قاعده حسبه از مهم‌ترین قواعد فقه عمومی است که همواره مورد توجه فقیهان بوده است. اگرچه فقیهان در تعریف آن اختلاف کرده­اند ولی آنان در قدر متقین حسبه، یعنی اموری که تحقق آن به مصلحت جامعه و ترک آن موجب مفسده اجتماعی است، اتفاق نظر دارند. امام خمینی حسبه را از اموری می­داند که شارع مقدّس به اهمال آن رضایت نمی­دهد (امام خمینی 1379 ج 2: 665). یعنی اعتقاد دارند به: «الحسبة<e...

یکی از نهادها و تأسیساتی که با آنکه کاربرد فراوان در فقه و حقوق دارد، به‌نحو تحلیلی کمتر به ابعاد این نهاد پرداخته شده، مسئلۀ ولایت پدر بر فرزند است. در این نوشتار تلاش می‌شود ماهیت ولایت پدر نسبت به فرزند طبیعی و شرعی، از لحاظ حق یا حکم بودن در فقه امامیه و حقوق مدنی بررسی شود. بررسی منابع فقهی نشان می‌دهد تعبیر ائمۀ معصومین(ع) در روایات و عبارات فقها از ولایت به‌عنوان حق ولایت، ناظر به معنای ...

چکیده از جمله موضوعاتی که در فقه امامیه مورد توجه بوده و بویژه با پیروزی انقلاب، توجه بیشتری بدان شده است، بحث ولایت فقیه است. اما در این زمینه سوالاتی وجود دارد که باید به آنها پاسخ داده شود.اینکه ولایت فقیه همان ولایت معصومین(علیهم السلام) است یا نه؟ مشروعیت ولایت به نصب است یا انتخاب؟ دامنه ی اختیارات ولی فقه تا چه اندازه ای است؟ قانون اساسی مقدم است یا امر ولی فقیه؟ وسوالاتی دیگر که سعی ش...

در این مقاله نخست، مقوله ی مهم سیر و سلوک عرفانی و اسفار اربعه که اساس مکتب عرفان بر آن استوار است، از منظر کلام الهی بررسی و تحلیل شده است. در این بخش، با استناد به آیات بسیاری از قرآن کریم که در آنها به طور صریح یا ضمنی به سیر آفاقی و انفسی انسان برای کمال اشاره شده، ریشه و مبنای قرآنیِ سلوک عرفانی قابل اثبات است. سپس بحث معرفت شناسانه ی ولایت و انواع آن اعم از عام و خاص، مقیّده و مطلقه و تکوین...

ولایت فقیه ، همزاد فقه است که متناسب با شرایط سیاسی، اجتماعی دوره های مختلف ، مراحل مختلفی از رشد و بالندگی را طی کرده است . در دوره آغازین اجتهاد ( مرحله اول ) اصل ولایت فقیه از نگاه فقیهان امری مسلم تلقی می شده است . در مرحله دوم (عصر صفویه ) به دلیل روی کار آمدن حکام شیعی صفوی و تغییر وضعیت شیعیان از اقلیت تحت فشار به اکثریت حاکم ، اوضاع سیاسی جهت طرح انظار فقیهان در مساله ولایت فقیه مساعد ت...

در این مقاله نخست، مقوله‌ی مهم سیر و سلوک عرفانی و اسفار اربعه که اساس مکتب عرفان بر آن استوار است، از منظر کلام الهی بررسی و تحلیل شده است. در این بخش، با استناد به آیات بسیاری از قرآن کریم که در آنها به‌طور صریح یا ضمنی به سیر آفاقی و انفسی انسان برای کمال اشاره شده، ریشه و مبنای قرآنیِ سلوک عرفانی قابل اثبات است. سپس بحث معرفت‌شناسانه‌ی ولایت و انواع آن اعم از عام و خاص، مقیّده و مطلقه و تکوین...