روش شناسى از علوم ضرورى و کاربردى در شاخه هاى مختلف علمى است و هر علمى به حسب گزاره ها, اهداف و سنخ قضایاى آن روش هاى خاصى را مى طلبد. فقه و اصول و در نهایت اجتهاد از این قاعده مستثنى نیست. با این حال مورد غفلت قرار گرفته و کمتر بدان پرداخته شده است. مجله (کاوشى نو در فقه) بر آن است تا با ارائه دیدگاه هاى علمى بزرگان و صاحب نظرانى که داراى سبک علمى هستند, قدم هایى را در این راستا بردارد. آنچه ک...

اکتساب با اعمال حرام، یکی از پنج قسم، مکاسب محرمه‌ای است که تقریباً از قرن هشتم به بعد در کلام فقهای امامیه رواج یافته است. مراد از این اکتساب، کسب درآمد با کارهایی است که با قطع نظر از تعلق کسب بدان حرام بوده و از این جهت، اصل اکتساب به وسیله این‌‌گونه کارها از نظر تمامی فقهای شیعه و اهل‌‌سنت، محکوم به حرمت است، هرچند در برخی از مصادیق آن اختلافاتی دیده می‌شود. برای اثبات این حرمت، می‌توان به ا...

همجنس­گرایی یا گرایش عاطفی یا جنسی دو فرد مذکر یا مؤنث، در مادّه­ی 237 ق.م.ا. 92 به معنای همجنس­بازی یا رفتار جنسی دو مرد یا زن، در قالب لواط، تفخیذ، مساحقه، تقبیل، ملامسه و دیگر استمتاعات جنسی جرم­انگاری شده، ولی در فقه جزائی اسلام آشکارا به کار نرفته ­است، هر چند در کتاب «مکاسب محرّمه» با واژگان «تأنّث» و «تذکّر»، یعنی لواط و مساحقه یا علاقه­ به این دو نوع رابطه، همسان ­انگاری شده اند. البته عدم ...

توجه به لقمه حلال و حرام جهت کسب لقمه حلال و اجتناب از لقمه حرام از خواسته های اکید اسلام است. در فقه اسلامی به تفصیل در مورد کسب حلال و حرام بحث شده و بابی در فقه به نام مکاسب و خرید و فروش باز شده که شرایط ورود به کسب و تجارت را مورد توجّه قرار داده تا مومنان به کسب حرام نیفتند.در آموزه های دینی به آثار و پیامد های حلال و حرام پرداخته شده است؛ از جمله اینکه لقمه حلال موجب پاکیزگی و قبولی اعمال...

قراردادهای که در فضای الکترونیکی منعقد می شوند تابع قواعد حاکم بر سایر قراردادها هستند به نحوی که احکام و مقررات مشابهی بر دو حالت فیزیکی و الکترونیکی حاکم است و تنها در برخی موارد شیوه ظهور مسائل حقوقی در قراردادهای الکترونیکی متفاوت از سایر قراردادها است به عبارت دیگر ممکن است تنها در مورد نحوه بروز مسائل حقوقی بین قراردادهای الکترونیکی و قراردادهای دیگر، تفاوت وجود داشته باشد و برخی از این م...

قاچاق در نظام اقتصادی کشور از جمله جرایم علیه اموال است و به حمل و نقل کالا از نقطه ای به نقطه ای، داخل یا خارج از کشور، برخلاف مقررات مربوط به حمل و نقل، به طوری که این عمل ناقض ممنوعیت یا محدودیتی باشد که قانوناً مقرر شده است، گفته می شود. با توجه به خالی بودن جایگاه این موضوع در مکاسب محرمه، تبیین اصول فقهی حاکم بر آن، می تواند به پویایی فقه کمک شایانی نماید. با بررسی منابع فقهی، بر طبق قاع...

مسئلۀ اصلی این پژوهش، مبانی، شرایط حجیت ظواهر قرآن و گسترۀ استناد به آن در نظریۀ اصولی شیخ مرتضی انصاری (ره) است. این تحقیق به روش تحلیلی - انتقادی نظریۀ شیخ را تقریر و ارزیابی می کند. ایشان ضمن پذیرش حجیت ظواهر قرآن در مبانی اصولی خود، از آن در استنباط احکام شرعی از گزاره های قرآنی و روایی و نقد فتاوای فقیهان به ویژه اخباریان بهره برده است. عرفی بودن معنای ظاهری، عدم مخالفت معنای ظاهری آیه با ...

تطوّر و تبدّل تدریجی نظریات امام خمینی در خصوص مسئله غنا و موسیقی به‌ویژه در دوران پس از انقلاب اسلامی به‌حسب مقتضیات عصری و پویایی آرای فقهی ایشان مسئله‌ای مبرهن و غیرقابل‌انکار است؛ اما باید دید این تطوّر فکری دقیقاً در چه حوزه‌ای صورت پذیرفته است؟ در این مقاله ثابت‌شده که امام خمینی در مجموع بیاناتشان در کتاب مکاسب محرمه، استفتائات و کلمات شفاهی خود صوت مطرب را موضوع شرعی غنا معرفی نموده‌اند... ...

کسانى مدعى شده‏اند که آیت الله سید محمد کاظم یزدى، فقیهى سکولار بوده است; نگارنده در این نوشتار ضمن تفکیک دو پدیده عرفْنگرى با عرفى‏گرایى، بر آن است که سید یزدى، فقیهى عرفْنگر بوده است نه عرفى‏گرا. عرفْنگرى، مفهومى شناخته شده در فقه اسلامى است; به معناى رجوع به عرف در مواردى که شریعت در آن‏ها ساکت است یا آن‏ها را به عرف احاله داده است. عرفى‏گرایى فرایندى است که طى آن، ضمن سلب نگاه قدسى و رازآلود ب...

در صورت نبود یک مفهوم مورد اتفاق درباره فساد اقتصادی که شامل مصادیقی به منظور رصد و سنجش وضعیت موجود باشد، هرگونه تلاش در جهت از بین‌بردن آن بی‌ثمر خواهد بود. برای نیل به این مهم هرگونه مفهوم‌سازی باید در چارچوب این نظامات فکری و ارزشی صورت گیرد. در پژوهش پیش رو ضمن بررسی تعاریف پرکاربرد درباره فساد اقتصادی، مشخص گردید که بیشتر این تعاریف در اقتصاد متعارف به دلیل تأثیرپذیری از مبانی نظام سرمای...