دانشی به نام نقد روان کاوی وجود دارد که گاهی به بررسی و تحلیل روحیه ی نویسندگان، شاعران و گاهی به تحلیل شخصیت-های داستانی می پردازد. غلامحسین ساعدی نویسنده ی برجسته و صاحب نام دهه ی 50 - 40 آثار شاخصی با زمینه های روان شناسی نگاشته است که نگارنده در طی این پژوهش تلاش کرده با این فرض که آثار وی متأثّر از جنبه های روان شناسی می-باشند، به نقد و بررسی آن ها بپردازد. از آن جهت که داستان ها و نمایش نا...

در بنیان داستان های حماسی ایران، صدها موضوع بشری است که چشم عالم را به حیرت افکنده، امّا موضوع «نامجویی» از درخشندگی بیشتری برخوردار بوده است. نام و نامجویی، نقش های گوناگونی را در داستان های حماسی شاهنامه رقم زده و مضامین مختلفی را به خود اختصاص داده است. پهلوانان شاهنامه برای به دست آوردن نام، به پیکار برمی خیزند و برای حفظ آن، جان می بازند. نام، عالی ترین خواستة فردوسی و پهلوانان شاهنامه است ...

از آنجا که تقریباً تمامی تلاشهای علمی در راستای در کسب آسودگی و آرامش بشر انجام می¬شود، و در این میان مباحث روانشناختی از بنیادی¬ترین پژوهشهای ساختاری در نیل به این هدف می¬باشد لذا پرداختن به مسائل درونی انسان و زوایای ذهنی و روحی وی می¬تواند به عنوان راهگشا در مسیر مذکور به حساب آید. از سویی دیگر مقوله نام مقوله¬ای است که هر انسان به شکلی خاص از آن بهره می¬برد. گاه از نام خود لذت برده، مایه مب...

نوشتار حاضر به بررسی ساخت داستان عامیانة حسین کرد شبستری باتوجه به عناصر داستانی آن، می پردازد. این داستان دربارة اعمال پهلوانی و عیّاریِ قهرمانی به همین نام در دورة صفویه است. در این پژوهش ابتدا عوامل داستانی، درون مایه، پیرنگ، شخصیت، حادثه، توصیف، گفت وگو، زاویة دید و سبک داستان، بررسی و سپس در نتیجه گیری، چگونگی شکل گیری داستان با توجه به این عوامل، توصیف شده است. به نظر می رسد که «تکرار»، عنص...

توجّه بسیار دانشمندان به شخصیّت و نام مرداس، علیرغم ناچیز بودن ذکری که از او در شاهنامه رفته، مدیون اهمّیّت پسرش ضحّاک در اساطیر ایرانی است. نبود نام و نشان او در متون اوستایی و تشویش صورت های نگارشی آن به خط پهلوی در متون فارسی میانه و کثرت بیش از حدّ گونه های مضبوط آن در متون اسلامی و همسانی نوشتاری و احتمالاً آوایی صورت مضبوط در شاهنامه با نام خاصّ عربی مرداس مسائلی هستند که این شخصیّت و نامش را در ا...

چکیده هدف از پژوهش حاضر دستیابی به ماهیت «نامگذاری» در شهر سنندج، مرکز استان کردستان ایران و تحول آن در سده ی اخیر بوده است. انتخاب سنندج به عنوان قلمرو مکانی تحقیق، این بود که دارای ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خاص خود و همچنین محل سکونت نگارنده می باشد. بررسی نامگذاری در حوزه های مشاغل، معابر، و مدارس از دیدگاه زبان شناسی اجتماعی انجام گرفته است. نامگذاری مانند هر عمل دیگر، در...

جای نام ها مجموعه ای از واژگان هستند که از روزگارانِ گذشته برجا مانده اند. در این مقاله ضمن تعریفِ جای نام شناسی و انواع جای نام ها از دید زبان شناسی، به ارائۀ روشی زبان شناختی برای تحلیل ساختار واژگان و دسته بندی جای نام ها پرداخته شده است. یکی از قدم های بنیادین برای بررسی درزمانی و هم زمانیِ جای نام ها، بررسی آن ها از دیدگاه صرفی است. از آنجا که جای نام ها، به عنوان مقولات زبانی، درطول زمان در ...

نوع ادبی داستان کوتاه، در قرن نوزدهم، در اروپا پرورده و تلطیف شد. در همین قرن، فرد اندک اندک، به عنوان یگانه وارث آن جهان عرضِ وجود کرد که در آن، جهان بینی دینی در حال فروپاشی بود. تصادفی نبود که ادبیات نوین ایران با داستان کوتاه آغاز شد و نخست و پیش از همه تا جنگ جهانی دوم به صورت داستان های کوتاه به عرصه در آمد. ساخت داستان کوتاه، جایگاه شاخص راوی و تأکید بر تفسیر در جهان کوچک متن داستان، همه ...