نجم الدین رازی در مرصاد العباد، ضمن بیان آداب سیرو سلوک اهل طریقت ، بعضی از آیات قرآن کریم را تفسیر کرده ، در این رساله آیات تفسیر شده در مرصادالعباد جمع آوری و با توجه به محتوای آنها در شش فصل ، با موضوعهای زیر تدوین شده است: مبدا آفرینش. داستان آفرینش آدم . پیامبران. معاد. ذکر . معاش. برای مشخص شدن ارزش و اعتبار برداشتهای تفسیری مرصادالعباد ، این برداشتها با تفسیر همان آیات و بعضا آیات مشابه ...

سمرقند در همۀ زمان ها شهرت خود را همچون مهد علم و ادب نگاه داشته است. از اینجاست که بسیاری دانشمندان از قدیم تا کنون، پیوسته به تحقیق تاریخ سمرقند کوشیده و در این زمینه آثاری پرارزش از خود به میراث گذاشته اند. یکی از این آثار کتاب القند فی ذکر علمای سمرقند است که از رسالت تاریخی و مقام علمی و فرهنگی این شهر باستانی در مسیر تاریخ گواهی می دهد و به قلم نجم الدین ابوحفص عمربن محمدبن احمد نسفی (۱۰۶...

چکیده نجم الدین رازی ( 573-654 هـ .ق ) از صوفیانی است که تصوف او جمع بین تصوف عاشقانه و تصوف عابدانه یعنی آمیختن عشق و عبادت است و کتاب مرصادالعباد در بیان سلوک دین و وصول به عالم یقین و تربیت نفس انسانی را در فاصله سال های (618 تا 620 هـ . ق )تألیف کرد . مولانا جلال الدین ( 604- 672 هـ .ق ) که سال های جوانیش با دوران پیری نجم رازی مقارن بوده کتاب مرصادالعباد را در دست داشته و اشعاری از آن ...

رابطۀ عرفان و سیاست در اندیشۀ سیاسی اسلام، از گذشته های دور مطرح بوده است و برخی از عرفای مسلمان، همچون نجم الدین رازی در حوزۀ سیاست صاحب نظر بوده اند (تاریخچه). در این راستا، آثاری از موافقان و مخالفان دربارۀ رازی ارائه شده است؛ ولی هنوز جای طرح مباحث جدید، احساس می شود (پیشینه). با این وصف، همچنان دربارۀ چگونگی این رابطه در دیدگاه اندیشمندی چون رازی، اختلاف نظر وجود دارد! (مسئله) ازاین رو، در...

جهان هستی از دیدگاه هنرمندان مسلمان سرشار از نشانه‌ها و آیه‌های خداوندی است. رنگ‌ها نیز از جمله تجلی‌های آفریدگار در عالم امکان هستند. در واقع مبحث رمزگشایی معانی رنگ ها، خود مکاشفه­ای از صورت‌های گوناگون وجود در دنیای مثالی قلمداد می شود که موجب اتصال انسان به حقیقتی ماورائی می گردد. بر این اساس به جرأت می توان گفت که نگارگران مسلمان نیز از وجه‌ی مادی و جسمانی صرف رنگ ها رهایی می‌یابند و قدم ب...

در نگرش عارفان مکتب عاشقانه، محبّت(عشق) صفت ذات حق است، که با آن ابتدا به خود و سپس به روح محمدی تجلّی نمود و به واسطه ی او عالم و آدم را آفریده است. در باور بزرگان این مکتب،ذات اقدس الهی انسان را به صورت خود آفرید و به او عشق ورزید.یکی از شعب این مکتب،سلسله ی کبرویه است.آنان طریق اهل محبّت رانزدیکترین راه وصول به حق می دانند.نجم الدین رازی، که از معاریف این سلسله می باشد، معتقد است که دل انسان بر...

نوستالژی ـ که آن را غم غربت و حسرت و دلتنگی برای گذشته معنا کرده اند ـ یکی از بن مایه های رایج در ادبیات عرفانی است. ادبیات عرفانی با توجه به مضمون و محتوای خود، قابلیّت ذاتی تحلیل نوستالژیک را دارد و از آن جا که نگاه حسرت بار به گذشته در تصوف و عرفان اسلامی در دوره هایی تشدید می شود و تبلور تجلّی این نگرش، در متون عرفانی نیز تأثیر گذار بوده است، بررسی این مفهوم در سه سده ی پنجم، ششم و هفتم می تو...

امروزه با گسترش تحقیقات و تعمّق های علمی در میراث گرانبهای ادبیات فارسی، اذهان اغلب جویندگان علم و ادب، فرصت را برای پیگیری و ادام? مطالعات تطبیقی و مقایس? این آثار از جنبه های مختلف مغتنم می شمرد. نگارنده نیز در این تحقیق در پی مقایس? محتوایی دو اثر ارزشمند و مهم در زمین? ادبیات عرفانی، یعنی حدیقه الحقیق? سنایی غزنوی و مرصادالعباد نجم الدین رازی بوده است. از انگیزه های اصلی انجام این پژوهش از س...