هنجار گریزی از موضوعات مهم سبک شناسی جدید و نقد ادبی به حساب می آید. منظور از آن عدول از هنجار معمول و متعارف است. یعنی وقتی ما به یک سبک و ساخت جدید می رسیم که تغییری در ساخت قبلی ایجاد شده باشد و این تغییر هم به نحوی باشد که تنها به ساخت غیر دستوری محدود نگردد بلکه خود ابداع هنری محسوب گردیده، سبک خاصی را پدید آورد و هرچه این تغییر بیشتر باشد، امکان رهیافت به سبک ویژه فراهم تر است. بیژن نجدی ...

صورتگرایی یکی از رویکردهای جدید نقد ادبی است که در اوایل قرن بیستم میلادی در روسیه شکل گرفت. سپس به چک و آمریکا انتقال یافت. شکل، فرم و صورت اثر ادبی، هدف اصلی این نقد است. پیش از پیدایش صورتگرایی، هر آنچه در ادبیات و نقد ادبی رواج داشت، نویسنده محور و معطوف به شرایط تاریخی و اجتماعی وی بود. پس از ظهور این مکتب، نویسنده محوری کنار گذاشته شد و متن محوری معیار نقد و تحلیل آثار ادبی قرار گرفت. با ...

تبلیغات، امروزه به عنوان یکی از موضوعات مهم بین رشته ای در تحقیقات و مطالعات ارتباط جمعی مورد توجه پژوهشگران است. در این پژوهش نگارنده پس از ضبط 100 تبلیغ بازرگانی رادیویی و تلویزیونی به مدت ده ماه از شبکه های سراسری، یک و دو و سه به بررسی زبان شناختی زبان تبلیغات از نظر "گای کوک" می پردازد. کوک زبان تبلیغ را نوعی گفتمان دانسته و آن را به زبان و فرازبان و متن و بافت تقسیم می کند، نگارنده این ام...

   زبان پدیده‌ای پیچیده است که از ابعاد گوناگون قابل‌مطالعه است، از یک‌سو وسیله ارتباط بین افراد جامعه و به‌بیان‌دیگر مهم‌ترین نهاد اجتماعی است و از سوی دیگر زبان، ابزار بیان افکار و احساسات است. با تبدیل نظام آوایی زبان به نشانه‌های معنایی، کارکرد زبان از ارتباط و انتقال، به خلق موقعیت‌های نو برای خواننده و شنونده ارتقاء می‌یابد. زبان در این مرحله با دو فرایند خودکاری و برجسته‌سازی مواجه می‌شو...

رویکردهای متن محور در بررسی متن ادبی در قرن بیستم تحت تأثیر دیدگاه های مبتنی بر زبان شناسی شکل گرفتند. در این میان زبانشناسان روس و مکتب فرمالیسم روسی در تحوّل نقد ادبی قرن بیستم سهم به سزایی داشتند. آن ها در تحلیل متن ادبی معتقد بودند که :تمام چیزهای ارزشمند یک اثر در خودش نهفته است و عواملی مانند ظرف تاریخی ، ساخت اثر یا هدف از آن و زندگی شاعر، در درجات بعدی اهمّیّت قرار دارد. فرمالیسم در ادبیّات...

هم زمان با پیدایش نخستین نشانه های فرمالیسم روسی در 1914 در روسیه، رویکردی نوین به سبک و ساختار شعر آغاز شد. تأکید این گروه بر جنبه های صوری شعر باعث شد تا آنان چیزی جز خود متن را به کار نگیرند، بنابراین به دنبال ابزاری برای درک زیبایی اثر هنری بودند. آنان از این ابزار با اصطلاح «هنجارگریزی» یاد می کنند. دانش واژة «هنجارگریزی» از اصطلاحات پربسامد در نظریة صورت گرایان روسی است که امروزه این کارب...

ایهام (  (Equivoqueیکی از شگردها، ترفندها و امکانات زبانی است. این صنعت بدیعی را از انواع هنجار گریزی های معنایی می دانند که در محور همنشینی و مجاورت که مبتنی بر ترکیب است، به وجود می آید و کلام را با «ابهام» (Ambiguity= ) که از عناصر زبانی و ادبی است، پیوند می دهد.«ایهام» نوعی شگفت کاری با زبان است زیرا وقتی مخاطب با کمی چالش و دقّت چند معنا - حتی گاه متضاد - را از لفظ و عبارت در می یابد، لذت و...

پژوهش‌های سنتی در عین آنکه نارسا، پراکنده و فاقد مبانی نظری می‌باشند، در واقع جایی هستند که ادبیات به طور انتزاعی مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد. در این شکل از مطالعه دیدگاهی تجویزی و گونه­ای از باید و نبایدها درباره ادبیات مطرح می‌شود. پژوهش‌گران ادبی با ورود نظریه پژوهش‌های ادبی جنبه‌های گوناگون ادبیات را مورد بررسی قرار داده و با بکارگیری آن، آن‌ها را از مقام نظر به عمل آورده‌اند. فایده ای...

    آشناییزدایی و نقد ساختاری - ویژگیهایی که زبان ادبی را از زبان مرسوم متمایز میسازد- از اساسیترین مفاهیم مطرح شده در نظریۀ فرمالیستهای روسی است که شیوهای علمی و متداول برای بررسی ویژگیهای هنری آثار ادبی میباشد. جفری لیچ ساختارگرای انگلیسی خصیصههای ادبی )فراهنجاریها( را در هشت سطح 1- واژگانی ،2- نحوی ، 3- آوایی ، 4- نوشتاری ،5- گویشی ،۶- سبکی ،7- معنایی ،8- در زمانی، طبقهبندی و تقسیم کرده است....