جریان تفکیک و پیش قراول آن، میرزا مهدی غروی اصفهانی در صده اخیر معنای جدیدی از عقل ارائه دادند. آن ها عقل را موهبتی الاهی و نورانی دانستند که، بر نفوس ظلمانی و مادی می تابد و سپس برای انسان علم حضوری بی واسطه بدون خطا حاصل می شود. از این عقل تعبیر به عقل فطری می شود. بنا بر این نظر دخالت دادن افکار بشری در فهم دین، آن را از صحت و خلوص تهی می کند و به وادی امتزاج و التقاط کشانده و از حقایق دینی ...

در مباحث جاری دربارۀ دلایل عمل، یکی از سؤالات راجع به وجودشناسی دلایل است و این‌که دلایل چگونه چیزهایی هستند. اگر چه این بحث مستقیماً و صرفاً دربارۀ عمل اخلاقی نیست، مبنای بعضی بحث‌های دیگری است و لوازم مهمی برای نظریه اخلاقی دارد. یکی از دیدگاه‌ها در این باره امرِ‌واقع‌گرایی (factualism) است. طبق این دیدگاه، دلایلِ عمل از مقوله امرِ واقع (fact) هستند. در مقابل، کسانی به روان‌شناسی‌گرایی قائل هستند ...

در این مقاله ابتدا به روش پدیدارشناسی الیاده و تقابل آن با روش‌های تحویل‌گرا اشاره می‌شود. در ادامه برای تبیین پدیده‌ی دین در اندیشه‌ی الیاده، به مفهوم کلیدی امر مقدس در اندیشه‌ی مردمان اولیه (دینداران) پرداخته می‌شود؛ در این زمینه به اهمیت مفاهیم مکان و زمان مقدس در فرهنگ مردمان اولیه پرداخته می‌شود و بیان می‌شود که انسان دیندار با باورمند شدن به مکان مقدس، در واقع به تقلید از کار خدایان، جهان...

وجودشناسی از موضوعات و مسایل با اهمیت در حوزه فلسفه و عرفان است، به طوری که محور اساسی این دو دانش به شمار می‌رود. هم فلاسفه و هم عرفا مدعی‌اند موضوع دانش آنها «وجود مطلق» است. این اشتراک در لفظ موجب پیدایش برخی از لغزشها در حوزه فلسفه و عرفان به ویژه برای پیروان فلفه صدرایی شده است «چه آنها به هنگام بحث از اصالت وجود و مسایل مربوط به وجودشناسی برای تایید نظرات خود به دیدگاه‌های عرفا استشهاد می...

0

وجودشناسی از موضوعات و مسایل با اهمیت در حوزه فلسفه و عرفان است، به طوری که محور اساسی این دو دانش به شمار می رود. هم فلاسفه و هم عرفا مدعی اند موضوع دانش آنها «وجود مطلق» است. این اشتراک در لفظ موجب پیدایش برخی از لغزشها در حوزه فلسفه و عرفان به ویژه برای پیروان فلفه صدرایی شده است «چه آنها به هنگام بحث از اصالت وجود و مسایل مربوط به وجودشناسی برای تایید نظرات خود به دیدگاه های عرفا استشهاد می...

عقل فعال بعد از ارسطو جایگاه متفاوتی در اندیشۀ فیلسوفان داشته است. هریک بنابر نیاز و خلأیی در فلسفة خود جایگاه عقل فعال را تعیین می کردند. افلاطون کلیات را قائم به ذات، مجرد، و ثابت می دانست که در عالم محسوس نبودند. او نیازی به وجود عقل فعال حس نمی کرد، اما ارسطو، در مخالفت با استاد خود، کلیات را در امور محسوس قرار داد، از آن جا که ارسطو از عقل به صورت مبهم و در مقایسه با حس سخن گفت، برای تبیین...

نفس شناسی ملاصدرا تحت تأثیر مبانی وجود شناختی اوست. در وجود شناسی ملاصدرا، اصول مهمی چون اصالت وجود، بساطت وجود، وحدت وجود، اشتداد وجود، صورت به عنوان ملاک شیئیت یک شیء، تساوق وجود و وحدت، و نیز تساوق وجود و صفات کمالی دیده می شود. توجّه به این مبانی سبب گردید که ملاصدرا نظریّات بدیعی را در نفس شناسی ارائه کند؛ از جمله می­توان به این نظریات اشاره کرد: نفس در عین وحدت، جامع تمام قواست؛ میان نفس و ...

وجودشناسی (Ontology) یکی از عمده‌ترین مباحث فلسفی است که در فلسفه جدید غرب بدان بی‌مهری شده است. در دوران جدید، مارتین هایدگر برای احیای وجودشناسی تلاش زیادی کرد و مانند ملاصدرا کوشید تا از قلمروی مفهومی وجود فراتر رفته و به عرصه حقیقت عینی وجود نزدیک شود.از نظر هایدگر شناخت وجود تنها در شناخت دازاین و تحلیل اگزیستانسی مقدور است و ملاصدرا هم راه شناخت وجود را ادارکات حضوری انسان می‌داند. هر دو ...