برهان مشهور انسان معلق ابن سینا همواره مورد توجه متفکران مغرب زمین ـ از قرون وسطی تاکنون ـ بوده است و بسیاری از فلاسفة غربی با بهره گیری از این استدلال به طرح ایده های خویش پرداخته اند. یکی از نمونه های برجستة مشابه استدلال ابن سینا را می توان در فیلسوف معروف قرن هفده اروپا و بنیانگذار فلسفه جدید ـ رنه دکارت ـ یافت. همین شباهت میان دو اصل کوجیتوی دکارت و انسان معلق ابن سینا دست مایة آثار و برر...

مولانا هم از عقل جزیی و هم از عقل کلی یادکرده است. علاوه براین، وی عقل کلی را هم از منظر معرفت شناسانه و هم از منظر هستی شناسانه بررسی کرده است. این که هر کدام از سه معنای فوق الذّکر چه جای گاهی در اندیشه بشری دارد و چه نسبتی میان آن هاست، دو موضوع مستقل بشمار می رود که این نوشتار درصدد است آن ها را در اندیشه مولانا تحلیل کند. در این خصوص از دیدگاه های افلاطون پیرامون «دیانویا» (عقل جزئی) و « نو...

جهان امروز دارای تفاوت هایی بسیار با دوران گذشته است. عنصر اصلی تفاوت های مربوط را می توان در «کیفیت عقلانیت» و «نوع خردورزی» خلاصه کرد. عقلانیت نوین و مدرن، با وجود قابلیت ها و توانایی ها، کاستی هایی نیز دارد که محتاج بازاندیشی های گسترده است. از آن جا که «مولانا جلال الدین محمد بلخی»، دارای دیدگاه های بدیع، جامع و انتقادی نسبت به عقلانیت است، در این مقاله با الهام از اندیشه ها و افکار بلند وی...

یکی از مکاتب اخلاقی ـ عرفانی شیعه که مورد توجه و استقبال علمای زیادی قرار گرفته مکتب مرحوم آخوند ملاحسینقلی همدانی می‏باشد. از آنجا که ساختار نظام‏مند و منسجمی برای این طریق? اخلاقی ـ عرفانی تدوین نشده است، این نوشته در صدد بررسی و تنظیم این روش سیر و سلوکی است. هدف اصلی این مکتب شریعت‏مدار، رسیدن به «توحید» است با اهتمام ورزیدن بر دو امر اساسی «مراقبه» و «معرفت نفس». مراقبه یعنی غافل نشدن از ح...