در این پژوهش سعی شده با رویکرد روشی کتابخانه­ای و شیوةه پردازش توصیفی – تحلیلی محور اصلی اندیشه مولوی و همچنین پاره­ای از اندیشه­های سیاسی وی با استناد به کتاب «مثنوی معنوی» نمایانده شود. از این روی با استفاده از نظریه عشق به عنوان مرکز اندیشه­های مولوی به صفاتی چون: تواضع، رضا و تسلیم (در برابر خداوند) در باور او می­پردازیم و در این راستا به اندیشه­های سیاسی  او رهنمون می­شویم. اندیشه­هایی همچ...

چرایی همدلی و همراهی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی با حاکمان سلجوقی و دست‌نشاندگان مغول در آناتولی درخلال غارت پایتخت خلافت اسلامی، پرسشی است که ذهن بسیاری از دوستداران مولانا را به خود مشغول کرده است. مسئله این مقاله بررسی رفتارهای سیاسی این فقیه و عارف پرنفوذ قونیه و تبیین مبانی نظری این رفتارهاست. برای تبیین مسئله، رفتارهای سیاسی مولانا را براساس اسناد تاریخی در سه سطح بررسی کرده‌ایم: الف) توص...

چکیده در سال های اخیر مسائل  اجتماعی جامعه به عنوان یکی ازمهم ترین بخش­های متون ادب فارسی مورد توجّه قرار گرفته است و آثار ارزشمندی در این زمینه نگاشته شده است. هدف از این پژوهش تحلیل جامعه شناختی مفهوم عشق دراندیشه­های جلال الدین محمد بلخی (مولانا) است. در تحقیق حاضر از تکنیک تحلیل محتوا برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است. روش اجرا در این تحقیق به این صورت انجام شده است که پس از بررسی آ...

مثنوی ارجمند مولانا جلال الدین محمد بلخی ، دائره المعارفی است که بسیاری از مقولات انسانی~عرفانی در آن طرح شده است. در این مقاله ، باده، انواع آن و مسائل مربوط به آن از دیدگاه مولانا در مثنوی شریفش بررسی می شود. از آنجا که مولانا از نظام فکری منسجم و نظ م مندی برخوردار است، دیدگاه او درباره باده، در غزلیات و مثنوی اش یکسان و هماهنگ است از این رو در این مقاله گاه شواهدی نیز از غزلیات وی آورده شده...

 یکی از مؤلفه‌های شاخص و بنیادینِ اندیشۀ سیاسی، مفهوم «فضیلت مدنی» است که تحققِ غایت سیاست وابسته به بسط و گسترش و تعمیق آن در میان انسان‌هاست. در این نوشتار ضمن واکاوی آثار مهم عارف بزرگ ایرانی، جلال‌الدین محمد بلخی مشهور به مولوی، ظرفیت و امکانات سیاسی اندیشۀ وی در چارچوب نظری اسپریگنز و نظریۀ دلالتی– پارادایمی بررسی و تحلیل شده است. مدعای مقاله این است که با توجه به دلالت‌های معرفتی، تبیینی و ...

ابلیس در مثنوی معنوی دو سیمای متفاوت دارد. از سویی شخصیتی شرور و شوم است که کمر به ویرانی آرمان الهی بسته است. در مواردی برابر با نفس اماره شمرده می­شود و کار او وسوسه است و تنها با هدایت پیر راه­دان می­توان از وسوسه­های او در امان ماند. نگاه دیگر به ابلیس در مثنوی بسیار شگفتی آفرین است و با آنچه در آثار عارفانی چون عین­القضات و حلاج آمده است شباهت دارد. تصویر این چهره در داستان معاویه و ابلیس...

در این مقاله با توجه به این که مولانا در بحث اساسی و محوری ولی و ولایت در اعتقادات دینی و صوفیانه به پشتوانه مستحکمی چون معارف قرآن و تفاسیر و دیگر متون دینی و عرفانی تکیه داشته و مستقیم و غیر مستقیم از آنها بهره برده است...

در این مقاله تلاش شده است تا گزارشی فشرده و مختصر درخصوص        قراءت‌های‌ تازه از آثار مولانا در غرب ارائه گردد. قراءت‌هایی که به لحاظ کمّی و کیفی سیر صعودی دارد و گاهی به دیدگاه‌ها و بصیرت‌هایی می‌رسد که برای خوانندگان شرقی و فارسی زبانان نیز تازگی دارد. در بخش‌هایی از مقاله نیز خواننده با چگونگی تداول نام «رومی» در زندگی مدرن دنیای غرب و اقبال فزاینده نسبت به او با ذکر شواهدی آشنایی خواهد یافت.

عارفان بزرگ هند، همواره با عارفان ایرانی ارتباط داشته اند. مهاجرت عارفان به سرزمین هند و ورود مسلمانان از خراسانِ قدیم به این سرزمین به گسترش این ارتباط ها مدد می کرد. همواره عارفانِ هند پیران و وابستگانی در خراسان داشته اند و این وابستگی ها تا دیر زمان ادامه داشته است. یکی از عارفان نام دار و سرشناس ایرانی، مولانا جلال الدین محمد بلخی است که در زمان خود، سلسله معنوی و عرفانیش در هند ناشناخته مان...

پژوهش پیش رو دربارۀ مسئلۀ کلامی جبر و اختیار از دیدگاه سید عبدالرحیم تاوه­گوزی، مشهور به مولوی کرد (1222ـ1300 ق.) و مولانا جلال­الدین محمد بلخی (606ـ672 ق.) است. مولوی کرد در منظومه­‌های کلامی خود به‌تفصیل به مباحث کلامی و از جمله مسئلۀ جبر و اختیار پرداخته و تلاش می­کند این مسئله را در محدودۀ افکار و اندیشه­‌های ابوالحسن اشعری و البته تا حدودی متفاوت با رویکرد و روش او بیان کند. مولانا جلال­‌ا...