بحث تجدد در تاریخ سیاسی ایران از چند جهت قابل پژوهش است: تطور در مفهوم­شناسی تجدد و نسبت آن با مدرنیسم و مدرنیزاسیون، تأثیری­ که تجدد و مفاهیم هم خانوادة آن در سیر تحولات­سیاسی ایران بخصوص­درنهضت مشروطه به بعد داشته و دو مفهوم تجدد ملی و تجدد ظلی و جریان­شناسی برآمده از آن در تاریخ ایران. با این تمهیدات، بحث تجدد و سیر تاریخی آن، تقریباً با تمامی مفاهیم مهم فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعة ایران مر...

نهضت مشروطیت، یکی از تحولات عمده­ی اجتماعی- سیاسی در تاریخ ایران می­باشد که در دوره­ی قاجار و درمحدوده­ی سال­های 1284-1290هـ.ش به وقوع پیوست. این نهضت که توسط گروه­های مختلف مردمی با ایدئولوژی­ها و تفکرات متفاوت بروز کرد، نتیجه عوامل متعدد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، داخلی و خارجی بود. عواملی که در بین آنها نقش نیروهای اسلامی و خصوصاً علمای شیعی به عنوان رهبران دینی جامعه و به تبع آن فرهنگ و آموزه­...

تبریز یکی از کانون‌‌های مهم انقلاب مشروطیت بود. با پیروزی مشروطیت و تشکیل انجمن ایالتی، نقش گروه‌های مختلف محلات تبریز از قشر کارگر تهی‌دست شهر گرفته تا مجاهدان، واعظان، روشنفکران، و تجار بسیار مؤثر و چشم‌گیر شد. به خواست انجمن ایالتی، در محلات تبریز انجمن‌های فرعی شکل گرفتند. از آن پس اعضای انجمن‌های ‌‌محلات که نمایندۀ انجمن مرکزی در محلۀ خود به‌شمار می‌آمدند، به فعالیت‌های ‌‌سیاسی و فرهنگی پر...

پس از وقوع انقلاب مشروطیت فضای سیاسی و اجتماعی ایران به آرامش مطلوبی دست نیافت. ناپایداری سیاسی و سقوط پیاپی دولت‌ها، بر گسترة بحران‌ها می‌افزود. آغاز جنگ جهانی اول و تأثیرگذاری آن بر ایران شرایط نامساعدی را در کشور پدید آورد. ناتوانی حکومت مرکزی در مهار بحران‌ها سبب شد تا افراد و گروه‌هایی، برای بهبود شرایط نامساعد جامعه خودانگیخته تحرکات ضد بیگانه و اصلاح‌طلبانه‌ای را آغاز کنند. نهضت جنگل با ...

در مقاله حاضر عدالت به عنوان یکی از دلایل اصلی شکل گیری جنبش مشروطیت شناخته شده است. برای اثبات این مدعا، با بهره گیری از روش رئالیسم، از علل درونی و ریشه های خارجی شکل گیری مشروطیت و نیز علل عدالتخواهی مردم سخن به میان آمده است. تشیع و روحیه ظلم ستیزی مردم ایران، به عنوان مهم ترین علت درونی جنبش و شرایط و ساختار بد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی از علل بیرونی جنبش شناخته شده است. تبیین مفهومی عدالت د...

چکیده: تاریخ معاصر ایران با حرکتها و نهضتهای متعدد مردمی در ابعاد مختلف آن ، وآثار متفاوتی که این حرکتها ونهضت های مردمی به همراه داشته ، رقم خورده است که می توان گفت یکی از این جنبش های بارز در این مقطع تاریخی که با نقش آفرینی علما و روحانیون برجسته آن زمان در صحنه های سیاسی اجتماعی و همچنین حضور گسترده و نقش بارز و آشکار مردم به پیروی از علما در تاریخ سیاسی ایران معاصر به وقوع پیوست، نهضت وجن...

در پی مشارکت مردم، روحانیت و روشنفکران در جریان نهضت مشروطیت، سرانجام در فاصله روزهای 14تا 18 جمادی‌الثانی 1324، مظفرالدین‌شاه سه فرمان در پاسخ به خواست‌های معترضان، مبنی بر تغییر در ساختار اداره کشور صادر کرد که محوریت فرمان‌ها بر تشکیل مجلسی از نمایندگان اقشار مختلف قرار داشت، اما حساسیت در نام‌گذاری مجلس، که عمده دلیل آن عوامل سیاسی بود، موجب شد فرمان نخست که در آن فقط از تشکیل مجلس سخن رفته...

غایت این کار تحقیقی، مقایسه نقش رهبری در نهضت مشروطیت و انقلاب اسلامی بوده و در این خصوص سوالاتی مطرح شد. فصول چهارگانه پایان نامه عمل مقایسه را با استفاده از متغیرهای "ایدئولوگ " و "بسیج گر" و "مدیر" انجام داد. و به سوالات مذکور در مقدمه نیز در فصل چهارم پاسخ داده شد. حال با عنایت به مباحث مذکور در فصل پیشین و به منظور اثبات فرضیه پایان نامه، می توان نتیجه گرفت که : الف - در نهضت مشروطیت به دل...

بررسی وضعیت زنان نشانگر روند تدریجی توسعه حقوق مدنی و سیاسی آنان در ایران است. با این حال، این توسعه بطور واقعی از دورة قاجاریه و با نهضت تنباکو و بخصوص انقلاب مشروطیت شروع شده و در دوران حکومت پهلوی اوّل و دوم ادامه یافته است. مشارکت زنان ایرانی در فعالیت های سیاسی در طول انقلاب اسلامی و پس از آن غیر قابل انکار است. با این حال، هنوز مشارکت زنان در امور جامعه و سهم عادلانه آنان از امکانات در ایر...

انقلاب مشروطیت یکی از حوادث مهم و تأثیر گذار در تاریخ ایران است که در به ثمر رسیدن این انقلاب، افراد، گروه ها و طیف های مختلفی نقش داشتند؛ اما بعد از پیروزی انقلاب و پیش آمدن استبداد صغیر و به دنبال آن فتح تهران و بازگشت مشروطیت در24 جمادی الاخر 1327 بعضی از این گروه ها و افراد دچار تندروی ها و تکروی هایی شدند، چرا که انقلاب را در رسیدن به اهدافش ناکام می دانستند. به همین دلیل به زعم خودشان دست...