نظام ولایت تکوینی شعبه ولایت مطلقه الهی است که در تمام شئون و مراتب هستی جاری است. این نظام بر مبنای براهین علم، قدرت، مالکیت و صمدیت خداوند، در مرتبه اول متشکل از سه نظام دیگر یعنی نظام سنت های الهی، نظام اسباب و مسببات و نظام اسماء و صفات الهی می باشد که مجاری تحقق آن را شکل می دهند.

معنای معنای زندگی چیست؟ آیا زندگی از جنس جواهر مادی، چون سنگ و آب است یا از مقولهٴ اعراض و خاصه ها است یا از نوع رویدادها و فرایندها؟ در ترکیب معنای زندگی مراد از «معنا» چیست؟ آیا مقصود از هدف زندگی، کارکرد زندگی است یا ارزش زندگی؟ حکمت متعالیه نظام حِکمی است که به وسیله صدرالمتألهین شیرازی بنا گذاشته شد و شاگردان و همفکران وی این نظام را توسعه و تکمیل کرده اند. اصالت وجود، حرکت جوهری، اتحاد عق...

در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به تفسیر آیه امانت و بازتاب آن در حکمت متعالیه پرداخته می­شود. در این آیه از عرضه امانت الهی بر آسمان ها، زمین و کوه ها سخن می­رود و این که به جز انسان ظلوم و جهول هیچ موجودی آن را نپذیرفته­است. ملاصدرا این امانت را اشاره به وجود خاص آدمی و قابلیت او برای سیر در مراتب گوناگون هستی می­داند. در این زمینه او از تعبیرات فناء و بقاء، روح الهی، نور الهی و قلب ملکوتی ...

ابن عربی حقیقت انسان را لطیفه‌ای ربانی می‌داند که حق تعالی آن را از روح خود در جسم انسان دمید. این لطیفه همان «قلب» است؛ جوهر نورانی مجرّدی که واسطة میان روح و نفس است و انسانیّتِ انسان با آن تحقق می‌یابد. قلب، رییس بدن و مورد خطاب الهی است، عقلی است که خدا را تعقل می‌کند و از آنجایی که حقیقت انسان است، قادر به ادراک ذات تمامی اشیاء است و چون به نور معرفت روشن شود، آیینة تجلی همة معارف الهی می‌گرد...

تجربه های دینی و عرفانی در میان عرفا، چه در ادیان ابراهیمی و چه در ادیان غیر ابراهیمی به صورت مقوله ای بحث برانگیز همواره مطرح بوده است. تجربه دینی معمولا زمینه ساز تجربه عرفانی است و دینداری اصلی ترین مسیر رسیدن به عرفان است. در این میان نقش عرفایی مانند فخرالدین عراقی که تجارب عرفانی قابل توجهی را لمس کرده و در اشعارش انوار الهی به صورت کلماتی از جنس عرفان و دل به ظهور و بروز رسیده، بسیار چشم...

یکی از مهم‌ترین جریان‌های فکری در ایران اسلامی، جریان «حکمت اشراق» است. بنیان‌گذار این مشرب فکری، «شهاب الدین سهروردی» است که پیوندی بین اندیشه ایران باستان و اندیشه اسلامی ایجاد کرده است. سهروردی هماهنگی و سازگاری انسان و جامعه را با نظام کیهانی لازم می‌داند، چرا که معتقد است در پرتو آموزه هماهنگی با نظام کیهانی، وجود آدمی مشرقی و نورانی می‌شود. سهروردی همانند ایرانیان باستان، وجود را به عنوان...

تفکّر مرحوم حکیم الهی قمشه­ای مبنای الهی و توحیدی دارد؛ بندگی، خلوص، عشق و عرفان، اعتقاد به اصول اخلاقی و سیر و سلوک معنوی شاعر، ویژگی­های روح تابناکی است که از سرچشمه­های زلال شعر او جاری است. دیوان اشعار الهی، مجموعه­ای عرفانی، ذوقی و هنرمندانه است که علاوه بر غزل، از قالب­ قصیده نیز برای بیان مضامین غنایی و عرفانی بهره جسته و جنبه­های عرفان نظری و عملی را با شیواترین بیان، ارائه کرده است؛ در ...

در الهیات، ما بیشتر با رویکردهای کلامی و فلسفی و راه یابی به عالم ربوبیت از طریق عقل و نقل مواجه هستیم. اما برخی از الهی دانان این رویکرد را ناکارامد دانسته، الهیات را با رویکرد عرفانی و اشراقی به پیش می برند. این رویکرد در همه ادیان طرفدارانی دارد و بر این باور است که الهیات صرفاً تبیین و توصیف آموزه های الهیاتی و در مرحله بعد اثبات آن از طریق عقل و نقل نیست؛ بلکه مقصد و مقصود، شناخت و نیل به ج...

حکمت معصومیه الهیه عنوان مکتبی حکمی- عرفانی در قرن دوازدهم هجری قمری است که توسط عارف برجسته آن روزگار، سید قطب الدین محمد نی ریزی در موضوع حکمت و عرفان نظری و عملی شیعه دوازده امامی پدید آمد. در این حکمت از عالی ترین مبانی و مبادی وجودپژوهی تا رویکرد عملی و سلوکی طالبان الهی در یک اصل و با یک حقیقت تبیین و تفسیر می‌شود و آن ولایت کلیه امام معصوم است. نور ولایت در این مکتب نخستین تجلی اسم اعظم ...

هنر بیزانس متعلق به عالم مسیحیت است. عالم مسیحی دارای خصوصیاتی است که در تمامی آثار هنری این دوران منعکس می شود. هر نوع تفسیر و نقد و بررسی آثار هنری این عصر بر اساس شناخت عالمی که به آن تعلق دارد، میسر است. مرکز عالم مسیحیت کتاب مقدس و کلام الهی است. ظهور مسیح (ع) مبدأ ظهور عالم مسیحیت است. کلمه الهی تمامیت عالمی را آشکار کرده است که متعلق به رحمت و جلال و شکوه و نور و جمال الهی است. هنر بیزان...