هدف اصلی این پژوهش، بررسی و مطالعه نقوش به‌کاررفته در منسوجات قرون اولیه اسلام از قرن اول تا اواخر دوران سلجوقی است. ضمن اینکه نگارندگان به تأثیرپذیری نقش‌مایه‌های بافته‌شده روی پارچه‌ها از آیین نوین اسلام و ایران قبل از اسلام در دوره مهمی از تاریخ، یعنی زمان تداخل آیین اسلام با فرهنگ باستانی این سرزمین توجه کرده‌اند. در این دوران، هنرمندان ایرانی اصالت خویش را در به‌کارگیری نقش‌مایه‌های باستان...

کاربرد نقوش جاندار مانند انسان در منسوجات دوره اسلامی موضوعی درخور توجه است. پارچه های بویهی و سلجوقی رواج این نقوش را در این دوره آشکار می سازند. این نوع نگاره ها منبع مناسبی برای دست یابی به ویژگی های منسوجات آن زمان هستند. برای بررسی، تعدادی از پارچه هایی که در آنها تصویر آدمیان موضوع اصلی طراحی پارچه قرار گرفته است، از منابع مختلف جمع‌آوری گردید. سپس با مقایسه نگاره ها سعی شد تا برخی از ویژ...

ایران ایلخانی (۶۵۴ تا۷۵۰ ه‍.­ق./ ۱۲۵۶ تا ۱۳۳۵م.)، پس از یک دوره کوتاه رکود، به دلیل حمایت­ مغولان از تولید و تجارت منسوجات گرانبها، با رشد چشمگیری در زمینه طراحی و  تولید منسوجات روبرو می­شود. در حکومت ممالیک مصر(۶48 تا 923 ه‍.­ق./ ۱۲۵0 تا 1517م.) نیز، به دلیل مقاصد سیاسی، تجاری و اقتصادی و اهمیت قاهره به عنوان مرکز جهان اسلام، توجه به تولید منسوجات فزونی یافت و در این دوران، پارچه و لباس نقش ا...

منسوجات دورۀ صفوی را می‌توان از نظر طرح و نقش، ترکیب‌بندی و حتی مضامین به سبک و سیاق نقاشان خاصی نسبت داد. این تأثیرپذیری از نقاشی، به‌صورت نقش انسان و نقش گل و مرغ، روی پارچه‌‌ها نقش بسته است. در این نوشتار، سعی شده چگونگی تأثیرپذیری پارچه‌ها از نقاشی (نگارگری) این دوره بررسی شود. بدین‌سبب، ابتدا کاشان و نقاشان کاشانی دورۀ صفوی، سپس وضعیت مراکز و طرح ونقش پارچه‌های این دوره و نفوذ روش‌های طراح...

مکتب اصفهان از دوره های درخشان در تاریخ، فرهنگ و هنر ایران است. در این دوره هنرهای ایرانی از قبیل: خطاطی، نقاشی، فرش، معماری، منسوجات و دیگر صنایع ظریفه به اوج تکامل و تعالی خود در تمامی زمینه ها رسید. هنر فرش بافی در این دوره مانند دیگر هنرها به بالاترین مرحله شکوه و زیبایی خود در طرح و نقش رسید. طرح های باشکوه در این دوره به همت و تلاش طراحان بی نظیری تهیه می شد و سرانجام با هنرنمایی بافندگان...

نقوش تزئینی در معماری و منسوجات عصر قاجار منعکسکننده آراء هنرمندان عصر بوده است. تغییرات نقشپردازی بنابر زیباشناسی زمانه و میزان آرمانگرایی هنرمندان متفاوت است. اهداف اصلی پژوهش، بررسی مضامین نقوش تزئینی در معماری و منسوجات قجری و تبیین آراء هنرمندان ایرانی در اجرای تصویرنگاری در هنر عصر قاجار است. پرسش اساسی این نوشتار، کیفیت مضامین عاشقانه و حماسی نقوش تزئینی در معماری حمام مهدیقلیخان و سه پا...

پارچه های زربفت، گروه مهمی از پارچه های دوره صفوی است که تعداد قابل توجهی از آنها در موزه ها و مجموعه های شخصی نگهداری می شود. بافت پارچه زری به عنوان هنری ظریفه در ایران دوره صفویه بسیار مورد توجه قرارگرفت. در این دوره، روابط مناسبی بین پادشاهان صفویه و حکام گورکانی هند برقرار بود و هنرمندان دو کشور با یکدیگر ارتباط گسترده ای داشتند، لذا شیوه های هنری آنها از یکدیگر تأثیر پذیرفتند به نحوی که م...

در روزگار گذشته جاده ابریشم از کنار هر شهر و دیار که می گذشت موجب رونق و شکوفایی آن منطقه می شد. این جاده بزرگ از ترکستان چین آغاز می شد و از طریق ایران به شهرهای سوریه می رسید در آغاز، چینیان با اختراع ابریشم، این محصول گرانبها را در خدمت و انحصار خود داشتند تا سرانجام در قرن ششم میلادی، ایرانیان نیز بدین فن مسلط گشتند و به صادر کردن پارچه های ابریشمی دست یازیدند. نقوش به کاررفته در این منسوجا...

رودوزی منسوجات دارای اهمیت خاصی است و با آداب و رسوم و فرهنگ ملل ارتباط تنگاتنگ دارد. زنان در این فعالیت نقش اصلی را بر عهده دارند. در ایران و هند، هنر رو دوزی جایگاه ویژه ا ی دارد. ارتباطات سیاسی و تجاری ایران با هند از زمان هخامنشیان وجود داشته و به خصوص در قرون 9ه.ق/15م تا 11ه.ق/17 م گسترش یافته است. به دنبال فعالیت های تجار هندی در ناحیه هرمزگان،که مربوط به اَواخر دوره ناصر الدین شاه و در زم...

بسیاری از مبانی و ریشه های تفکری ملل در اعصار گوناگون را می توان در نقوش بازمانده آثار هنری بازیافت. منسوجات و نقوش بافته شده در آن ها متأسفانه در اغلب تحقیقات نادیده یا کمرنگ مانده اند زیرا اغلب به عنوان فرعی از نگارگری مطرح شده و به همین علت مغفول مانده اند، اما پژوهش بر آن ها می تواند اطلاعاتی ژرف و دسته اول به پژوهشگر ارائه نماید. منسوجات عصر صفوی که آثار زربفت و مخمل در آن ها جلوه ای تام د...