هویت تحوّلی، پیوستگی درونی، وابستگی بیرونی و محدودیت‌های روشی، چهار عامل اصلی نسبیت معرفت هستند. از نظر علامه طباطبایی، نسبیت معرفت با حقیقت علم و معرفت (واقع‌نمایی) سازگار نیست و سخن نسبی‌گرایان در تحلیل نهایی به سخن سوفسطائیان و انکار علم کشیده می‌شود. ازآنجاکه علامه بر فلسفه به­مثابة ابزار گفتگوی عقلی میان همة انسان‌ها تأکید داشته و نقش برجسته‌ای برای حس در فرآیند شناخت قائل هستند، نظریة معرف...

هدف ما در مقالۀ حاضر توضیح چگونگی تأثیر متقابل علم و متافیزیک در بحث فضا و زمان است. خصوصاً بر این نکته تأکید خواهیم داشت که، بر خلاف تصور رایج، تحولات در نظریه های علمی و فیزیکی می تواند در اتخاذ موضع فلسفی و متافیزیکی ما در قبال واقعیت فضا و زمان تأثیرگذار باشد. به این منظور ضمن بررسی براهین سنتی جوهرگرایان و رابطه گرایان دربارۀ فضا و زمان، که خصوصاً در مکاتبات لایبنیتز و کلارک مطرح شده است، تأ...

در این پایان نامه ابتدا به بررسی مکانیزم های مختلف نقض لورنتس می پردازیم و در ادامه اثر نقض تقارن لورنتس را بر حرکت یک الکترون در تله مورد بررسی قرار می دهیم. برای این کار با استفاده از لاگرانژی نسبیتی نقض لونتس در مدل استاندار تعمیم یافته و تبدیل فولدی وات هاوزن و همچنین استفاده از جفت شندگی کمینه، هامیلتونی یک فرمیون جرم دار در میدان الکترومغناطیس را بدست می آوریم. برخلاف کارهای قبلی که از جم...

در این پایان نامه برآنیم که به بررسی تعمیم نسبیت عام در قالب تئوری گرانش f(r) بپردازیم. نظر به اینکه از اولین سال¬های گسترش نسبیت عام تلاش¬هایی از نظرکنجکاوی دانشمندان آن دوره از نقطه نظر ریاضی برای تعمیم این نظریه صورت گرفته و در سال¬های بعد انگیزه¬های بسیاری مبنی بر لزوم وجود چنین نظریه¬هایی طرح گردید، ما نیز آن را انتخاب کردیم. نظریه مورد بحث تئوری گرانش f(r) به صورت تعمیمی کلی به لاگرانژین ...

این تحقیق بر آن است که ماهیت زمان را در آرای ملاصدرا و نظریات نسبیتی موجود، در قالب نسبیت خاص و نسبیت عام، مورد مداقه قرار دهد و به نقاط اشتراک و افتراق میان آن‌ها بپردازد. مسئلة زمان همواره از منظر وجود مورد اختلاف میان فلاسفه و متکلمان متعددی بوده است. چنانچه عده‌ای زمان را امری موهومی دانسته و عده‌ای دیگر رأی به وجود زمان داده و به تبع آن خصوصیاتی را برای ماهیت زمان در نظر گرفته‌اند. به مواز...

در این نوشتار ابتدا رهیافت هندسی کارتسل در مدل بلترامی - کلاین برای هندسه هذلولوی مورد بررسی قرار می گیرد. نشان می دهیم که بر اساس تعبیر هندسی جمع بردارها با بازتاب های نقطه ای، مستقل از مفهوم توازی، فرمول معروف جمع نسبیت خاص در مدل بلترامی - کلاین به شکل کاملا طبیعی و ساده به دست می آید. سپس به بررسی رهیافت فیزیکی ساختار جمع نسبیتی و هم ارزی آن با رهیافت هندسی می پردازیم.

طرح نظریۀ نسبیت آینشتاین، فیزیک نیوتنی را با دشواری های فراوانی روبرو کرد، چنان که برای اصلاح آن چاره ای نماند جز کنارگذاشتن و یا اصلاح برخی از بنیادی ترین مفاهیم، از جمله زمان و مکان. بسیاری بر این باورند که نسبیت ضربات جبران ناپذیری نیز بر فلسفۀ کانت وارد آورده است. با این همه، کسانی مانند کورت گودل (kurt gödel) کوشیده اند نسبیت را به گونه ای بخوانند که نه تنها به تناقض با فلسفۀ کانت نینجامد،...

امروزه به نظر می رسد که ارتباط عمیقی بین گرانش و ترمودینامیک وجود دارد. نخستین کسی که به این ارتباط توجه کرد، بکنشتین بود که در دهه ی 1970 میلادی نشان داد برای یک سیاهچاله، کمیت های ترمودینامیکی مانندآنتروپی و دما متناسب با کمیت های هندسی یعنی مساحت افق رویداد و گرانش سطحی است. بعد از او ژاکوبسون در سال 1995 توانست، معادلات میدان نسبیت عام اینشتین را با استفاده از رابطه ی ترمودینامیکی کلاسیوس، ...

مسأله اصلی این مقاله این است که آیا علم فیزیک عهده‌دار تحقیق در خصوص موجبیتی بودن (یا نبودن) جهان است یا متافیزیک؟ در این مقاله ضمن دفاع از ادعای تقدم اصول عام متافیزیکی بر نظریه‌های فیزیک، ابتنای معیار موجبیت فیزیکی بر اساس متافیزیک صدرایی نشان داده می‌شود. در این راستا ابتدا دو ایده رونوشت کلی جهان و نیز تحول منحصر به فرد سیستم، به عنوان معیار موجبیت در سیستم‌های فیزیکی مورد ارزیابی قرار می‌گ...

جهانشمولی و نسبیت[1] یکی از چالش های دیرپای نظام بین‌المللی حقوق بشر است. آیا حقوق بشر آنطور که مدعیان جهانشمولی می‌گویند در همه جا و در کلیه جوامع و فرهنگ های نقاط مختلف جهان معتبر و قابل اعمال هستند و همة  افراد ( اعم از کودکان، زنان، مردان، تمامی اشخاص متعلق به کلیه گروههای مذهبی و نژادی، تابعان و بیگانگان، مردمان بومی و غیره ) باید  بدون هیچ گونه تبعیضی از حقوق مذکور  برخوردار شوند؟ یا اینک...