در بخش پایانی این پژوهش کوتاه،اما ژرف،به بازتاب اندیشه مارکسی بر انسان شناسی فرهنگی-سیاسی،بویژه بر آرای لیندها و میلز پرداخته شده است. گفتنی است که این بخش نیز مانند بخشهای پیشین با نقادی اندیشمندان ارزشمند یاد شده توأم است.

پس از انقلاب با تشکیل امور تربیتی در مدارس افتراقی میان «آموزش» و «پرورش» شکل گرفت. از یک سو امور تربیتی ایجاد شد که مذهب و تربیت مذهبی ملاک اعتبار آن بود و نظام نیز از آن حمایت می­کرد، از سوی دیگر آموزش «دانش» گسترش یافت که هم زاد آموزش و پرورش مدرن بود. آموزش دانش در مدارس، منطق نقادانه ای به همراه آورد که لاجرم با آموزش علوم مذهبی دچار اصطکاک شد. درواقع آموزه­های مذهبی-تربیتی در معرض منطق نق...

کانت در فلسفۀ نقادی خویش، در صدد تبیین سه مسئلۀ کلی است؛ «شناخت»، «اخلاق» و «زیبایی» سه دغدغۀ اصلی بشر و در واقع، سه بعد وجود آدمی هستند که کانت در سه نقد، جداگانه آن ها را بررسی کرده است. وی در «نقد عقل محض»، به مسئله شناخت، مقوّمات و حدود آن پرداخته است و سعی کرده بر اساس انقلاب کپرنیکی خویش، مبانی استقراء را تبیین و توجیه کند. با این حال، استقراء مد نظر وی مستلزم پشتوانۀ دیگری به نام اصل یکنو...

اصالت عقل ابن­رشد یکی از مؤلفه­های تأثیر­گذار در تفکر فلسفی مغرب زمین بوده است و نقد عقلانی حدود به­کارگیری عقل یکی از جنبه­های محوری عقل­گرایی وی می­باشد. تحقیق حاضر بر آن بوده است تا امتداد جنبه مذکور را در تفکر فسلفی غرب بررسی نماید و به این پرسش پاسخ دهد که ایا نقادی حدود کاربرد عقل ابن رشد در تفکر فلسفی غرب حضور داشته است؟ با استفاده از روش تحلیل محتوی و تبارشناسی پاسخ این پرسش داده شده اس...

سده پنجم هجری آغاز شکل گیری نظریه های ادبی و نخستین تئوری ها در باب شاعری و شعر است. هرچند که نقد شعر در این دوره نیز شکل مدوّن و آکادمیک پیدا نمی کند، اما آنچه که موجب اهمیت و برجستگی این عصر در مقایسه با ادوار پیشین ادبی است، پدید آمدن آراء متنوعی در زمینه شاعری وشعر، و نقادی آن از دیدگاه های مختلف می باشد. آراء و نظریه هایی گه در آثار و نوشته های این عصر در مورد شاعر و شعر او آمده، نسبت به سد...

چهارچوب نظری فلسفة نقادی کانت ریشه در تحولات قرن هجدهم و دورة موسوم ‌‌به روشن‌گری و منورالفکری اروپا دارد؛ رهیافت‌های دین‌پژوهی، از جمله باور ‌‌به خداوند یا علت اولی، نزد او نیز متأثر از همان فضاست. پرسش از اعتبار و دامنة شمول معرفت مابعدالطبیعی و مهم‌تر از آن مبادی تکوین چنین معرفتی از دغدغه‌های معرفت‌شناختی کانت است که درست زمانی مطرح می‌‌شود که سخن و پرسش از «امکان مابعدالطبیعه» به میان می‌‌...

سده پنجم هجری آغاز شکل گیری نظریه های ادبی و نخستین تئوری ها در باب شاعری و شعر است. هرچند که نقد شعر در این دوره نیز شکل مدوّن و آکادمیک پیدا نمی کند، اما آنچه که موجب اهمیت و برجستگی این عصر در مقایسه با ادوار پیشین ادبی است، پدید آمدن آراء متنوعی در زمینه شاعری وشعر، و نقادی آن از دیدگاه های مختلف می باشد. آراء و نظریه هایی گه در آثار و نوشته های این عصر در مورد شاعر و شعر او آمده، نسبت به سد...

هگل ناشناختنی ماندن شیء فی نفسه را در فلسفه کانت معادل با شکاکیت دانسته و علت آن را در روش نقادی جستجو می کند. چرا که از نظر او سنجش امکان معرفت پیش از مواجهه با متعلقات معرفت به معنای از پیش مفروض گرفتن سوبژکتیویسم است. در این مقاله نخست نشان داده می شود که هگل چگونه با نگارش پدیدارشناسی اولاً اصل پروژه نقادی را به رسمیت شناخته و ثانیاً بدیلی در برابر روش نقادی کانتی ارائه می دهد که گرفتار معضل ...

نقد امری طبیعی و انسانی است و از میل انسان به آزادی نشئت می­گیرد. فکر همان حرکت ذهنی از مبدأ کاری به‌سوی نتیجه و برعکس آن است  و خودِ همین سبب می‌شود که راه رفته یا عمل انجام‌شده  ارزیابی شود. در ادوار گذشته، همۀ متفکران کار نقد انجام می‌دادند و همین کار موجب پیشرفت و رشد دانش شده ­است. خودانتقادی در حوزه­های دینی و عرفانی هم جایگاه مهمی داشته ­است. درعین‌حال، تفکر انتقادی پدیده‌ای جدید است که ب...

از اواخر قرن هجدهم، تغییر بزرگی در نوع نگاه محققان به کتاب مقدس پدید آمد. تا پیش از این زمان اندیشیدن دربارة کتاب مقدس در چارچوب آموزه‌‌های کلیسا بود. اما نارضایتی فزاینده ‌‌‌‌‌‌‌از نحوة استفادة مقامات کلیسایی از کتاب مقدس، ‌‌‌‌‌‌‌رشد دئیسم و تهاجمات روشنگری منجر به آغاز دورة نقادی شد. نقادان با کتاب مقدس مانند یک اثر انسانی و محصولی متعلق به دوره‌‌ای از تاریخ بشر برخورد کردند و آن را موضوع تحق...