چکیده این پژوهش به بررسی نمادهای شعر کودک و نوجوان دفاع مقدس در دو دهه 60 و 70 می پردازد و به این پرسش ها پاسخ می دهد:شاعران دفاع مقدس چه نمادهایی را بیشتر به کاربرده اند و تا چه اندازه با ذهن خلاق خود به خلق نماد شخصی پرداخته اند.دیگر اینکه چقدر توانسته اند از طریق نماد پردازی موقعیت کشور و حال و هوای جبهه های جنگ را برای کودکان و نوجوانانی که در آن برهه از زمان نوزاد بوده و یا اصلاً حضور ندا...

موضوع «غزلیات شمس»، اﺛﺮﺟﺎودانه ﻣﻮﻻﻧـﺎ ﺟﻼل­اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ بلخی، بیان مضامین عارفانه و عشق آسمانی است. مولانا در خلال این غزلیات ناب، از نمادهای اسطوره­ای نیز برای تبیین مضامین عرفانی و سایر مفاهیم شعری استفاده کرده است. در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت­ها، موجودات و نمادهایی که صبغه و نمودی عرفانی در «غزلیات شمس» داشته­اند، پرداخته­ایم. عناصر، موجودات و شخصیت­های مور...

در این مقاله با توجه به نقشی که عطار و باخ در بازآفرینی مفاهیم عمیق عرفانی در قالب داستانی سمبلیک، در ادبیات جهان ایفا کرده‌اند، سعی شده است تا نوع قرائت آن دو دربارة جست‌وجوی کمال انسانی، با بررسی نمادهای به کار رفته در دو اثر رمزگونه‌شان، بیان، و شباهت‌ها و تفاوت‌های آنها در هنگام خوانش وقایع (متن) نشان داده شود. مهم‌ترین وجه اشتراک عطار و باخ در زمینه گذر از سطوح ظاهری واقعه در رسیدن به حقیق...

هفت‌پیکر متنی سرشار از آموزه‌ها، اسطوره‌ها، آیین‌ها و حکمت‌های کهن است؛ حکمت‌هایی که در پوشش رمز و نماد، معنایی روحانی برای عروج انسان و ناشناختگی مرگ در خود دارند. در این جستار، نمادهای این اثر به لحاظ اسطوره‌ای یا عرفانی بودن بررسی می‌شوند. این نمادها نشانه‌هایی از دوران تکامل اسطوره و حضور آن در حماسه‌های عرفانی هستند؛ همچنین شخصیت بهرام از این منظر تحلیل می‌شود. این شخصیت پیش از هفت داستان ...

گستردگی و عظمت واقعه عاشورا و برجستگی شخصیت‌های این مقطع از تاریخ، به‌ویژه سلسله‌جنبان این حادثه با شکوه، حسین‌بن علی(ع)، موجب می‌شود در تشریح حوادث و وقایع عاشورا از سطح فراتر رویم و در باطن و روح اعمال و اقوال این بزرگان اندیشه کنیم. یکی از دیدگاه‌هایی که می‌شود از طریق آن این حادثه را واکاوی کرد، دیدگاه عرفانی است. در پرتو این نگاه، بسیاری از اعمال، اقوال و حوادثْ رنگ و معنایی دیگر به‌خود می‌...

  هدف از این  پژوهش بحث و بررسی  محتوای غزل های بیدل در راستای شخصیت واقعی او است. بیدل عاشق وارسته و عارفی از دنیا بریده است  که دیوان غزلیات  او در بر دارنده ی اصطلاحات و نمادهای عرفانی است. غزل های بیدل چون غزل های حافظ، سرشار از مفهوم عشق حقیقی است. همچنین در این جستار، با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، در مورد چگونگی نمود عشق حقیقی، عرفان  و کاربرد ابهام های هنری، به عنوان ویژگی های بنیادی...

شاهنامه فردوسی مهم ترین اثر حماسی در ادبیات فارسی است. فردوسی با سرودن این اثر، نه تنها فرهنگ و ادب ایران باستان را در قالب حماسه زنده کرد و آن را برای همیشه جاودان ساخت، بلکه برای دیگر شاعران زبان و ادب فارسی، منبعی غنی فراهم آورد تا برای ابلاغ مفاهیم برجست? مورد نظر خویش، از عناصر حماسی و اساطیری شاهنامه بهره مند شوند. شاهنامه بر آثار پس از خود از جنبه های مختلف تأثیرگذار بوده است. امروزه درب...

منطق‌الطیر، شرح عشق انسان به خودشناسی و لقای پروردگار، مهم­ترین اثر عرفانی عطار در قالب تمثیل پرندگان است. مقدمه کتاب هرچند مختصر و مجزا از متن عرفانی است، به‌دلیل تداخل عرفان و تاریخ،­ اهمیت زیادی دارد. مورخ با حضور در زمان گذشته، جزءنگری، تحلیل حوادث و نقد شخصیت افراد تاریخی به کشف حقیقت علاقه‌مند و عارف ابن­الوقتی گریزان از سیاست و قضاوت است. با­وجوداین، تاریخ می­تواند، بهترین مؤید عرفان باش...

ذکر در سیر و سلوک عارفانه، از مهمترین عواملِ پیوند با عالم فرامادی و رسیدن به مراتب والای عرفانی، همچنین مقدم? رسیدن به شهود خفیّ است. ذکر، وسیل? اتّصال به عالم غیب است و نزد عرفا، اغلب شامل ذکرِ «لا اله الا الله» می شود. در هریک از دو مرحل? نفی(لا اله) و اثبات (الا الله)، عارف با تجارب و تصاویر متعددی روبرو می شود که بسیاری از آن به گونه ای نمادین درکلام تجلّی می یابد. نمادهایی چون دریا و آب، آت...

عطّار، شاعر و عارف بزرگ قرن ششم، صاحب چند مثنوی ارزشمند عرفانی است. او منظومه‌هایش رابرای خواص نسروده و به هنر نیاراسته، بلکه داستانهایش را به رمز و هدفی آراسته است که وی را در ردیف شاعران سمبولیست قرار می‌دهد. شاعر عارف رمزی را در پایه و اصل داستانهایش نهاده واز بازیگران صحنه‌ها به عنوان رمز و نماد بهره برده است که حالات و حرکاتش بیانگر اصل و رمز اوست. این نوشته به اختصار در پی بررسی جنبه‌های ر...