این نوشتار مبانی شیوه تفسیر بر اساس ترتیب نزول را به کاوش نوشته است. اشاره گذرا به شیوه های تفسیر نویسی و پیشینه تفسیر بر اساس ترتیب نزول درآمد بحث را سامان داده است. برشماری رویکردهای تفسیری بر اساس ترتیب نزول و نیز تبیین ادله اجتهادی بودن ترتیب مصحف کنونی و همچنین یادکرد مستندات و شواهد ناروا و خلاف رضایت خدا و رسول بودن ترتیب فعلی به عنوان مبانی رویکرد نخست، و نیز تبیین برآیندهای مثبت تفسیر ...

بررسی سبب نزول آیه ولایت - مائده، 55 - و اثبات نزول آن درباره علی (ع) است. نویسنده، با استناد به روایات، نزول آیه ولایت را در شأن علی (ع) بر می شمارد و زمینه هایی نزول آیه ولایت، داستان اعطاء خاتم، نظریات دیگر در خصوص سبب نزول این آیه، استشهاد به سیاق آیات، اشکالات و شبهات وارده بر نزول آیه ولایت درباره علی (ع) را به تفصیل مورد نقد و بررسی قرار داده و اثبات کرده است که آیه ولایت بر اساس روایات ...

چکیده فضای نزول به عنوان یک اصطلاح قرآنی زیر شاخه­ای از موضوع شأن نزول است که به فضای جامعه نزول در طول نزول یک واحد یا بسته نزول گفته می­شود. این نوشتار بر آن است با شناسایی و اثبات مبانی فضای نزول، موجودیت و حقانیت این موضوع را ثابت کند.  

بررسی نقش علم اسباب نزول در تفسیر آیات وحی و بهره وری از تفسیر آیه در جهت ارزیابی و نقد سبب نزول است. شکل روایتی اسباب نزول، کثرت اسباب نزول رسیده از طریق اهل سنّت، تأثیر پذیری از اسرائیلیّات، تسامح و تساهل در برابر اسرائیلیّات و مسأله دار بودن راویان، اهمیّت نقد اسباب نزول و شناخت ملاکهای آن را دو چندان می سازد. از سوی دیگر، افزون بر ضعف های سندی، روایات اسباب نزول به لحاظ دلالت و محتوا با ضعفهای ...

بررسی و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »کشاف« اثر جار اللَّه زمخشری (538 ه.ق( است. زمخشری، اعتبار چندانی برای اسباب نزول قائل نیست و واژه ها و کلماتی را برای اسباب نزول به کار برده است که نشانگر تضعیف و بی اعتباری آن روایات از دیدگاه وی است. علت این بی توجهی ریشه در عقل گرایی و اعتبار عموم نص در عین خصوصیّت سبب در باور وی دارد. حدود استفاده زمخشری از اسباب نزول به دو مورد تفسیر آیه و تأیید ت...

چکیده  در علم زبانشناسی، بررسی ارتباط میان واژه و معنا را معناشناسی می‌گویند. این بحث در حوزه قرآن کریم یکی از دانش­هایی است که می­توان از طریق آن به مفهوم دقیق کلمات و کاربردهای آن در قرآن دست یافت. معناشناسی نزول در قرآن با تاکید بر واژگان بیانگر نزول قرآن موضوع این پژوهش است. نگارنده ابتدا به معنا شناسی واژه نزول پرداخته و در آن به معنای لغوی نزول و کاربردهای قرآنی آن همچون: نزول باران، ن...

نظر به اهمیت ترتیب نزول در دو دانش علوم قرآنی و تفسیر، کشف ترتیب نزول قرآن کریم، مطالعه‌ای شایسته می نَماید. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی بر آن است که با بکارگیری روشمند از همۀ شاخص های دخیل و مؤثر در ترتیب نزول، روشی جامع و کارآمد را جهت کشف ترتیب نزول ارائه نماید. این روش در دو مرحلۀ «بررسی درونی روایات ترتیب نزول» و «بررسی بیرونی روایات ترتیب نزول» طراحی شده است. در این روش، جدای از روای...

یکی از مسائل دشوار قرآنی، چگونگی نزول آن است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، دیدگاه علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی را تبیین، تحلیل و دلایلشان را نقد می کند. علامه طباطبایی به نزول دوگونه (دفعی و تدریجی) و آیت الله جوادی آملی به نزول سه گونه (دفعی، متوسط و تدیجی) معتقد است. دیدگاه علامه طباطبایی گام نخست در اثبات نزول فرامادی قرآن است و دیدگاه آیت الله جوادی آملی عهده دار تبیین و تفصیل ن...

تبیین نقش اسباب نزول در تفسیر قرآن و تعیین حوزه های کاربرد آن در فهم معانی آیات است. یکی از دانشهای مورد نیاز مفسّر، علم اسباب نزول است. آشنایی با موقعیّت زمانی، مکانی، فردی و اجتماعی نزول آیه ای یا بخشی از آیات، این امکان را به مفسّر می دهد تا حقایق و معارف وحی را در زمینه های پیشینی و مقارن با آن مورد بررسی، تحلیل و نتیجه گیری قرار دهد. از سوی دیگر، اسباب نزول در فهم مقاصد و اسلوب تعابیر قرآن کر...

بررسی و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »روح المعانی« اثر آلوسی (1270 ه . ق( است.  اسباب نزول در تفسیر آلوسی جایگاه والایی دارد. به همین دلیل، در جای جای تفسیر خود از اسباب نزول در تفسیر و فهم آیات بهره جسته است. به باور آلوسی، خاستگاه شماری از تنشهای تفسیری اختلاف در سبب نزول است. وی در جمع آوری اسباب نزول سعی وافر داشته و در مواردی که یک آیه چند سبب نزول داشته به نقد و بررسی روایات می پر...