایرانی  شده است. در مقاله اخیر گونه‌های شناسه سوم شخص مفرد در زمان حال و نیز گونه‌های وند زمان گذشته مورد بحث قرار می‌گیرند.

اشتقاق فرایندی است که طی آن افزودن یک وند اشتقاقی منجر به تولید واژه ای جدید می شود. این فرایند برای سالیان متمادی مورد توجه زبان شناسان قرار داشته و بیشتر به عنوان فرایندی صرفی یا صرفی ـ نحوی از آن یاد شده است. هنگام مطالعه فرایند اشتقاق، بررسی میزان زایایی یک وند اشتقاقی (تعداد واژگان جدید تولید شده توسط آن وند) اهمیت فراوانی دارد. فرضیة این مقاله این است که ساخت هجا و عوامل واجی، در میزان زا...

بلوچی سرحدّی رایج در منطقۀ گرنچین زیر شاخه ای از بلوچی غربی (رخشانی) است که عناصر ساختواژی مختلفی در ساختار فعل به کار می برد. هدف از پژوهش حاضر ارائۀ توصیفی همزمانی از ساختار تصریفی فعل در قالب صورت های خودایستا و ناخودایستا در بلوچی سرحدّی گرنچین است. داده های پژوهش از طریق ضبط گفتار آزاد و مصاحبه با 10 گویشور بومی بیسواد با میانگین سنی 50-80 سال گرد آوری شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد در...

چکیده پسوند (- ه / - ـه = /e/) از پرکاربردترین وندهای فارسی است. نقشاختصاصی و زایای این وند، ساختن صفت مفعولی یا اسم مفعول از بن گذشتة فعل است، به این معنی که از پیوند (- ه) با بن گذشتة همة فعل­­­­­­­ها می‌توان صفت مفعولی یا اسم مفعول ساخت. اما وند (- ه)، افزون براین نقش، دارای نقش­های فرعی دیگری از جمله ساختن اسم مصدر و اسم ابزار از بن مضارع است که کمتر بدان­ها پرداخته شده است. از طرف دیگر اغل...

در پژوهش حاضر که پژوهشی نظریه بنیاد و داده بنیاد است ضمن معرفی نظریه صرف طبیعی، نظام تصریفی زبان فارسی را طبق اصل تجانس نظام، یکی از اصول مطرح در نظریه وابسته به نظام این نظریه مورد بررسی قرار گرفته است. نگارندگان ضمن ارائه ویژگی های منحصر به فرد وندهای تصریفی و تجزیه و تحلیل آن ها بر اساس پنج ویژگی که در این اصل مطرح شده (وجود نظام های مقوله ای و مقولات، وجود صورت های تصریفی متصل به پایه، وجود...

در این تحقیق، لایه ها و سطوح واژگانی در وندهای زبان فارسی، از نگاه صرف واژگانی مطالعه می شوند. این وندها با توجه به رفتارشان نسبت به پایه ای که به آن افزوده می شوند، به دو دستۀ خنثی و غیرخنثی تقسیم می شوند. وندهای غیرخنثی به لایه اول و وندهای خنثی به لایه دوم تعلق دارند. بیشتر وندهای زبان فارسی غیرخنثی و تکیه بر هستند؛ یعنی جایگاه تکیه را به روی خود منتقل می کنند.

نقش‌زدودگی و همتابینی در زبان فارسی                               ویدا شقاقی[1] آزاده میرزایی[2]   تاریخ دریافت: 11/7/91                         تاریخ تصویب: 26/8/92 چکیده در رده‌شناسی سنتی، زبان‌ها بر اساس تصریفی و غیرتصریفی‌بودن طبقه‌بندی می‌شوند اما نه‌تنها بر این اساس نمی‌توان مرز دقیقی بین زبان‌ها قائل شد بلکه در الگوهای تصریفی نیز یکدستی مشاهده نمی‌شود. با طرح مفهوم «گونة متعارف ت...

در دستورهای فارسی برخلاف مقوله های دستوریِ «زمان» و «وجه»، به مقولۀ مهم «نمود» توجه کمتری شده است. طبق تعریف، کلیۀ امکانات دستوری که برای بیان این سه مقوله در زبان ها مورد استفاده قرار می گیرد، «معین» نامیده می شود. معین ها از رهگذر فرایند معین شدگیِ افعال قاموسی به وجود می آیند. معین شدگی از انواع فرایند کلی دستوری شدگی است. معمولاً امکانات دستوری حاصل از معین شدگی به صورت کلمۀ نقشی، واژه بست و و...

«دوگان‌سازی» یکی از فرایندهای زایا در حوزۀ صرف است که در زبان فارسی مشتمل بر دوگونة کامل و ناقص است. در گونة ناقص آن، ‌که به دو دستة پیشوندی و پسوندی قابل‌ دسته‌بندی است، بخش «وند» نه ‌تنها هویت مستقل آوایی ندارد، بلکه فاقد معناست. همچنین وند مفاهیمی مانند شدت، تأکید و یا مقوله‌سازی را به معنای پایه می­افزاید. از آن‌ جائی‌که این وند، تکرار بخشی از پایه است، آن را «وند مکرر» می­نامند. هدف مقالة ...

ماهیت واژه بست و جایگاه آن، به استناد منابع موجود، در زبان های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله جایگاه این عنصر در ساخت زبان فارسی مطالعه شده است. یه بر معیارهای پیشنهادی درمتونِ مورد اشاره، واژه بست ها به انواع وند گروهی و جایگاه دوم تقسیم شده بستِ جایگاه دوم، فارغ از مقولة پایة اتصال، مقید به حضور در این جایگاه است و وند گروهی همیشه در حاشیة گروه قرار می گیرد. توزیعِ متفاوتِ واژه بس...