در مقاله حاضر، در چارچوب برنامه کمینه گرا و بر پایه نظریه گروه فعلی لایه ای، جایگاه روساختی فعل اصلی را در زبان فارسی بررسی می کنیم.بدین منظور، نخست درباره ترتیب کلمه ها در این زبان و ساخت درونی گروه فعلی سخن می گوییم؛ سپس جایگاه هسته گروه زمان فارسی را بررسی می کنیم و بر اساس آموزه های نظری و شواهد تجربی، نشان می دهیم که در این زبان، زمان در شمار مقوله های گروهی هسته پایان قرار دارد؛ آن گاه از...

نمود تکمیلی، نقشی دستوری است که رمزگذاری مفهوم «تکمیل موقعیت» را در زبان­های دنیا بر عهده دارد. با آن­که این مفهوم، هسته­ی نقشی نمود تکمیلی را تشکیل می­دهد، اما شواهد حاکی از آن است که کاربرد این نمود از سوی گویشوران تنها به بازنمایی تصویر «تکمیل موقعیت» محدود نمی­گردد. در پژوهش حاضر، پس از معرفی فعل معین «رفتن» در نقش نمود نمای تکمیلی در زبان فارسی، بر اساس چارچوب دستوری­شدگی و نیز مدل ابعاد م...

فعل، مرکز ثقل جمله است و از این جهت که در مبحث صرف به شکل مستقل می­ توان به فعل پرداخت، در صرف، بیش از مبحث نحو مورد تأکید است. در این پژوهش، به بررسی ساخت فعل ماضی در گویش گیکلی شرق گیلان (با محوریّت شهرستان­ های لاهیجان و سیاهکل) پرداخته می­ شود و  تلفّظ و شیوۀ گویش گویشوران این منطقه مورد توجّه است. هدف از انجام این پژوهش، شناخت و توصیف دقیق ساختار فعل ماضی در گویش گیلکی شرق گیلان است؛ لذا تلاش...

استفاده از امکانات تحلیلی یا کلمات نقشی آزاد، یکی از روش های بیان مفاهیم دستوری در زبان های دنیاست. افعال معین از اجزای مهم دستوری هستند که می توانند به صورت کلمات نقشی آزاد در بیان مفهوم دستوری «نمود» استفاده شوند. این افعال همگی از رهگذر دستوری شدگی پا به عرصۀ وجود می گذارند. دستوری شدگی فرآیندی تدریجی است که طی آن واحدهای واژگانی زبان با از دست دادن بعضی مؤلفه های معنایی خود، خصوصیات دستوری ...

این نوشتار با رویکردی توصیفی به بررسی نمود دستوری در گویش بختیاری می­پردازد و هدف آن شناخت انواع نمود دستوری، تظاهر واژ- نحوی آنها و تفاوت نمود در این گویش با زبان فارسی است. این پژوهش بر اساس چارچوب نظری کامری (1976) انجام شده است. داده­های زبانی از گفتار مردم سالخورده، بی­سواد و تک­زبانۀ روستای دهنو در شهرستان کوهرنگ­ استان چهارمحال و بختیاری به دست آمده است. این افراد، به دلیل اینکه کمتر تحت...

در این پژوهش با تحلیل ساخت تصریفیِ بیش از 200 فعل از کردیِ گورانی، به بررسی پسوندها و پیشوندهای تصریفیِ فعل در این گویش از زبان کردی و مقایسۀ آن با زبان فارسی معیار پرداخته می شود. این فعل¬ها در زمرۀ رایج¬ترین و پرکاربردترین فعل¬های ساده در این گویش هستند. روش انجام این پژوهش از گونۀ توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است و ما یافته های خود را در دو گروه پسوندها و پیشوندهای فعلی، دسته بندی کرده ایم. پسوندها ...

در این مقاله پس از بررسی فعل‌های معینِ زبان فارسی به عنوان واژه‌هایی که دستخوش فرایند دستورشدگی شده‌اند، آنها را با توجه به مختصه‌های دستوری چون نمود، وجه، جهت و زمان به فعل‌های معین نمود نما، وجه نما، جهت نما و زمان‌نما تقسیم می‌کنیم.همچنین گروه فعل معین را ضمن معرفی مقوله‌های نمود و جهت و با توجه به فرضیه فعل معین دو جزئی به دو گره نمود و جهت شکسته و برای این مقوله‌های نقشی گره‌ای مجزا در سلسل...