اشکال مورفوتکتونیکی متعدد و متنوعی براثر فعالیت گسل دهشیر و گسل‌های ریدل درجه 2 و 3 منشعب از آن و در امتداد آنها، در پلیو - کواترنری به وجود آمده است. مهم‌ترین آنها، چاله‌های ساختمانی ابرقو و تاغستان در امتداد گسل‌های مشتق‌شده از گسل دهشیر در ناحیة غربی و چاله‌های کوچک‌تر و متعدد دیگری چون رشکوییه، ارنان، چاه‌شیر و چاه‌ترش در امتداد گسل‌های بخش شرقی گسل دهشیر است. هدف این پژوهش، بررسی چاله‌های ...

نواحی کوهستانی شمال غرب ایران که ارتفاع بیش از 2500 و عرض جغرافیایی بالاتر از 36 درجه شمالی دارند، شرایط مساعدی برای گسترش یخچال های کواترنری داشته‏اند؛ بخصوص اینکه در شرایط کنونی هم در اغلب موارد جزء سردترین مناطق کشور شناخته می شوند. در ارتباط با یخچال کوهستان‏های با بیش از 3000 متر ارتفاع این منطقه، مثل؛ سبلان و سهند، مطالب زیادی نگاشته شده، ولی در مورد یخچال هایی مثل؛ ارتفاعات زنجان، که بلن...

در این مقاله، آثار دگرریختی کواترنری در باختر شاهرود در ناحیه‌‎ای از دامنه جنوبی البرز خاوری از  دره ده ملا (شمال روستای ده ملا) تا دره طزره بررسی می‌شود. منطقه مورد مطالعه محدود به دو گسل اصلی در شمال و جنوب با روند خاوری- باختری و شیب به سوی شمال است. در این پژوهش، فعالیت کواترنری کل منطقه به ویژه گسل‌های مرزی با مؤلفه چیره راستالغز چپ­بر ثاب...

کانسار مس چهرآباد در استان زنجان و در گوشه شمال‌ باختری پهنه ایران مرکزی واقع شده است. واحدهای سنگی موجود در این منطقه متعلق به سنوزوییک (بیشتر میوسن) بوده که شامل سازند سرخ زیرین، سازند قم، سازند سرخ بالایی و نهشته‌های کواترنری هستند. در منطقه مورد مطالعه، سازند سرخ بالایی که میزبان کانه‌زایی به‌شمار می‌رود، شامل تناوبی از مارن، سیلت‌سنگ، ماسه‌سنگ‌‌‌ اکسیدان سرخ و ماسه‌سنگ‌ خاکستری روشن است. ک...

در این نوشتار آتشفشان‌های سهند، آرارات، نمروت، سوفان، تندورک و قفقاز کوچک با سن میوسن پایانی- کواترنری در منطقه برخورد صفحات قاره‌ای عربی- اوراسی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. این آتشفشان‌ها در چند مرحله مواد آذرآواری و جریان‌های گدازه‌ای با ترکیب بازالتی تا ریولیتی را فوران کرده‌اند. این سنگ‌های آتشفشانی ماهیت کالک‎‌آلکالن (سهند) تا آلکالن (تندورک) دارند. تهی‌شدگی از عناصر Nb، Ta، Ti، Y و غنی‌شد...

آتشفشان سهند در شمال‌غرب ایران قرار گرفته است. این آتشفشان یک استراتوولکان و در برگیرنده فعالیت‌های انفجاری (شامل مواد آذرآواری) و جریان‌های گدازه‌ای میوسن-کواترنری است. آخرین مرحله از فوران این آتشفشان شامل گنبدهای نیمه آتشفشانی-آتشفشانی با ترکیب داسیتی تا ریولیتی بوده است که در این پژوهش به عنوان سهند جوان مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این سنگ‌ها دارای ویژگی‌های پتروگرافی از جمله: بافت غربالی و ...

       نصرالله عباسی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه زنجان *   مجید میرزایی عطاآبادی، استادیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه زنجان   شهریار بهزادیان، کارشناس انجمن غارنوردان و غارشناسان ایرانیان     چکیده   غار کتله خور واقع در جنوب استان زنجان، یک غار کارستی در زمین‌های آهکی سازند قم به سن الیگو- میوسن می‌باشد و زمان تشکیل غار به سن کواترنری (حدود 5/2 میلیون سال) است. در این غار چهارده نمونه بقایای...

در بخش های شرقی و جنوب شرقی شاهرود، در میان مارن های قرمز رنگ ژیپس دار الیگوسن (معادل با سازند قرمز زیرین)، یک سری گدازه های بازالتی با ترکیب الیوین بازالت تا بازالت فوران کرده اند. این سنگ ها دارای بافت های میکرولیتی پورفیری، گلومروپورفیری و هیالوپورفیری هستند. کانی های اصلی آن ها شامل الیوین، پلاژیوکلاز و پیروکسن در الیوین بازالت ها، و پلاژیوکلاز و پیروکسن در بازالت ها هستند. این سنگ ها در نم...

آتشفشان سهند در شمال‌غرب ایران قرار گرفته است. این آتشفشان یک آتشفشان چینه‌ای با فعالیت انفجاری (شامل مواد آذرآواری ) و جریان گدازه در میوسن- کواترنری است. آخرین مرحله از فوران این آتشفشان شامل گنبدهای نیمه‌آتشفشانی- آتشفشانی با ترکیب داسیتی تا ریولیتی بوده که در این پژوهش به‌عنوان سهند جوان بررسی شده است. این سنگ‌ها دارای ویژگی‌های سنگ‌نگاری از جمله بافت غربالی و دارای زون‌بندی در پلاژیوکلازها...

در این مطالعه از خطوط لرزه‌ای، مشاهدات صحرایی و اطلاعات چاه اکتشافی به منظور بازسازی تاریخچه دگرریختی حوضه رسوبی ساوه در اواخر میوسن پیشین تا پلیوسن پسین بهره گرفته شده است. در این دوره زمانی، حدود 9-8 کیلومتر رسوبات سازند قرمز بالایی و واحد کنگلومرایی پلیوسن در محل مرکز حوضه ساوه نهشته شده‌اند. در اواخر میوسن پیشین- اوایل میوسن میانی (؟)، رسوب‌گذاری بخش زیرین سازند قرمز بالایی همزمان با عملکرد...