عقلانیت یکی از چالش برانگیزترین مباحث معرفت شناسی در قرن اخیر است. اندیشمندان حوزه ی عقلانیت همواره در پی تعریفی برای باوری عقلانی بوده اند. هرکدام بر اساس پیش فرض های بنیادی شان درخصوص وجود یا عدم واقعیت مستقل، نیز امکان یا عدم امکان دست یابی به آن، تعریف های مختلفی از عقلانیت ارائه داده اند. تریگ فیلسوفی است که با اتخاذ رویکردی واقع گرایانه، در پی آن است که عقلانیت را هم از چارچوب تنگی که تجر...

این مقاله یکی از جالب ترین براهین مکتب ادینبورا برای نسبی گرایی را بازسازی و سپس مورد ارزیابی نقّادانه قرار داده است. این مکتب برای این منظور نظریه معقولیت طبیعی را طرح می کند; نظریه ای که همه عقاید و دعاوی معرفتی را به طور طبیعی معقول می شناسد. در صورت توفیق در این کار، تبیین درجه دوّم ما از چگونگی و چرایی اخذ و رفض آن عقاید و دعاوی معرفتی هیچ نیازی به مقولات معقول و نامعقول نخواهد داشت; زیرا مط...

بررسی هر مفهومی در اندیشه ویتگنشتاین، ربط وثیقی به تاملات او درباره «زبان» دارد. بررسی مفهوم واقعیت نیز از این قاعده مستثنا نیست. به خصوص که واقعیت نزدیکترین مفهوم به زبان، به عنوان عنصر کلیدی در اندیشه ویتگنشتاین است و شاید بتوان سوال اصلی او را در هر دو دوره تاملاتش اینگونه صورت بندی نمود که «زبان چگونه واقعیت را برای ما بازمی نمایاند؟». در این مقاله تلاش کرده ام با اشاره ای مختصر به چا...

بر اساس روش تاریخی کوهن اکتشاف و داده­ی تجربی در تحقق پارادایم علمی و توسعه­ی علمی عادی نقشی قاطع ندارند. اکتشاف رویدادی فردی و دفعی نیست. بلکه میراثی جمعی است که از اختراع جدا نیست. داده­ی تجربی نیز مانند اکتشاف متأثر از پارادایم و آموزش جمعی است. از سوی دیگر کوهن تعین نظریه به واسطه­ی تجربه را ناممکن می داند و استدلال می کند که برای تبیین هر مشاهده ای نظریه های متعددی قابل­ فرض است که همگی به...

جهان گرایی در بستر فناوری ارتباطات و اطلاعات موجب کم رنگ شدن مرزهای مکانی و زمانی شده است. برخی معتقدند که این فرایند باعث ورود جوامع به دوره ای جدید به نام دوره فرانوگرا شده است. فرانوگرایی عناصر و ویژگی های دوره مدرن همچون خرد و پیشرفت را به چالش می کشد. فرهنگ جوامع فرانوگرا، فرهنگی سطحی و متحرک و تا حد زیادی تحت تأثیر رسانه های ارتباط جمعی است. تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین جهان گرایی و فران...

مقاله حاضر به بررسی این مسئله می پردازد که مبانی معرفت شناختی نظریه فرهنگستان علوم اسلامی (با تأکید بر آراء سیدمحمدمهدی میرباقری) درباره علم دینی چه نسبتی با واقع گرایی دارد؟ نشان خواهیم داد که اراده گرایی به عنوان مبنای معرفت شناختی نظریه علم دینی فرهنگستان علوم اسلامی نه تنها به نفی واقع گرایی (کاشفیت از واقع) و در نتیجه نسبیت گرایی منتهی می شود، بلکه ادعا های واقع گرایانه این مجموعه را در حو...

علامه طباطبایی در المیزان، روایتی از نسبی گرایی اخلاقی را مطرح کرده، به نقد و بررسی آن می پردازد؛ نسبی نگری ای که به هیچ اصل اخلاقی جهان شمولی باور ندارد و اخلاق را تابع اهداف و شرایط متغیر اجتماعی و فرهنگی می داند. پرسش پایه این جستار این است: علامه طباطبایی چگونه و بر پایه چه پایگاه فکری ای نسبی نگری اخلاقی را  نقد می کند؟ دستاورد پژوهش حاضر این است که علامه سه نوع مغالطه را در ادعای نسبی گرا...

نسبی­گرایی اخلاقی ازجمله رویکردها و نظریات نوظهوری است که درطول یک قرن اخیر چالش ها و واکنش ها ی فراوانی در میان معتقدان به آموزه های ارزشی واعتقادی به وجود آورده است. این نوشتار پس از تبیین برخی مفاهیم ومبادی تصوری مربوطه، به تجزیه وتحلیل انواع سه گانة نسبی گرایی یعنی نسبی گرایی توصیفی، فرا اخلاق وهنجاری پرداخته و در پایان به نقد و بررسی آن ها  می نشیند. در این پژوهش اثبات گردیده که ادله هیچ ...

روسیه هسته اصلی امپراتوری اتحاد شوروی بوده است. بسیاری از شاخص­های اجتماعی و ساختاری اتحاد شوروی را می­توان در رویکرد و شکل ­بندی­های قدرت سیاسی و راهبردی روسیه مشاهده کرد. رقابت­های ژئوپلیتیکی روسیه و جهان غرب به قرن 19 بر می گردد. این رقابت­ها در چارچوب موازنه قدرت در سیاست بین­الملل شکل گرفت. آمریکا و اتحاد شوروی ساختار دو قطبی را در سال­های 1991-1945 شکل دادند. اگرچه ساختار دو قطبی از سال 1...