تفسیر فلسفی ملاصدرا را باید در درون مکتب اصفهان مورد ارزیابی قرار داد. سنخ نقد او در آثارش از روش­های تفسیری رایج تا زمان او نشان می­دهد که وی با ابتناء بر رهیافت فلسفی، آنها را نابسنده می­داند. می­دانیم که کوشش­های پژوهشی صورت گرفته درباره مکتب اصفهان بر محور دستاوردهای عقلی بوده و رویکردهای حدیثی، تفسیری و کلامی آن مورد غفلت واقع شده است. کمتر تحقیقی وجود دارد که شروح حدیثی مانند الرواشح السم...

در تاریخ تفسیر قرآن شاهد مکاتب مختلف تفسیری در باب فهم و برداشت آیات الهی هستیم که از یک سو، هر کدام در بستر و ریشه‌ها و عواملی شکل گرفته و از دیگر سو، هر یک از آنها، آثار و تأثیرات خود را بر حوزه اندیشة اسلامی بر جای گذاشته است. در این مقاله از میان مکاتب مختلف و فراوان تفسیری، به بررسی مکتبی عمده و کاملاً متمایز که خود شامل مکاتب فرعی دیگری می‌شود، پرداخته و در بارة مبانی آن سخن خواهیم گفت. ای...

دراین مقاله پس از ترجمه ای تفسیرگونه به نثر و نظم از نگارنده، برگزیده ای از تأویلهای عرفانی حروف وکلمات آیه کریمهء بسم الله الرحمن الرحیم از نظر مکتب تفسیری حضرت علی و ائمهء ارجمند شیعه (ع) و عقائد مفسرانی بزرک چون: ابن عباس و خواجه عبدالله و میبدی و قشیری و روزبهان و محیی الدین و ابن الفارض و سعدی و حافظ و مولوی و غیره به همراه شرح و تفسیری منظوم از نگارنده آمده و ضمن مقایسه و مقابله و جرح و ...

با توجه به اینکه کتاب مقدس مهم ترین منبع شمایل نگاری مسیحی به شمار می رود و شمایل نگاری نیز به نوبه خود تفسیر بصری کتاب مقدس است، لذا توجه به رابطه میان شمایل نگاری مسیحی و تفسیر کتاب مقدس ضروری به نظر می رسد. این رابطه به گونه ای است که در پاره ای موارد خود بازنمایی تصویری، در تفسیر متن کتاب مقدس نقشی فعالانه دارد و صرفاً تصویرسازی منفعلانه متن نیست. از این حیث، برای فهم ادوار مختلف شمایل نگاری...

امروزه تاریخ تفسیر قرآن کریم هم چون بسیاری از علوم شکل گرفته در خصوص قرآن، دربرگیرنده ی گزارش¬های منابع اهل سنت می باشد. از جمله دلایل این اتفاق، فضای باز موجود برای رشد آثار مربوط به اهل حدیث (سلفی ها) و اشاعره و به نوعی مکتب خلفا می تواند باشد که علل آن در جای خود قابل بررسی است. پایان نامه حاضر که تحت عنوان " مکتب تفسیری مدینه در قرن اول و دوم هجری "، به رشته¬ی تحریر درآمده است، تحلیلی- بنی...

مبانی، منابع، روش و قلمرو، ارکان اصلی یک نظریۀ تفسیری به شمار می آید و اکتشاف آن، روش و منابع خاصی دارد و بهترین روش برای کشف نظریۀ تفسیری یک مکتب توجه به عملکرد تفسیری مفسّران آن است. اجتهادی و اثری دو روش تفسیری امامیه است و هر یک مبانی و طرفدارانی دارد. موضوع این پژوهه اکتشاف و تحلیل مؤلفه های اساسی نظریه های تفسیری مفسّران اجتهادی امامیه از دو حوزۀ کهن بغداد و معاصرِ نجف و قم است که با رهیافتی...

فصل سوم سفر پیدایش یکی از چالش­­آمیزترین متون برای مفسران فمینیستی است. فیلیس تریبل به عنوان نماینده مکتب تفسیری فمینیستی لیبرال و میکه بل به عنوان نماینده مکتب تفسیری فمینیستی پست­مدرن به تفسیر این متن پرداخته­اند که در این مقاله نقاط اشتراک و اختلاف این دو جریان، در تفسیری که از یک متن واحد ارائه می­کنند، نشان داده می­شود. هر دو مفسر در تلاشند تا با رویکرد طرفداری از حوا از بار مسئولیت او در ...

یکی از روش های تفسیری که در عصر حاضر به سبب کوشش های علامه طباطبایی و پس از وی آیت الله جوادی آملی مورد توجه قرار گرفت، روش تفسیری قرآن به قرآن است. برای اثبات حجیّت این منهج تفسیری ادلۀ متعددی نقل شده است. یکی از این ادله استناد به احادیث عرض است که در آن، قرآن میزان سنجش صحتِ روایات دانسته شده و لذا قرآن کریم در تبیین مراد خود بی نیاز از سنت تلقی شده است. با مراجعه به مجموع احادیث عرض و تشکیل خ...

از آنجاکه تفاسیر صوفیه مورد قدح و طعن قرار گرفته، نویسنده رساله نخست درباره مکتب و مسلک آنها گفتگو کرده است ، لذا در بخش اول راجع به مفهوم لغ و اصطلاحی تصوف سخن به میان آورده و به ترتیب در بخشهای دیگر، مسئله کشف و شهود و آنگاه مکتب و روش تفسیری صوفیه و عرفاء، آمده و در پایان به طور فهرست وار، بخشی از کتب تفسیری صوفیه معرفی شده است .

دانشمندان ایرانی در تأسیس بسیاری از علوم اسلامی مثل علوم ادبی، تاریخ، فقه، حدیث، تفسیر، کلام، فلسفه و عرفان که در قرن نخست اسلامی پی‌ریزی شد، نقش قابل توجهی داشتند. خصوصاً در زمینه تفسیر قرآن کریم، از صدر اسلام تاکنون هیچ قرنی نبوده است که اثری از سوی اندیشمندان مسلمان ایرانی عرضه نشده باشد. می‌توان گفت که با ظهور اسلام در ایران، استعداد ایرانیان تحریک شد و روح تازه‌ای در آن دمیده شد و درنتیجه ت...