شعر به اشاره در باب چیزی می پردازد که نمی توان آن را بیان کرد و اصولاً قابل بیان به نثر و زبان نثر و یا نثر منظوم نیست. در حقیقت، شعر قابل معنی کردن نیست، بلکه قابل تعبیر است. برخی شاعران برای اندیشه و مسئله یا مناسبتی که در ذهن دارند اقدام به سرودن شعر می کنند. این گونه شاعران را «شاعران مناسبت ها» لقب می دهیم. به گمان ما در این صورت آن چه ساخته می شود در حوزة تمثیل قرار می گیرد و ارتباطی به شع...

یونگ به وجدان ناخودآگاه فرو ید بعدی تازه افزودو آن را "ناخودآگاه همگانی " نامید. در "و جدان ناخودآگاه همگانی " همهء آرزو ها و أمیال بشری انبار شده، ادبیات که خاستگاهش همین امیال نهفته است،و سیله ای است برای گفتگوی تمدنها، چرأ که بررسی جدی ادبیات نشان می دهد که همهء نویسندگان، هنرمندان در همهء دورأن های تاریخی سخن مشابه می گفتند. به همین دلیل می توان از مضامین مشترک در ادبیات سود جست، برای اثبات...

آرای فروید در حوزۀ روانکاوی تأثیری شگرف بر هنر و ادبیات نهاد و موجب ظهور نقد روانشناسانه شد. نظریه های «ناخودآگاه فردی» و «ساختار ذهن و روان انسان» از برجسته‏ترین دستاوردهای فکری این متفکر بود. بر اساس این نظریه‏ها، ساختار ذهن انسان دارای سه بخش عمده است: نهاد، من و فرامن. هرکدام از این بخش‏ها نیز مظهر بخشی از دنیای پیچیده ذهن و وجود آدمی هستند. شخصیت‏های اصلی داستان سیاوش قابلیت انطباق با این ...

سوررئالیسم مکتبی ادبی است که آندره برتون، نویسنده فرانسوی، در قرن بیستم آن را بنیان گذاری کرده و دامنه نفوذ آن به دیگر کشورها هم کشیده شده است. این مکتب با بهره گیری از نظریه های علمی فروید در روان شناسی و نظریه های یونگ در اسطوره شناسی و نظریات فلسفی- ادبی هگل و هانری برگسون و برخی نویسندگان ادبی پا به عرصه وجود گذاشته است. سوررئالیسم معتقد است که یک اثر ادبی باید محصول ذهن و روان ناخودآگاه خا...

کهن الگوها انگاره­هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه افراد بشر هستند که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می­دهند و بازشناسی تحولات و دگرگونی­های آنها می­تواند شناخت ما را در مورد جریان­های عمیق فرهنگی، اخلاقی و مذهبی در دوره­های تاریخی افزایش دهد. یونگ در آثار خود از کهن الگوهای متعددی نام می­برد و هر یک از آنها را به تنهایی و در پیوند کلی با هم در شمار پرمعناترین تجلی...

شعر به اشاره در باب چیزی می‌پردازد که نمی‌توان آن را بیان کرد و اصولاً قابل بیان به نثر و زبان نثر و یا نثر منظوم نیست. در حقیقت، شعر قابل معنی‌کردن نیست، بلکه قابل تعبیر است. برخی شاعران برای اندیشه و مسئله‌ یا مناسبتی که در ذهن دارند اقدام به سرودن شعر می‌کنند. این‌گونه شاعران را «شاعران مناسبت‌ها» لقب می‌دهیم. به گمان ما در این صورت آن‌چه ساخته می‌شود در حوزة ‌‌تمثیل قرار می‌گیرد و ارتباطی به...

آرای فروید در حوزۀ روانکاوی تأثیری شگرف بر هنر و ادبیات نهاد و موجب ظهور نقد روانشناسانه شد. نظریه‌های «ناخودآگاه فردی» و «ساختار ذهن و روان انسان» از برجسته‏ترین دستاوردهای فکری این متفکر بود. بر اساس این نظریه‏ها، ساختار ذهن انسان دارای سه بخش عمده است: نهاد، من و فرامن. هرکدام از این بخش‏ها نیز مظهر بخشی از دنیای پیچیده ذهن و وجود آدمی هستند. شخصیت‏های اصلی داستان سیاوش قابلیت انطباق با این ...

حمله ی شیر به گاو در کلیله و دمنه (پنجاتنترا) با اسطوره ی هندی«سوما و میترا» و اسطوره میترایی «گاو و میترا» و نیز اسطوره ی زردشتی«گاو و اهریمن» وجوه مشترکی دارد و این مطلب را به ذهن متبادر می کند که در ذهن سازندگان داستان، اساطیر ناخودآگاه فعالیت کرده اند و کارکرد شیر و گاو اسطوره ها را به قهرمانان این داستان منتقل نموده اند( حاصل خیزی طبیعت). شیر خورشید است و گاو، طبیعت سرسبز که بی اعمال قدرت ...

بوطیقای سوررئال در غزلیات شمس، نمایان­گر دنیای درون و ناخودآگاه مولانا است که به واسطه­ی عناصری چون «فضا­سازی» و شگردهای خاص روایی مانند «جریان سیال ذهن» و انواع «تک­گویی» شکل گرفته­ است. در این میان، آنچه اهمیت پیدا می­کند، تشخیص و تحلیل وجوه اشتراک و افتراق این شیوه­های روایت است؛ زیرا تک­گویی­های درونی، تداعی آزاد و صناعت جریان سیال ذهن شگردهایی هستند که شباهت و هم­پوشانی معناییِ فراوان میان ...