بااین که تصور می شود سبک نثر فارسی در طول تاریخ کهن خود اصول ثابتی داشته،اما تحولات چشمگیری در آن رخ داده است.اگر چه درسیر تحول سبک نثرعوامل درون متنی و برون متنی بسیاری تاثیردارد،اما یکی ازاین عوامل مهم،حضور و ظهور نویسندگان صاحب سبک و فردیت های خلاق است.نویسندگانی که بیشترازآنکه از جامعه و سبک دوران خود تاثیر بپذیرند،با جسارت ونو آوری های خودبر آن اثر نهاده اند.ابوالفضل بیهقی یکی از این نویسن...

تاریخ بیهقی اثری ویژه در تاریخ و ادبیات فارسی است که شیوه نثر آن تأثیری ماندگار بر آثار و حتی اشعار پس از خود گذاشته است. شگردهای داستانی به کار رفته در این اثر، پژوهشگران فراوانی را برانگیخته تا از منظر داستانی به آن بنگرند. بررسی کارنامه بیهقی پژوهی در ایران نشان می دهد، به ماجراهای حسنک وزیر و افشین و بودلف بیش از دیگر ماجراها توجه شده است. ماجرای نخست در دوران بیهقی روی داده و دومی پیش از ع...

عباراتی پیچیده و مشکل در نظم و نثر ادبیات فارسی وجود دارد که به شرح و توضیح محتاج است . اشعار حافظ و خاقانی و مولوی و حتی سعدی و نثر کلیله و دمنه و مرزبان نامه و تاریخ بیهقی این مشکل را در بعضی جایها دارند. شرح دهندگان برداشتهای نادرست عرضه داشته اند و چون این معانی خطا به کتابهای درسی هم راه یافته بر خود لازم دانستم که معنای حقیقی عبارات را آنچنانکه گوینده اراده کرده و گفته است یادآوری کنم و ا...

پیدایش نثر فنی را به پیروی از زبان عربی دانسته‌اند؛ ولی آیا این پیروی همۀ سطوح صرفی، نحوی، بلاغی و معنایی را دربر گرفته است؟ وضعیت سطح دستوری زبان در این وام‌گیری چگونه است؟ در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی بسامدی دستورمندی جمله در منشآت خاقانی و مقایسۀ آن با دو نمونه‌ از نثر مرسل و بینابین پرداخته شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که در حدود پنج درصد جمله‌ها در منشآت خاقانی، نادستورمند ا...

تحقیق حاضر تلاشی در جهت بررسی و مقایسه‌ی انسجام متنی، در سبک‌های خراسانی و عراقی است، بدین منظور داستان‌های حسنک وزیر و افشین و بودلف از تاریخ بیهقی به عنوان نمونه‌ای از نثر سبک خراسانی و داستان‌های شیر و گاو و بوف و زاغ از کلیله و دمنه به عنوان نمونه‌هایی از نثر سبک عراقی، بر اساس الگوی انسجام متنی هلیدی و حسن (1976) مورد تجزیه و تحلیل و مقایسه قرار گرفت. عوامل انسجامی در این الگو، عوامل دستور...

رومن یاکوبسن (1982-1896) زبان‌شناس و نظریه‌پرداز روسی با پذیرفتن دیدگاه سوسور (1913-1857) درخصوص دو محور جانشینی و هم‌نشینی، زبان را به دو قطب استعاری و مجازی تقسیم کرده و بر این باور است که قطب استعاری مخصوص شعر و بر مبنای رابطۀ شباهت در محور جانشینی است و قطب مجازی مخصوص نثر و بر پایۀ رابطۀ مجاورت در محور هم‌نشینی شکل می‌گیرد. بر اساس این دیدگاه در تاریخ بیهقی که غلبۀ زبان با قطب مجازی است، د...

پایان نامه حاضر از بررسی سیاست و حکومت در متون نثر ، قرن چهارم و پنجم با تکیه بر متون (تاریخ بیهقی ، قابوس نامه و سیاست نامه) تهیه گردیده است. این مجموعه در چهار فصل تنظیم گردیده و مباحثی را تحت عناوین سیاست ، سیاست در ادبیات فارسی ، اهمیت مشورت ، استبداد و خودکامگی ، توجیه شرعی ، سیاست داخلی و خارجی ، حکومت و انواع آن ، ارکان حکومت (پادشاه ، وزیر ، انواع دیوان های حکومتی) مورد بحث و پژوهش قرا...

با نگاهی گذرا بر آثار بزرگان ادب فارسی پیداست که بسیاری از عبارات و تعبیرات و اشارات آنان به اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (ع) است. تمکین از ادبیات قرآنی توسط شاعران و نویسندگان عامل مهمی در اعتلا وفخامت بخشیدن به آثار آنان بوده است. اصولاً نمی توان در حوزه تاریخ ادبی ایران اثری یافت که متأثر از قرآن و حدیث نباشد. در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی بوده سهم ایرانی ها چه...

با نگاهی گذرا بر آثار بزرگان ادب فارسی پیداست که بسیاری از عبارات و تعبیرات و اشارات آنان به اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (ع) است. تمکین از ادبیات قرآنی توسط شاعران و نویسندگان عامل مهمی در اعتلا وفخامت بخشیدن به آثار آنان بوده است. اصولاً نمی‌توان در حوزه تاریخ ادبی ایران اثری یافت که متأثر از قرآن و حدیث نباشد. در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی بوده سهم ایرانی‌ها چه...

ادبیات مدرن معاصر ایران، بازتابی است از فضای اجتماعی و فرهنگی دوران خود و با ارزش ترین دستاورد چنین فضایی، پیدایش رمان است. دولت آبادی با آفرینش رمان بلند و زیبای کلیدر، خود را به عنوان یکی از رمان نویسان مطرح معاصر معرفی کرد. وی یکی از برجسته ترین داستان نویسان معاصر ایران است که از طریق ترکیب امکانات گونه های مختلف زبان معیار، زبان کهن، زبان شعری موجود درمتون منظوم و منثور فارسی ایران در گذشت...